Achtergrond

Johnson verkocht zijn nier, maar ontving geen cent

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Een nier afstaan tegen betaling en vervolgens geen cent zien van het beloofde bedrag. Bij arme inwoners van de Centrale Provincie in Sri Lanka komt dat voor. Oplichters slaan vooral in deze regio hun slag.

Anderhalf jaar geleden kreeg Johnson, een twintiger, een vreemd verzoek van iemand die hij vaag kende. Of hij voor een half miljoen roepies (ruim 3000 euro) een nier wilde afstaan. Johnson, die zo nu en dan werkt op theeplantages, dacht er een tijdje over en besloot in te stemmen met het verzoek. Hij had geen vast werk en weinig geld om van te leven.

Als er vragen gesteld werden moest hij zeggen dat hij familie was van de nierpatiënt. Maar niemand vroeg hem iets

Niet veel later meldde hij zich bij een particulier ziekenhuis in de hoofdstad Colombo, zo'n 170 kilometer van zijn geboorteplaats Talawakele. Hij kende niemand in de stad en wist er heg noch steg.

Na verschillende testen, bleek zijn nier geschikt voor een 41-jarige man uit het noorden van Sri Lanka. Dat is het enige wat Johnson weet van de man die zijn nier heeft gekregen. Vanaf het moment dat hij toezegde, zorgde de tussenpersoon die hem aanvankelijk benaderde, goed voor hem. Als er vragen gesteld werden, kreeg hij te horen, moest hij zeggen dat hij familie was van de nierpatiënt. Maar niemand vroeg hem iets.

Na de operatie moest hij zeven dagen in het ziekenhuis blijven en zijn vervoer naar huis werd voor hem geregeld. Daar hield de welwillendheid plotseling op. Johnson controleerde elke dag zijn bankrekening, maar het beloofde geld kwam niet. Hij belde de tussenpersoon, maar die bleek niet meer bereikbaar. Johnson ging naar het huis van de man, maar daar kreeg hij te koren dat hij vertrokken was naar het buitenland.
"Ik heb geen cent ontvangen", zegt hij. Hij vermoedt dat de tussenpersoon er met het geld vandoor is gegaan.

Geen aangiftes

Het verhaal van Johnson zal vermoedelijk onwaarschijnlijk klinken in andere delen van Sri Lanka, waar de mensen rijker zijn en een beter leven hebben. Maar in de bergengebieden in de Centrale Provincie, doen meer van dit soort verhalen de ronde. Mahendran, een 53-jarige vader van vier kinderen, liet zich ook overhalen. Hij kreeg van iemand de vraag om een nier af te staan, terwijl hij als hulp werkte bij een rijke familie. Ook Mahendran kende de man vaag, en ook hij stemde in met het verzoek.
Samen met de tussenpersoon reisde hij naar Colombo, waar hij net zo onbekend was als Johnson. Ook hij werd opgelicht. "Er werd mij 150.000 roepie (zo'n 900 euro) beloofd. Maar ik heb 10.000 roepie betaald (60 euro)", zegt hij.

In eerste instantie was hij niet van plan een nier te verkopen, zegt hij. "Maar ik heb vier kinderen waar ik voor moet zorgen, daarom heb ik ingestemd." Nu hij nog maar één nier heeft, zegt hij, kan hij niet meer zo hard werken als vroeger. En twee van zijn oudste kinderen gaan niet meer naar school.

Beide mannen noemen geldgebrek als belangrijkste motivatie voor het besluit dat ze namen.

Er werd mij 150.000 roepie (zo'n 900 euro) beloofd. Maar ik heb 10.000 roepie betaald (60 euro)

Het is niet duidelijk of de oplichters op grote schaal actief zijn. Statistieken daarover zijn er niet. De politie in Talawakele zegt te weten van de verkoop van nieren, maar beweert geen aangiftes te hebben ontvangen.

Dat gebrek aan meldingen kan verschillende oorzaken hebben. Zowel Mahendran als Johnson zeggen het mikpunt van grappen te zijn geworden in hun dorp. Ook staat in Sri Lanka een celstraf van zeven jaar op het verkopen van organen.

Gevaarlijke mensen

Prabash Karunanayake, een arts in het Lindula Ziekenhuis in Talawakele, raadt mensen geregeld af om in zee te gaan met handelaren in nieren. "In de afgelopen dagen heb ik drie mensen gewezen op de risico's die ze lopen als ze dit doen", zegt hij.
Rajendaran, een 24-jarige bedelaar die verblijft bij het treinstation in Talawakele, zegt dat mensen hem geregeld vragen of hij een nier wil afstaan. "Ik zeg altijd nee. Maar ik dien geen klacht over ze in. Het zijn gevaarlijke mensen", zegt hij.

Kanapathi Kanagaraja, lid van de provincieraad van de Centrale Provincie, wil dat de overheid actie onderneemt voordat de handel in nieren grotere proporties aanneemt. "We zullen hierover spreken op provinciaal niveau, maar het is ook een zaak die nationale aandacht nodig heeft."

Prathiba Mahanama, voormalig hoofd van de Nationale Mensenrechtencommissie, zegt bewustwording de beste strategie is, zolang op nationaal niveau geen actie wordt ondernomen. Arts Karunanayake is het daarmee eens. "Mensen realiseren zich momenteel niet welke medische risico's ze lopen. De verkoop van nieren is puur een financiële transactie. Tussenpersonen bieden zonder scrupules bedragen, omdat ze weten dat mensen toehappen bij de juiste prijs."

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons