Ze hadden eigenlijk niets met de oorlog te maken. Maar ze ondervinden nog dagelijks de gevolgen ervan: de peuls, nomadische moslims, die door de Centraal-Afrikaanse Republiek trekken op zoek naar grond waar hun vee kan grazen. Met hun strak om het hoofd gezeten ronde, platte mutsjes en smallere gezichten zijn ze een makkelijk herkenbaar doelwit, in een oorlog die is verzand in een strijd tussen moslims en christenen. Zo’n 400 peuls zitten op een terrein in Yaloke, ruim drie uur rijden van de hoofdstad. Er staan een paar losse gebouwtjes, de was ligt in het gras te drogen. Overal slenteren en zitten mannen, vrouwen en kinderen. “We zijn hier, maar we zouden liever weer gewoon net als vroeger ons oude leven leiden”, zegt Moussa Ali die zich opwerpt als woordvoerder van de groep.
De peuls
Deze nomaden trekken door de Centraal-Afrikaanse Republiek op zoek naar weidegrond voor hun vee. Als moslims zijn de peuls ook een doelwit in de oorlog.
Makkelijk aan te vallen
Het terrein waar ze doelloos rondhangen wordt bewaakt door militairen van de Afrikaanse Unie. Toch voelen de peuls zich er nog steeds niet veilig. “Zodra je hier even van het terrein afloopt, word je bedreigd door voorbijgangers.”
De groep is eigenlijk zo’n zeshonderd man en vrouw groot. Maar een deel durft hier niet te zitten en houdt zich schuil in de jungle.
Hun angst is logisch: de groep heeft zo’n vijftig mensen verloren toen de strijd hier het hevigst was: mannen, vrouwen en kinderen. Doodgeschoten, of gestoken door de anti-balaka: milities die zijn ontstaan als tegenhanger van de seleka moslim-milities die een jaar lang de macht in het land hadden tot ze een half jaar geleden werden verdreven. Met slechts 15 procent van de bevolking vormen moslims een makkelijk aan te vallen minderheid.
De peuls meten hun schade niet alleen in mensenlevens: op het terrein is geen enkel stuk vee te bekennen. “Vrijwel allemaal gestolen, en daarna geslacht waarschijnlijk.”
Symbolische actie
Hulporganisaties als Action Contre la Faim houden de peuls in de gaten. “Er moet snel een oplossing komen voor deze groep, ze zijn daar niet veilig”, zegt Peter Bouckaert van Human Rights Watch.
De aartsbisschop van Bangui, die even komt kijken, vindt ook dat de peuls meer bescherming verdienen. In het kielzog van de man in de zwartrode toga met een zilveren kruis daarop bungelend, loopt de hoge imam. “Die woont dus al maanden met zijn gezin bij mij thuis”, zegt de bisschop met onverholen trots. De twee moeten een soort symbolische combinatie voorstellen die de toekomst van de Centraal-Afrikaanse Republiek uitbeeldt. Meegereden personeel haalt een zak met kleren te voorschijn, waarna de bisschop er een voor een iets uit haalt en omhoog houdt voor de zich verdringende peuls. Met een sierlijke boog gooit hij de broeken en T-shirts het publiek in. Als het personeel het zat is en wil dat hij stopt zegt hij: “We gaan nog even door, het is een mooie symbolische actie.”
Is het gecombineerde optreden van de imam en de bisschop niet eerder een beeld uit het verleden, dan iets voor de toekomst? “Christenen en moslims kunnen best weer met elkaar samenleven in dit land. Dat hebben ze ook altijd gedaan”, zegt de bisschop. “Wij gaan er ook voor zorgen dat de peuls weer vee krijgen.”
Onze broeders
De peuls lijken er weinig vertrouwen in te hebben. De spanningen zijn nog zo groot in de Centraal -frikaanse Republiek dat er meer nodig is dan symbolische acties. “Er moet gerechtigheid zijn voor mensen met bloed aan hun handen. Pas daarna kun je tot verzoening komen”, zegt Peter Bouckaert.
Zelf willen de peuls, als er voorlopig toch nog geen verzoening komt in het land, het liefst naar buurland Kameroen. “Daar zitten mensen die wij als onze broeders beschouwen.” Maar de militairen van de Afrikaanse Unie houden hen tegen bij elke poging het terrein te verlaten.
In de dagen na mijn bezoek probeert Bouckaert de autoriteiten te bewegen de peuls in vrachtwagens naar Kameroen te laten stappen. Tot nog toe zonder resultaat.
Foto's: Hans-Jaap Melissen
