China is booming. De nieuwe economische wereldmacht. Troonopvolger van Amerika. Of toch niet? OneWorld duikt in de Chinese economie en ontdekt trouble in paradise: een berg met schulden.
– Scroll naar beneden voor update 24 juni 2013 –
Oei. Dat was even schrikken. In april werd duidelijk dat de Chinese economie ‘maar’ 7.7 procent gegroeid is. President Xi Jinping had vast een slechte dag vol met verontruste telefoontjes van Obama en de collega’s van de BRICS-club (niet te verwarren met bridgeclub). Hoe erg is dat eigenlijk? Een paar Chinese-economie-feitjes op een rij.
Zit China niet gewoon in een tijdelijk dipje?
Men verwacht van niet. Voor de nabije toekomst zijn de economische voorspellingen door het IMF naar beneden bijgesteld.
Lekker belangrijk. Die Chinese economie zit toch aan de andere kant van de wereld?
Klopt. Maar ondanks de grote afstand, zijn China en Europa in grote mate met elkaar verbonden. Als het met China niet goed gaat, zijn wij ook de pineut. De Europese Unie is China’s favoriete handelspartner. En wij in de EU doen bijna net zo graag business met de Chinezen: na de Verenigde Staten is China onze favoriet. En de volksrepubliek is nog meer aan ons verbonden sinds het uitbreken van de eurocrisis. China heeft namelijk veel Europese staatsschulden opgekocht, met name van landen als Griekenland, Italië en Ierland. Kortom, we zijn schulden- en handelsvriendjes. Het is dus wel zo verstandig om China een beetje in de smiezen te houden.
Maar het gaat toch al tijden goed met die Chinezen?
Al dertig jaar gaat het China voor de wind. Ooit was het nog een arm ontwikkelingsland, maar sinds een aantal zeer drastische economische hervormingen eind jaren ‘70 gaan alle lijnen in de economische grafiekjes gestaag omhoog. Elke vijf jaar stelt het land nieuwe economische targets om te blijven groeien. En met resultaat. China genoot jarenlang een steady tien procent economische groei en is inmiddels de tweede grootste economie ter wereld. Veel van onze spijkerbroeken, computers, auto’s en pillen komen tegenwoordig uit het Zuiden. Nieuwe steden worden uit de grond gestampt (met of zonder inwoners ), wegen worden aangelegd (met toch wel een paar gevolgen voor het milieu) en in Beijing kan je tegenwoordig heel hip naar de Starbucks of Apple Store.
Must see: deze Tedtalk door econoom Martin Jacques Understandig the rise of China.
Heeft iedereen evenveel geprofiteerd van deze economische voorspoed?
Tot voor kort kon OneWorld alleen nog maar zeggen: geen idee. Ruim tien jaar wilde China haar Gini coëfficiënt, een cijfer voor inkomensongelijkheid, niet prijs geven. “Te ingewikkeld”, aldus de Chinese autoriteiten. Maar sinds januari van dit jaar is dan eindelijk ‘the gini out of the bottle’. De Gini coëfficiënt die is gepubliceerd is 0.474 (0 is volledig gelijk, 1 is alles voor 1 persoon), een matig tot slechte score. Maar volgens critici is er een beetje gesjoemeld en is de kloof tussen arm en rijk veel groter.
Zit er nog meer verstopt in een Chinees achterkamertje?
Jep. Een berg met schulden. Volgens James Rickards, econoom en schrijver van de bestseller Currency Wars, weet je nog vrij weinig over de economische stabiliteit van een land als je alleen kijkt naar de consumptie, overheidsuitgaven en export. Juist de –deels verborgen – schulden van China vormen een groot probleem. De Chinese economie groeit onder meer door grote infrastructurele projecten, zoals hogesnelheidstreinen (daar lukt het wel snel met die HSL), grote dammen en snelwegen. De Chinese regering heeft in 2012 nog eens aangekondigd 99 miljard extra te pompen in nieuwe projecten om zo de (wereldwijde) economie een boost te geven. Nu zijn deze nieuwe wegen allemaal best nodig (in China staan ze iets langer in de file dan wij), maar er gaan grote schulden achter schuil. De infrastructurele projecten worden namelijk gefinancierd met leningen. Deze leningen kunnen alleen worden afbetaald, zolang er nog genoeg geleend kan worden door bedrijven en banken, die daarmee weer de economie stimuleren. Een onhoudbare vicieuze cirkel van schulden, aldus Rickards. Zeker wanneer de economische groei tegenvalt, zoals nu.
En hoe hoog is die schuldenberg dan?
Behoorlijk hoog. De leningen voor de infrastructurele projecten komen van lokale overheden en Chinese bedrijven. Het gevolg is dat China niet alleen de VS inhaalt op de economische wereldranglijst, maar straks ook meer schulden heeft in het bedrijfsleven. De overheidsschuld van China is daarnaast gestegen tot een punt waarop zowel het IMF (geen vriend van de BRICS) als verschillende ratingagencies zich ernstige zorgen maken. Volgens een schatting van het IMF zijn de overheidsschulden gestegen tot 50 procent ten opzichte van het BBP. In vergelijking met andere landen is dat een schijntje (Amerika zit op 102 procent), maar het gaat vooral om de stijging: in 2012 was het nog veertig procent. In vier jaar is de totale schuld van China met zestig procent gestegen. Ook wordt er met angst en beven gekeken naar een mogelijke vastgoed bubble. Journalist Ambrose Evans-Pritchard van The Daily Telegraph is, net als de meeste andere experts, niet erg optimistisch: “My fear is that a China-led BRICS shock will transmit a wave of deflation across the planet, pushing the West over the edge into another downward leg of trade depression.”
Oke, maar is er ook nog goed nieuws?
Volgens een aantal optimisten, zoals Fred Hu, oud-senior partner bij Goldman Sachs Asia, zijn deze schulden nog te hanteren, omdat ze in vergelijking met andere landen best meevallen. Daarnaast heeft China grotere reserves ten opzichte van veel westerse landen.
Maar komt er nu een crisis in China of niet?
Helaas hebben we bij OneWorld geen glazen bol, dus dat is lastig te zeggen. We kunnen natuurlijk wel heel optimistisch “niet somberen!” roepen. Maar of het helpt..
————————————————————————————————-
UPDATE: MAANDAG 24 juni 2013.
Glazen bol of niet, OneWorld had een goede timing met het artikel “Einde aan de Chinese droom?”. In Azië, en later ook in Europa en Amerika, daalden de beurzen sterk vorige week. En vandaag spreken media zelfs van een “crash” en “het grootste verlies in vier jaar” op de Chinese beurs. Wat is er aan de hand?
Geldpers uit
Vorige week ontstonden er grote problemen op de Chinese geldmarkt. Ook de Chinese centrale bank begon zich namelijk zorgen te maken over de oplopende schulden en heeft, volgens diverse media expres, voor een spannend moment gezorgd. Centrale banken, en zo ook die in China, hebben de mogelijkheid om nieuw geld in de economie te pompen. The People’s Bank of China weigerde echter de geldpers aan te zetten toen bankiers daarom vroegen, waarna de rentes van interbancaire leningen (leningen tussen banken) nog verder stegen. De Chinese centrale bank probeerde hiermee de banken te waarschuwen voor hun onverantwoordelijke leenactiviteiten. Volgens Financial Times correspondent Simon Rabinovitch is dit een teken dat de Chinese autoriteiten bewuster nadenken over een duurzamere financiële sector. Andere experts wijzen op de risico’s van deze credit crunch.
Nog een geldpers uit
Maar de beurzen waren ook somber gestemd door een man aan de andere kant van de wereldbol. De voorzitter van de Amerikaanse centrale bank Ben Bernanke had een spannende mededeling: misschien gaat later dit jaar de geldpers van de Federal Reserve minder hard draaien. Sinds het uitbreken van de financiële crisis in 2008 is stelselmatig nieuw geld in de economie gepompt. Inmiddels is de wereldeconomie een beetje afhankelijk geworden van dit sterke ‘medicijn’. De vraag is of ‘de patiënt’ al zonder kan en of dit plan wel realistisch is. De mededeling van Bernanke kwam hoe dan ook hard aan, ook in China. En alsof al deze mededelingen nog niet genoeg waren, suggereerde de bank der centrale banken, de BIS, gisteren dat het maar eens afgelopen moet zijn met al dat gratis geld. De centrale banken lijken een stapje terug te willen doen.
Crisis?
De grote vraag blijft: komt er nu ook een financiële crisis in China? Daar zijn de meningen over verdeeld. Sommige experts zeggen dat het Chinese financiële systeem stabiel genoeg is en dat we ons daar geen zorgen over hoeven te maken. Andere commentatoren vrezen dat een crisis onvermijdelijk is.
Hoe dan ook, steeds meer patiënten in het ziekenhuis genaamd ‘de wereldeconomie’. OneWorld houdt het in de gaten.
Foto: LJR.MIKE
