Op het World Water Forum in Istanbul in maart, waarschuwde het Wereld Natuur Fonds(WNF) al dat het groeiend tekort aan schoon drinkwater een nieuw productierisico vormt voor multinationals. Dat geldt met name voor landen waar nationale overheden door financiële tekorten, logistieke gebreken en vaak ook onverschilligheid niet voor schoon drinkwater zorgen.
|
Het is niet verrassend dat de drankenindustrie zich zorgen maakt om het toenemend tekort aan water. Vorig jaar verbruikte bierbrouwer SABMiller maar liefst 94.5 miljard liter. Dit komt neer om 4.5 liter water per biertje. De zogenaamde ‘watervoetstap’, ligt nog veel hoger. Afgelopen jaar liet de bierproducent een voetstap achter van 8.4 biljoen liter water. Opvallend is dat voor een liter Zuid-Afrikaans gebrouwen bier (155 liter water), veel meer water nodig is dan voor een biertje dat uit het vat van een Centraal Europese brouwerij komt (40 liter). |
Coca-Cola
Dankzij een falende overheid rust het onderhoud van de waterinfrastructuur in veel ontwikkelingslanden op de schouders van ngo`s en buitenlandse donors. Anticiperend op het toenemende watertekort, nemen nu ook commerciële ondernemingen steeds vaker deze taak over. Afgelopen maart kondigde Coca-Cola een investering van $30 miljoen aan voor drinkwaterprojecten in Afrika. In Mozambique, hebben nu al ruim 10 000 inwoners van de buitenwijk Barrio hun schoon drinkwater te danken aan een samenwerking tussen ngo`s en de frisdrankproducent. Ook de waternetwerken van Angola, Ghana, Ethiopië, Malawi en Rwanda worden financieel ondersteund door grote internationale corporaties als Coca-Cola, PepsiCo, Nestle en SABMiller.
Op de website van de Coca-Cola Africa Foundation laat voorzitter Muhtar Kent weten; “Het ondersteunen van Afrikaanse gemeenschappen bij water problemen is een prioriteit van ons bedrijf waarmee wij van positieve en blijvende impact kunnen zijn”. Volgens Cor Dietvorst, informatiespecialist van het International Water and Sanitation Centre (IRC), zijn de sociale waterprojecten dan ook voornamelijk bedoeld om goodwill bij de plaatselijke bevolking te creëren. Steun van lokale gemeenschappen is van groot belang. In India kon Coca-Cola haar deuren sluiten nadat critici het concern verantwoordelijk stelden voor watervervuiling en grote watertekorten in de Indische staat Kerala.
Bedenkingen
Maar niet iedereen is te spreken over de toenemende invloed van ondernemingen op het Afrikaanse waternetwerk. Civil society organisaties vrezen dat bedrijven vooral door winstmotieven worden gedreven en willen voorkomen dat de particuliere sector de rol van de overheid geheel vervangt. Cor Dietvorst; ‘Frisdrankproducenten kunnen een moderne watervoorziening aanleggen, maar er moet ook geld worden besteed aan het onderhoud van deze installaties wanneer de producent weer vertrekt’. Regeringen staan vaak aan de kant van activisten bij het tegenwerken van corporatiegebaseerde waterinitiatieven. Afrikaanse autoriteiten voelen zich niet op hun gemak bij de overwegend buitenlandse commerciële inmenging. Bovendien kan de focus van multinationals, die vooral is gericht op die gemeenschappen waar zij direct hun grondstoffen en arbeid vandaan halen, botsen met de politieke agenda van het gastland.
Verschillende ontwikkelingsorganisaties, zoals de Ontwikkelingsbank van Zuid-Afrika, richten zich op alternatieven om de waterinfrastructuur te verbeteren. Het beschikbaar stellen van studiebeurzen en technische staf in watermanagement is hier een voorbeeld van. Maar ook dit is een interventie uit de particuliere sector die de controle van de regering over haar publieke taken beperkt, en daarmee argwaan opwekt. Volgens het WNF is het dan ook beter wanneer ondernemingen niet alleen samenwerken met ngo`s en buitenlandse investeerders maar ook bijdragen aan publieke beleidsprocessen. Zo wordt de watervoorziening ook op de lange termijn veiliggesteld.
