Er komen steeds meer tenten bij op het grasveldje voor de voormalige Lucasschool in Osdorp. Ondanks de hulp van welwillende buurtbewoners blijft de situatie in het Amsterdamse vluchtelingenkamp schrijnend.
Omar komt oorspronkelijk uit het noorden van Sudan en werkte daar als arts. Hij ontvluchtte zijn land vanwege het aanhoudende geweld en leeft nu op straat in Amsterdam. Hij ziet het provisorische vluchtelingenkamp dat de Amsterdamse stichting Migrant 2 Migrant heeft georganiseerd in Osdorp vooral als een protestsignaal. Maar wat hij het liefst wil is onderdak: ‘Ik heb geen idee hoe lang we hier nog blijven kamperen. Er komen iedere dag nieuwe vluchtelingen bij, dus ons tentenkamp groeit vooralsnog alleen maar. Ik hoop dat de gemeente Amsterdam ons een pand ter beschikking wil stellen zodat we warm de winter door kunnen komen.’
Schroeiplekken en littekens
Sinds de groep vluchtelingen zijn toevlucht heeft genomen tot het grasveldje aan de Notweg zijn de slechte leefomstandigheden met hulp van de buurt ondertussen verbeterd. De gemeente heeft een aantal toiletten in het kamp geplaatst en omwonenden brengen voedsel langs: ‘Maar douchen kunnen we nog steeds niet en ’s nachts stroomt het regenwater mijn tent in,’ vertelt de eveneens Sudanese Izzadin liggend op een stapeltje vochtige matrassen.
Izzadin is uitgeprocedeerd. Hij woonde drie jaar in het asielzoekerscentrum in Dronten. Maar daar moest hij vertrekken. Sindsdien zwerft hij rond op straat: ‘’s Nachts slaap ik in de hal van het station of op de tribune van een voetbalclub. Dat is nog redelijk warm, maar dan word je ’s ochtends vroeg wakker en kun je brood gaan zoeken op de grond.’
Terug naar Sudan wil hij absoluut niet, vertelt hij terwijl hij zijn broek omlaag trekt. Zijn armen en benen zitten vol schroeiplekken en littekens: ‘Dit is wat ze in Sudan met je doen. Met elektriciteitskabels en kapmessen. Snap je waarom ik absoluut niet terug kan naar mijn land?’
[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”16973″,”attributes”:{“style”:”width: 200px; height: 150px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]
Welwillendheid
Jo van der Spek van stichting Migrant 2 Migrant werpt zich op als woordvoerder van de vluchtelingen: ‘Ik wil de zelforganisatie van vluchtelingen stimuleren. Ik leer ze onderling beraadslagen om samen een verhaal te formuleren. Anders wordt hun stem simpelweg niet gehoord.’
Via het Amsterdamse vluchtelingenkamp wil Migrant 2 Migrant de problemen waar vluchtelingen mee kampen zichtbaar en bespreekbaar maken, zegt van der Spek. ‘Maar het is in eerste instantie natuurlijk ook een plek om te verblijven, om de directe nood te ledigen.’
Het initiatief van de stichting valt niet overal in goede aarde. Maar de welwillendheid om te helpen in de buurt is vrij groot, vertelt de 29-jarige Fatima terwijl twee getatoeëerde jongens een matras en een stel dekens het kamp in slepen: ‘Ik ben geboren en getogen in Nederland. Maar dit heb ik nog nooit gezien. Die mensen moeten ergens binnen kunnen slapen, zeker als het straks echt koud wordt. Het feit dat het voor het overgrote deel moslims zijn zal wel meespelen denk ik. Mensen staan daar toch nog een beetje huiverig tegenover. Tot op zekere hoogte begrijp ik dat, want er is de afgelopen jaren natuurlijk ook veel gebeurd. Maar zoiets als dit, dat moet toch niet kunnen in Nederland?’
Ook Gert Beckers van Dokters van de Wereld probeert zijn steentje bij te dragen aan de schrijnende situatie van de vluchtelingen. Zijn organisatie hoorde via de media over het provisorisch aangelegde kampement en besloot direct in actie te komen. Maar hij is geen dokter en hij houdt geen spreekuur, maakt hij duidelijk aan een Somalische man die gedetailleerd zijn ziektebeeld uiteen begint te zetten: ‘Onze organisatie is vooral gericht op empowerment. Wij proberen deze mensen duidelijk te maken hoe ze hun weg kunnen vinden in het Nederlandse zorgsysteem. En ik wil in kaart brengen wie hier de meest kwetsbare mensen zijn, zodat we aan hen extra hulp kunnen bieden.’
Illegaal
Ondanks de welwillendheid vanuit de samenleving blijft de politiek achter. Stadsdeelvoorzitter Achmed Baâdoud wijst naar de burgemeester. Burgemeester Van der Laan heeft laten weten dat het kamp niet ontruimd zal worden, maar dat het beleid toch echt in Den Haag bepaald [[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”16974″,”attributes”:{“style”:”width: 200px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]wordt. Kasim haalt er zijn voor op. Hij zwerft al een aantal jaar door Nederland en heeft een ongezouten mening over het Nederlandse vluchtelingenbeleid: ‘Weet je wat illegaal zijn betekent in Nederland? Dat je geen uitweg hebt. Je mag hier niet blijven maar je kunt ook niet weg. Jullie hebben dierenrechten, toch? Dieren hebben in Nederland meer rechten dan ik. Dát is illegaal zijn in Nederland.’
Ondertussen stort één van de provisorisch opgezette tenten in door de harde windstoten. De steunpaal die het zeil overeind houdt is gebroken. Izzadin kijkt in de rondte terwijl een machteloze woede in zijn zwarte ogen glinstert: ‘Ik wil gewoon een leven kunnen opbouwen, ergens. Jij gaat straks naar je huis. Jij kunt vanavond in een warm bed slapen en een kopje thee drinken als je daar zin in heb. Maar ik lig vanavond weer gewoon hier in de kou. Dit? Dit is geen leven.’
Beeld: Hans Wetzels
