“Preventie? Die is hier totaal afwezig”, verklaart woordvoerster Angelica Simon van de Mexicaanse afdeling van Greenpeace. “Het is wachten op de volgende ramp.”
Twee maanden nadat bij de mijn Buenavista del Cobre, in de noordwestelijke deelstaat Sonora, de dammen braken van een opslagruimte voor kopersulfaat en andere zware metalen wordt langzamerhand duidelijk hoe verwoestend de consequenties zijn van de tragedie.
Grupo MexicoDe eigenaar van de rampmijn Buenavista del Cobre, Grupo Mexico, is de op twee na grootste koperproducent ter wereld. In 2012 was het goed voor 10 miljard dollar omzet en 2,3 miljard winst. In 2006 was Grupo Mexico betrokken bij het ongeluk in de Mexicaanse mijn Pasta de Conchos. 65 kompels kwamen om het leven en zijn nooit opgegraven.
Nederlandse pensioenfondsen hebben, volgens FNV Mondiaal, zo’n 100 miljoen euro aan aandelen in het bedrijf. In 2013 stegen de investeringen in de Mexicaanse mijnbouw tot 8 miljard dollar. Het buitenlandse aandeel daarin, 2,8 miljard, was het hoogste bedrag sinds 2008.
Over vele kilometers werden de rivieren Bacanuchi, Tinajas en de Sonora vervuild met 40 duizend kubieke meter koper, cadmium, chroom, lood, ijzer en arsenicum. Zeven gemeenten met ten minste 22 duizend burgers krijgen nu dagelijks water aangevoerd in vrachtwagens, omdat ze de putten en rivieren niet meer mogen gebruiken. Bovendien zijn de akkers en de weilanden in de uiterwaarden tot verboden gebied verklaard voor de productie van groente, vlees en melk voor menselijke consumptie.
Vergoeding dekt schade niet
De laatste schatting is een schade van 1800 miljoen pesos, een slordige één miljard euro. Eigenaar Grupo México, in handen van de Mexicaanse miljardair German Larrea Mota, kreeg in eerste instantie een boete van 40 miljoen pesos opgelegd. “Een lachertje”, klinkt het in Mexicaanse media. Ook een vergoeding van 10.000 pesos (585 euro) per getroffen hectare zou nooit de werkelijke schade dekken die boeren lijden.
Bij vervuiling volgt een kleine boete. En daarna kun je weer verder
En de toekomst ziet er niet beter uit. De deze zomer aangepaste mijnbouwwet, de Ley de Minería, slaat autoriteiten en burgers juist wapens uit handen om tegen mijnbouwondernemers op te treden, zo stelt veiligheidsexpert Simon Vargas Aguilar. “Er waren talloze maatschappelijke organisaties en politici die riepen dat de mijn Buenavista del Cobre dicht zou moeten. Maar deze nieuwe wet verbiedt dat juist. Er is helemaal niemand die eigenaar German Larrea kan dwingen om zijn delfwerkzaamheden te staken.”
[[{“fid”:”31126″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Mexicaanse mijn milieuramp mexico “,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″},”link_text”:null}]]
Grote onrust
Sinds president Carlos Salinas de Gortari (1988-1994) is de mijnbouwwet door elke opvolger een beetje meer aangepast aan de wensen van het bedrijfsleven. Als een mijnbouwgigant nu een concessie binnen heeft, hoeft zij geen volledige onteigening meer te betalen. De nieuwe juridische term ‘tijdelijk gebruik’ maakt het sneller en goedkoper om oorspronkelijke bewoners aan de kant te schuiven. “Dit zorgt voor grote onrust onder boeren in de mijnbouwregio’s”, weet Vargas Aguilar.
Het is de trend in de hele industrie, zegt Angelica Simon van Greenpeace. “Nieuwe wetten maken de regels voor het bedrijfsleven slechts lakser. Met als argument dat Mexico aantrekkelijk moet zijn om banen te creëren. Maar het schept een sfeer waarin bedrijven alles mogen. Bij vervuiling volgt een kleine boete. En daarna kun je weer verder. Net zoals nu met de kopermijn in Sonora. Maar dit heeft desastreuze effecten voor het milieu, maar ook voor de omwonenden, op sociaal en economisch vlak.”
Aantrekkelijke voorwaarden
Niet iedereen ziet de toekomst zo zwart. “De mijn sluiten?”, zegt vakbondsleider Carlos Pavon Campos hardop. “En al die duizenden werknemers dan? Moeten we die dan van hun inkomsten beroven?”, zegt de leider van veertienduizend kompels, overigens uit andere mijnen dan die in Sonora. Juist dankzij de aantrekkelijke voorwaarden is de mijnbouw in Mexico bezig aan een razendsnelle groei. Inmiddels telt ze 269 duizend directe banen.
Pavon: “Van het ongeluk in Sonora is ook een politiek spel gemaakt, waarin de tegenstanders van Grupo Mexico alles mogen roepen. Ik vind dat onterecht. Het is niet waar dat het bedrijfsleven overal de vrije hand heeft gekregen. Met de mijnbouw zijn ook de regels gegroeid. Ook als werknemers hebben wij verantwoordelijkheden, al was het maar voor onze eigen veiligheid. En de inspecteurs van het ministerie van Arbeid zitten erbovenop.”
