 |
| Foto: Klap en De Groot |
Kunstenaarsstel Roosje Klap en Kaleb de Groot wilden een kunstproject opstarten dat de expansie van de Chinese nieuwbouw en de vele Chinezen die hierdoor moeten verkassen als uitgangspunt had. Het gezin verhuisde voor vier maanden naar Xiamen voor een artist-in-residence-project met het CEAC, Chinese European Art Center, dat onderdeel is van de universiteit in Xiamen. Kaleb had daar contacten vanuit zijn studie en het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving en Bouwkunst verschafte het stel subsidie voor het project.
Expansie
In Nederland hadden de twee bedacht om met sneldrogend cement en Chinees vuurwerk explosieve bouwwerken te maken. Roosje Klap: “Eenmaal in Xiamen bleek dat vuurwerk verboden was. De stad is een van de zes speciale economische zones in China waar, naast veel mogelijkheden, ook veel dingen niet kunnen, zoals vuurwerk. Veel expats beschouwen het dagelijkse boeddhistische knallen als overlast. Dat hadden we niet voorzien. We moesten dus op zoek naar een andere manier om vluchtige bouwwerken te maken. We bedachten dat we met grote opblaasbare objecten ook de snelle expansie konden uitbeelden. Zwervend door de stad zagen we iemand grote tassen maken van rood-wit-blauw zeil. We wisten toen: Hier gaan we mee aan de slag.”
| Drieklovendam Een voorbeeld van een Chinees project waarbij de belangen van bewoners moeten wijken voor economische belangen is de Drieklovendam. Vorig jaar werd duidelijk dat nog vier miljoen mensen de komende tien tot vijftien jaar moeten verhuizen in verband met de bouw van de Drieklovendam, de grootste waterkrachtcentrale en stuwdam ter wereld. Tot nu toe moesten al zo’n 1,4 miljoen mensen wijken voor de dam, die wordt aangelegd in de rivier de Yangtze. Daar komen nog eens vier miljoen mensen uit de periferie van Chongqing bij. |
FantoompijnDe veertien opblaasbare objecten die het stel creëerden op een bouwplaats geven de pijn neer van wat er eerst stond maar er niet meer is. Klap noemt het dan ook fantoompijn. Een object heeft de vorm van een bank die eerst bij een Chinees gezin in huis stond, een ander object heeft de typische kegelvorm van het verdwijnende Karstgebergte.
Klap en De Groot hebben wel af en toe op eieren moeten lopen om hun licht politiek getinte kunstproject te kunnen uitvoeren maar hadden de juiste contacten om hun objecten te exposeren en het bijbehorende boek het land uit te krijgen. Klap: “Je moet uitkijken wat je tegen wie zegt. Gelukkig was er een professor aan de universiteit die zijn nek voor ons project heeft uitgestoken. En dat terwijl hij daarvoor al twee jaar in een werkkamp had gezeten. Dat iemand zich op zo’n manier voor ons inzette, maakte ons nog meer vastbesloten om door te gaan.”
Expansiedrift
De Chinezen die kennismaakten met de objecten zagen ze volgens Klap als een blijk van steun voor hun problemen die de bouwdrift met zich meebrengt. Tijdens het plaatsen van de
 |
| Roosje Klap en Kaleb de Groot en hun kinderen. |
objecten sprak Klap met een vrouw op een bouwplaats die vertelde dat ze even het huis verliet voor wat boodschappen. Eenmaal terug ontdekte ze dat het dak al van haar huis was gehaald. Klap: “Door de nieuwbouw vallen eeuwenoude sociale structuren uit elkaar. Families worden uit elkaar getrokken. Naar Nederlandse maatstaven worden dan bijvoorbeeld de ouders in Flevoland geplaatst en de volwassen kinderen in Rotterdam. Volgens de Chinese traditie wonen alle familieleden in een huis, daar wordt aan de lopende band korte metten mee gemaakt. De expansie vernietigt de achtergrond en historie van de Chinezen. China is zich daarvan bewust maar alleen de vooruitgang telt.” Roosje kreeg op de bouwplaatsen enthousiaste reacties op haar kunstwerken van voormalige bewoners die nog steeds in de bouwput bivakkeerden: “Ik moest de mensen in China beloven dat ik hun verhaal aan journalisten zou vertellen. En dat doe ik dus.”
| Kunst met landmijnen Kaleb de Groot was een beetje teleurgesteld dat zijn vuurwerkproject niet helemaal van de grond is gekomen vanwege het vuurwerkverbod in Xiamen. Daarom zet hij een ander explosief project op in Zambia. Woensdag 27 augustus is hij naar Afrika vertrokken om daar te onderzoeken wat er zoal met de explosieve kracht van landmijnen kan ontstaan. Via zijn website vind je de link naar de weblog die hij bijhoudt over zijn Afrikaanse avontuur. |
Inmiddels is het gezin een half jaar terug en is het project vereeuwigd in een boek. De tentoonstelling en het boek dat erbij hoorde heten ‘Exquisite Gunpowder City 16 Shot’. Daarbij refererend aan de zestien weken die het stel in China woonden met een kwinkslag naar de overdreven vertalingen van Chinees naar Engels die je overal in China tegenkomt.
Meer weten?
Kijk dan op de weblog over het project. ‘Exquisite Gunpowder City 16 Shot’ wordt uitgegeven door Revolver, is verkrijgbaar voor 35 euro via de website van Roosje Klap en bij de betere boekhandel. (ISBN 978-3-86588-458-9.)
