Achtergrond

Gevangen tussen olie en wapens

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

De onrust in Mali duurt voort. Wat is nou precies de oorzaak? Zijn het de wapens die na de val van Khaddafi in omloop zijn? Of is er sprake van een olie-complot en worden de rebellen met een westerse hand gesteund? “De Malinezen waren niet verrast door de staatsgreep. Het moest gebeuren.”

Senegal ging vorige maand succesvol naar de stembus om een opvolger voor de president te kiezen, maar buurland Mali raakte op de drempel van de verkiezingen verwikkeld in een burgeroorlog en wordt nu geleid door een militaire junta. Vanwaar dit verschil? Dat was de hamvraag van een debatavond over Mali en Senegal, georganiseerd door de Evert Vermeer Stichting. Volgens het panel met wetenschappers, ontwikkelingswerkers en EU-politici komt het verschil tussen Mali en Senegal door verschillende oorzaken. Senegal houdt al verkiezingen sinds 1912 en heeft een democratische traditie opgebouwd. Er is nog nooit een coup gepleegd, terwijl de macht in Mali nu al voor de derde keer met geweld is gewisseld. Verder is Mali veel armer dan Senegal met zijn grote zeehaven. Maar wat de doorslag gaf, was de val van Khaddafi in Libië. ‘Khaddafi speelde waarschijnlijk een grote rol in de stabiliteit van Mali’, zei Mirjam de Bruijn, verbonden aan het Afrika Studiecentrum in Leiden.

Wapens
‘Het noorden van Mali heeft ook olie in de grond, laten we dat niet vergeten’, stelde Boubacar Tamboure, die de Malinese gemeenschap in Nederland vertegenwoordigde. Volgens Tamboure heeft Frankrijk een grote rol gespeeld in de toestroom van gewapende Toearegrebellen na de val van de Libische president. ‘Hoe komt het dat die zomaar alle wapens mochten meenemen, hoe kwamen ze de grens over’, vroeg Tamboure zich af. ‘Frankrijk wil de olie van Mali in handen krijgen, daarom zijn ze gebaat bij instabiliteit en militair ingrijpen.’ Zijn verklaring – waarmee de Malinese en Franse kranten volstaan – doet steeds meer opgang in de straten van Bamako.

Drugstransporten
De afgezette president Touré zou bovendien een dubieuze rol hebben gespeeld. ‘In Mali was al een jaar geen sprake meer van een democratie’, zei Piet van Ommeren van ontwikkelingsorganisatie ICCO die in Mali was tijdens de coup. ‘De Malinezen waren niet verrast door de staatsgreep. Het moest gebeuren, zeggen ze.’ Volgens de Malinezen sluisde president Toure al geruime tijd fondsen naar zijn eigen rekening. Bovendien trad hij zwak op tegen de Al Qaida-groep in de woestijn en liet hij zijn eigen leger in de steek. Dat hij niet optrad tegen de drugstransporten in de Sahara, werd ook argwanend bekeken.

Koerden
Volgens EU-parlementariër Thijs Berman, die de verkiezingen in Senegal monitorde, is het ‘heel treurig dat president Touré het noorden van Mali zo aan zijn lot heeft overgelaten.’ Berman is van mening dat de Europese Unie de West-Afrikaanse evenknie ECOWAS moet ondersteunen in de poging de democratie in Mali te herstellen. Ook moet ECOWAS gaan onderhandelen met de verschillende rebellengroepen die de noordelijke steden van Mali in handen hebben.

De Senegalese ambassadeur Amadou Kebe vergeleek de situatie van de Toeareg met die van de Koerden. ‘De Toeareg leven in Algerije, Libië, Niger, Burkina Faso en Libië. Het is een probleem voor de hele regio.’ De ambassadeur noemde de opkomst van de Al Qaida-groep en de drugssmokkel in de regio als bijkomende grote problemen.

Humanitaire ramp

Vanuit de zaal kwamen verontruste vragen over de toekomst van de ontwikkelingsprojecten in Mali, want de onveilige situatie heeft alles stopgezet. De huidige droogte in de Sahel heeft een humanitaire ramp veroorzaakt en dit wordt versterkt door de half miljoen vluchtelingen uit Timboektoe, Gao en Kidal. ‘Welke rol kan ECOWAS spelen? Kunnen ze ervoor zorgen dat die mensen te eten krijgen en laten ze de wapens thuis’, vroeg antropoloog de Bruijn zich af. ‘Die vluchtelingen hebben ook hun wapens meegenomen’, waarschuwt Berman, ‘het is een doodenge situatie. ‘

Foto (cc)

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons