Vandaag start op Schiphol een campagne tegen kindersekstoerisme. Reizigers ontvangen een speciale flyer zodat ze, als ze op vakantie een Nederlandse pedoseksueel spotten, precies weten wat ze moeten doorgeven aan het Meldpunt Kindersekstoerisme. Is ’t echt zo simpel om alle kindermisbruikers achter slot en grendel te krijgen?
“Soms kijken Nederlanders op vakantie de andere kant op als ze iets verdachts zien. Ze hebben geen zin in gedoe”, zegt Gusje van der Donk van het ministerie van Veiligheid en Justitie. “Of ze weten niet zeker of ze iets ‘fouts’ hebben gezien en willen iemand niet zomaar in de problemen brengen.” Begin 2010 sloegen het ministerie van Veiligheid en Justitie, de Koninklijke Marechaussee, Meld Misdaad Anoniem, reisbrancheorganisatie ANVR en kinderhulporganisaties Ecpat en Plan Nederland daarom de handen ineen voor de campagne ‘Doorbreek het Stilzwijgen’. Vanaf vandaag voeren ze opnieuw actie tegen kindersekstoerisme. Op Schiphol, Rotterdam en Eindhoven Airport hangen posters. Van der Donk: “Op de flyer, die de komende weken in de paspoorten van alle vertrekkende reizigers wordt gestopt, staan de vijf W’s die we nodig hebben bij een melding: waar, wat, wie, wanneer en waarheen” (zie kader).
Extra meldingen
De eerste gezamenlijke campagne was volgens alle betrokkenen een succes. “Wij vragen al meer dan tien jaar aandacht voor kindermisbruik”, zegt Theo Noten van Ecpat. “We hebben geleerd dat we, als we iets willen verbeteren, moeten samenwerken met de reisbranche en overheidsinstanties.” “Samen maken we toeristen bewust dat kindersekstoerisme overal voorkomt, en dat ze er met één melding iets tegen kunnen doen”, zegt Van der Donk van het ministerie.
Het aantal meldingen van kindersekstoerisme verviervoudigde; kwamen er van 2005 tot 2009 tussen de 5 en 15 meldingen per jaar binnen, in 2010 waren dat er 67. Sinds 2002 mag het Openbaar Ministerie Nederlandse daders altijd vervolgen, ongeacht het land waar het misbruik heeft plaatsgevonden. Het kabinet-Rutte maakte de bestrijding van kindersekstoerisme tot prioriteit.
Iets verdachts gezien of gehoord?
Wat melden? De vijf W’s
- Waar? (Land, plaats, hotel, bar, strand)
- Wat? (Gepleegd feit / aanleiding, van meenemen naar hotelkamer tot massage)
- Wie? (Identiteit dader / slachtoffer)
- Wanneer? (Datum, tijd)
- Waarheen? (Reisgegevens, datum tijd en vlucht, naam vliegmaatschappij)
- Een foto van de verdachte of van de plek van het misbruik is erg nuttig, maar breng jezelf niet in gevaar om die te maken.
Waar melden?
- Op je vakantiebestemming via meldkindersekstoerisme.nl
- Bij terugkomst op Schiphol bij de Koninklijke Marechaussee
- Vanuit huis bij de politie, 0900-8844
- Anoniem via Meld Misdaad Anoniem 0800-7000
Geen veroordeling
Toch zijn er het afgelopen jaar, ondanks die extra meldingen, niet meer kindersekstoeristen aangehouden. Eerder werden twee Nederlanders in Nederland veroordeeld voor misbruik op de Filippijnen, en één voor misbruik in Gambia. Het afgelopen jaar werd er in Nederland niemand voor de rechter gebracht wegens kindersekstoerisme. En dat terwijl er volgens onderzoek uit 2002 elk jaar ruim drieduizend Nederlandse toeristen seks hebben met een minderjarige. Mogelijk ligt dit aantal nog veel hoger.
“De meldingen die we kregen waren helaas nogal vaag, en boden geen aanknopingspunten voor verder onderzoek”, vertelt Theo Noten van Ecpat. “Soms meldde iemand alleen dat hij een meneer op een feestje had horen zeggen dat-ie zus en zo ging doen. Daarom staat er op de nieuwe flyer welke informatie we nodig hebben.”
Koffers checken
“Ik hoop dat ik je volgende maand kan bellen dat we een kindersekstoerist hebben gearresteerd”, zegt Robert van Kapel van de marechaussee op Schiphol. “De campagne maakt niet alleen reizigers alert op kindersekstoerisme, maar ook de douane en de marechaussee. Als een douanier ziet dat iemand vaak naar Thailand, Cambodja en Brazilië vliegt, belt-ie dat we diens koffer even moeten checken. Heeft iemand een heleboel foto’s van tempels gemaakt, of staat er kinderporno op het geheugenkaartje? Soms vinden we kinderkleding of speelgoed. Zo’n ontdekking kan weer leiden tot een huiszoekingsbevel. We zoeken naar een speld in een hooiberg, maar ’t hoeft maar één keer raak te zijn om een heel netwerk op te rollen. Vinden we niks, dan kunnen we de reiziger wel registreren en zijn gegevens doorgeven aan het KLPD (korps landelijke politiediensten, red.).” Andere Europese landen laten zich inspireren door de Nederlandse controles, vertelt Van Kapel. “In Scandinavië is dankzij de bagagecontrole al een pedoseksueel aangehouden.”
Niet zo simpel
Het einde van kindersekstoerisme is nabij? Heleen Slob van kinderrechtenorganisatie Terre des Hommes vreest van niet. Ten eerste omdat je een pedoseksueel niet op basis van één melding kunt veroordelen. Een kinderonderbroek in een koffer is verdacht, maar bewijst niet dat de eigenaar op reis seks heeft gehad met een kind. Ten tweede omdat het idee van de pedoseksueel op groepsreis naar Thailand achterhaald is. Slob: “Vaak leggen pedoseksuelen het eerste contact met hun slachtoffer via het internet, in een chatroom bijvoorbeeld. Pas in een later stadium stappen ze op het vliegtuig en bezoeken ze hun slachtoffer thuis.” Niemand die dat ziet, een ontmoeting in een obscure nachtclub is overbodig. Ook signaleert Terre des Hommes dat pedoseksuelen zich toegang verschaffen tot kinderen door relaties aan te gaan, bijvoorbeeld met de moeder van het beoogde slachtoffer. “Of ze infiltreren in een hulpproject dat zich op kinderen richt.” Zo heeft Bas R. een weeshuis in Cambodja, werkte de eerder veroordeelde Richard B. op de Filippijnen voor een Nederlandse organisatie en steunde Jan Jacobus V. kindertehuizen op Bali met een door hemzelf opgerichte stichting. Deze mannen zijn het afgelopen jaar gearresteerd. Niet dankzij het Nederlandse OM of de nieuwe tiplijn, maar omdat de landen zelf bewust optreden tegen kindersekstoerisme. Daarom denkt Slob dat bewustwording in de landen waar het misbruik plaatsvindt, nóg harder nodig is dan flyeren hier. Al wil ze benadrukken dat Terre des Hommes elk initiatief tegen kindersekstoerisme omarmt.
Goed begin
Alle campagnevoerders kunnen zich vinden in de kritische noot van Terre des Hommes. “Communicatie lost niet alles op”, zegt Van der Donk van het ministerie van Veiligheid en Justitie. “Om pedoseksuelen succesvol te kunnen vervolgen, moet het hele systeem worden aangepakt. Maar ‘niets doen’ is geen optie.”
“Ik ga niet zeggen dat vervolging simpel is”, reageert Theo Noten van Ecpat. Maar het helpt als we ’t met z’n allen niet meer pikken. “Als je op vakantie naar een bar gaat waar bijvoorbeeld lokale kinderen dansen, kun je bij je reisorganisatie aangeven dat je dat niet leuk vindt. Je kunt het ook melden als een reisgenoot een jongen of meisje mee naar zijn hotel kamer neemt. De reisorganisatie kan bij hotels aankaarten dat hun groep alleen overnacht op plekken waar geen misstanden plaatsvinden, enzovoorts.” Daarnaast heeft Noten hoge verwachtingen van de 150 man tellende politie-eenheid ter bestrijding van kinderporno en kindersekstoerisme die op 1 oktober is opgestart. Zoals Van Kapel van de Marechaussee het zegt: “Pas als meer mensen zich bewust zijn van het problemen, krijgen wij permissie om meer acties tegen kindersekstoerisme te organiseren.” Kortom: bel die tiplijn als je iets verdachts ziet. Hoe meer meldingen, hoe hoger de prioriteit om iets tegen kindersekstoerisme te doen.
