‘Ivoorkust wacht lang verzoeningstraject’

Nu oud-president Gbagbo is opgepakt en de nieuwe president Ouatara is beëdigd proberen de inwoners van Ivoorkust stukje bij beetje hun dagelijks leven te hervatten. “Maar het is nog steeds niet veilig op straat”, weet Selay Kouassi. “In Abidjan, de grootste stad van Ivoorkust, is de avondklok weliswaar afgeschaft maar toch zul je na achten nauwelijks mensen op straat zien. Bendes en dieven maken de straten onveilig.” 

Ivoriaanse vluchtelingen in Liberia (cc)

Handen omhoogTijdens de gevechten die uitbraken nadat Gbagbo weigerde zijn verkiezingsnederlaag te erkennen, bevond Kouassi zich precies in het deel van Abidjan waar Gbagbo zich in een hotel had verschanst. In deze wijk werd het hevigst gevochten. Hij moest zich letterlijk tussen de fluitende kogels begeven. “Als ik de straat opging om verslag te doen hield ik mijn handen omhoog om aan te geven dat ik geen deel van de strijdende partijen was.”

De voormalige Franse kolonie Ivoorkust stond ooit bekend als een voorbeeld van rust en economische voorspoed. Op een gegeven moment was het land de grootste exporteur van cacao ter wereld. Toen president Henri Bédié in 1993 toestond dat migranten uit buurlanden Burkina Faso, Mali en Guinee op de Ivoriaanse cacaoplantages mochten komen werken, werd volgens Kouassi de kiem gezaaid voor het huidige conflict. 

“Ivoorkust heeft zestig stammen en waar je vandaan komt is heel belangrijk voor het gevoel van identiteit van de Ivorianen. Dat er zich in het noorden gaandeweg meer mensen uit de buurlanden hebben gevestigd wordt door de inwoners van het zuiden als een bedreiging ervaren. Daar komt nog eens bij dat het noorden grotendeels islamitisch is en het zuiden grotendeels christelijk.” 

XenofobieDe hieruit voortvloeiende spanningen leidden in 2002 al tot een burgeroorlog die tot 2007 duurde. Tijdens en na de verkiezingscampagne heeft Gbagbo, die uit het zuiden komt, handig op de xenofobie van zijn streekgenoten ingespeeld door de uit het noorden afkomstige Ouatara zwart te maken. Kouassi: “In Gbagbo-getrouwe media werd gezegd dat Ouattara’s ouders uit Burkina Faso afkomstig waren en dat Ouattara – die een tijd in Amerika heeft gewoond – een westerse marionet was die de rijkdommen van het land aan buitenlanders zou verkwanselen.” 

Aan Ouattara, die tijdens de verkiezingen een krappe meerderheid van 53 procent behaalde, wacht nu de moeilijke taak om het noorden en het zuiden te verzoenen. “Hij zal zijn blazoen moeten oppoetsen en de reikende hand uitsteken naar de Gbagbo-supporters. Het zal een lang verzoeningstraject worden.”

Sport als breekijzer Selay Kouassi werkt in Ivoorkust met name voor Abidjanlivenews. Hij schrijft over verschillende onderwerpen waaronder sport. “In Ivoorkust kunnen journalisten niet vrij schrijven over onderwerpen die ze interesseren. Reportages over kinderarbeid op de cacaoplantages of de giframp met de Probo Koala kunnen je letterlijk de kop kosten”, vertelt hij. “Sport is een manier om het over maatschappelijk relevante onderwerpen te hebben die de sport zijdelings raken. Sport verbroederd bovendien.” Daarnaast werkt Kouassi als verslaggever voor de Wereldomroep. Tijdens de recente onlusten in Ivoorkust schreef hij ook stukken voor The Guardian en de Volkskrant. Kouassi kwam met de Volkskrant in contact via TwentyTen, een project van Lokaal Mondiaal waarbij Afrikaanse journalisten training in journalistieke vaardigheden krijgen. Kouassi is daarvoor momenteel ook in Nederland.

Foto boven: brandende auto in Abidjan, (cc) Stefan Meisel.