De fotograaf Jimmy Nelson heeft van het vastleggen van inheemse volkeren zijn missie gemaakt. Op de website www.beforethey.com toont hij gedetailleerde foto’s van kleurrijke stammen en volkeren die volgens hem niet lang meer bestaan. Zijn missie: de wereld moet nooit vergeten hoe dingen ooit waren. Maar is het echt zo ernstig gesteld met inheemse volken?
[[{“fid”:”22796″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:425,”width”:340,”style”:”width: 250px; height: 313px; float: right;”,”alt”:”Maori”,”title”:”Maori”,”class”:”media-element file-default”}}]]Maori, Tibetanen, Mursi, Karo, Himba, Asaro, Maasai en vele andere volkeren, zullen volgens fotograaf Jimmy Nelson over een niet al te lange tijd enkel voortbestaan in verhalen en foto’s. Nelson besloot in 2009 een reis te maken langs eenendertig ‘afgesloten en visueel unieke stammen’. “Ik wilde ontdekken hoe de rest van de wereld hun bestaan bedreigd. Bovendien wilde ik een fotografisch document maken dat de tijd zal doorstaan en een snel verdwijnende wereld toont.” Uit dit idee zijn het fotoboek Before They Pass Away en de website ontstaan.
Paradigma
Cultureel antropoloog aan de Universiteit Leiden Tessa Minter stelt dat we eigenlijk niet zo goed weten of de inheemse volkeren uitsterven: “We werken met gegevens die niet betrouwbaar zijn en de beschikbare data is schaars.” Daarbij hebben we volgens haar te maken met een ‘tribaal uitstervingsparadigma’: al eeuwen wordt er door missionarissen, antropologen en koloniale overheden gezegd dat kleinschalige volkeren uitsterven. “Op beleidsniveau is dit paradigma ook invloedrijk en echoot over de hele wereld.”
[[{“fid”:”22797″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:322,”width”:425,”style”:”width: 300px; height: 227px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]Volgens haar kan die echo twee kanten opwerken: “Aan de ene kant is het goed want mensen worden zich bewust van de dreigingen waar kleinschalige samenlevingen mee te maken hebben.” De andere kant is negatiever. “Het kan er ook toe leiden dat de zaak wordt overdreven of heel ongenuanceerd wordt gebracht”, aldus de onderzoeker.
Het risico daarvan is dat er wordt aangenomen dat volkeren zich per definitie niet kunnen ontwikkelen en er volgens Minter dan ook niet gezocht wordt naar een vorm van ontwikkeling waar wél ruimte is voor culturele en economische eigenheid. “Een ander risico is dat de bestaande en reële bedreigingen gebagatelliseerd zullen worden op het moment dat blijkt dat de meest dramatische voorspellingen niet uitkomen.”
[[{“fid”:”22800″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:425,”width”:323,”style”:”width: 250px; height: 329px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]Minter heeft ook zelf met dit paradigma te maken gehad bij de Agta waar ze sinds 2002 onderzoek naar doet op de Filipijnen. De Agta is een gemeenschap van jagers en verzamelaars. “Ook van de Agta werd er 150 jaar geleden voorspeld dat ze er nu niet meer zouden zijn maar ze zijn er nog steeds.”
Overdreven
De titel ‘Before They Pass Away’ vindt de fotograaf zelf een beetje overdreven. Nelson: “Ze komen niet te overlijden maar zullen hun rijkdommen en authenticiteit verliezen.” Nelson wil dat voorkomen en ziet zo’n titel als noodzakelijk om de boodschap over te brengen aan anderen. Minter zegt dat dit inderdaad een manier is om ernaar te kijken. “Als je vindt dat niks mag veranderen in een cultuur dan sterft het inderdaad uit”, aldus Minter. Zelf heeft ze gezien dat de Agta-bevolking niet is afgenomen. In tegendeel. “Uit mijn gegevens blijkt dat als je kijkt naar de mensen die zich Agta noemen, dit aantal niet lager ligt dan 25 jaar geleden en dat er zelfs een kleine toename is.”
[[{“fid”:”22799″,”view_mode”:”default”,”type”:”media”,”attributes”:{“height”:327,”width”:425,”style”:”width: 300px; height: 231px; float: right;”,”class”:”media-element file-default”}}]]
Ondanks dat Minter de foto’s ‘prachtig’ vindt, kunnen er weldegelijk kanttekeningen bij Nelsons uitspraken geplaatst worden. “Cultuur is helemaal niet statisch, cultuur verandert mee. Dat maakt culturen veerkrachtiger dan gedacht wordt.” Samenlevingen zullen nooit hetzelfde zijn als honderd jaar geleden, stelt de antropologe.
De toekomst
“De categorie van Agta die zich meer Agta dan Filipino voelen is in de meerderheid.” Ze gaan volgens Minter mee met de tijd maar willen hun culturele eigenheid niet verliezen. Op deze manier krijg je mengvormen. “Dat is misschien wel de toekomst en hoeft helemaal niet te betekenen dat er een totaal verlies van cultuur is.”
Het boek is hier te koop.
Foto’s: Jimmy Nelson
