Achtergrond

Iraakse christenen voortdurend op de vlucht voor IS

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De trieste balans na de inname van Qaraqosh door IS (Islamitische Staat, voorheen ISIS): twee jongetjes (5 en 8 jaar) en een 30-jarige vrouw gedood, zeven a tien kinderen in het ziekenhuis, waarvan twee in kritieke toestand. De rest van de bevolking gevlucht, ditmaal naar de Koerdische stad Erbil.

Ultimatum
Met de opmars van IS zijn tienduizenden christenen hun leven niet meer zeker in Irak. In Mosul, de tweede stad van het land, kreeg de christelijke bevolking vorige maand een ultimatum gedicteerd: bekeer je tot de islam, betaal een hoge belasting of sterf door het zwaard. Hierop vluchtten de laatste honderden christelijke families naar nabijgelegen dorpen, naar het Koerdische noorden en naar de stad Qaraqosh, ruim dertig kilometer ten zuidoosten van Mosul. De christelijke plaats is een van de plekken die vlak voor het verstrijken van het ultimatum ruim tweehonderd families opving. Het was een zware last voor een stad die sinds de overname van Mosul door IS in juni al honderden gevluchte christenen herbergt. Vanuit het seminarium ontfermt aartsbisschop Yohanna Petros Mouche zich over de bedreigde christelijke gemeenschap.
Vlakbij zijn seminarium in staat een rij huizen in aanbouw waar een deel van de verjaagde families onderdak krijgt. Een paar matrassen, dekens en kleding in kamers afgescheiden door cementblokken. De mensen hebben geen koelkast of airconditioning in de ondraaglijke Iraakse zomerhitte. “We wonen in dit huis met zeven families, zeventien volwassenen en tien kinderen,” zegt de 38-jarige Ziad Samir die in Mosul metaalbewerker was. “Wij zijn al ons geld kwijt. We hebben niks meer en er is geen werk. De hele dag zitten we in dit huis.” Het zijn de verhalen die ook elders in de overvolle huizen in Qaraqosh te horen zijn.

Moed en kracht
​“De mensen zijn doodsbang en verdrietig”, zegt priester Emmanuel, die verantwoordelijk is voor de opvang van de families. Hun geld, juwelen, goud, mobiele telefoons en auto’s zijn hen afhandig gemaakt. Met hulp van de lokale gemeenschap verwelkomt hij de christenen met voedsel, onderdak en een luisterend oor. “Het is heel belangrijk de mensen moed en kracht te geven”, vertelt de priester die de boodschap “Wij zijn er voor jullie, de Kerk is met jullie” overbrengt.
Maar vele christenen uit Mosul hebben alle moed en hoop verloren. Ze zeggen niet te willen terugkeren, zelfs als de stad weer veilig zou zijn. Sterker nog: ze willen naar het buitenland.
“Al sinds 2003 worden wij bedreigd”, zegt een bekende christelijke Mosuliet in het seminarium van Qaraqosh. De goedverzorgde man wil met zijn vrouw en kinderen naar het buitenland, maar hij weet nog niet waar naartoe. “Voor het ultimatum van IS dacht ik nooit aan emigreren. We hoopten op vrede in Mosul, maar alle hoop is nu vervlogen.” Zijn identiteit geeft hij niet prijs vanwege de onveilige situatie. 
De 37-jarige Ziad Andrea uit Mosul, een vrijwilliger in het seminarium, schetst een donkere toekomst. “De overheid kan onze veiligheid niet garanderen. Niet alleen die van de christenen niet, maar van alle minderheidsgroepen. En dus zullen wij die veiligheid vinden in het buitenland. Ik wil bijvoorbeeld naar Canada.”
Het wantrouwen jegens de moslimgemeenschap in Mosul is een van de redenen dat mensen niet willen terugkeren, meent Ziad. “De islamitische gemeenschap moet veranderen. Zij moeten ons als gelijken zien. Het vertrouwen is verbroken. Pas na dertig of veertig jaar zal terugkeer mogelijk zijn.”

Open brief
De weg naar het buitenland ligt open voor de Iraakse christenen. De Franse ministers van Binnen- en Buitenlandse zaken kondigden in een gezamenlijke verklaring aan dat ze bereid zijn de door IS verdreven ontheemden asiel te bieden in Frankrijk. Maar de kerk in Irak voelt hier weinig voor.
“Deze overheden volgen bijna hetzelfde pad als de Islamitische Staat, namelijk de aanwezigheid van christenen in Mosul bemoeilijken. Sommigen dwingen de christenen te vertrekken, anderen moedigen ze aan.” 


In een open brief benadrukt patriarch Louis Sako van de Chaldeeuws-Katholieke kerk in Irak dat de oplossing voor Iraakse burgers, ongeacht hun geloof, niet ligt in vertrek naar het buitenland.  Volgens hem is een politieke oplossing nodig die het christenen mogelijk maakt te blijven in Irak en in veiligheid, gelijkheid en waardigheid te leven. “Ons thuisland verlaten betekent dat de herinnering van onze lange geschiedenis verloren gaat”, zegt hij, waarmee de patriarch verwijst naar de tweeduizendjarige geschiedenis van de christelijke gemeenschap in Irak. “We willen niet weg uit Irak”, beaamt ook aartsbisschop Mouche vanuit het seminarium in Qaraqosh. “We hebben onze kerken, land en huizen. We moeten de slechte ideologie eruit schoppen. Die vernietigt Irak.”
Ook andere minderheden in Irak lopen gevaar. Afgelopen weken verdreven soennitische militanten van IS zowel sjiieten, jezidi’s als shabak uit dorpen rondom Mosul. Hierbij zijn veel mensen gedood. Tienduizenden jezidi's zitten gevangen op een berg bij de stad Sinjar, in de verschroeiende hitte. Na de overname van Mosul is de christelijke gemeenschap in die stad geslonken van ruim dertigduizend naar enkele tientallen.

Beter bestaan in Irak
Vorige week riep Tweede Kamerlid Joel Voordewind het kabinet op het voorbeeld van Frankrijk te volgen en de door IS verdreven christenen opvang aan te bieden in Nederland. Patriarch Sako en aartsbisschop Mouche blijven strijden voor het behoud van de christelijke gemeenschap en een beter bestaan voor de mensen in Irak. De patriarch vraagt Frankrijk en andere landen noodhulp te sturen en een bijdrage te leveren aan de bouw van woningen in steden waar de mensen in veiligheid kunnen leven. Dat zal de mensen aanmoedigen te blijven, volgens de geestelijke. De aartsbisschop van Mosul is optimist en realist tegelijkertijd: “Ik geloof niet dat dit  het einde van christenen in Mosoel betekent, maar ik kan niemand dwingen te blijven.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons