De meeste westerse consumenten kennen de Afrikaanse baobab-boom wel van de fraaie foto’s in reisbrochures. Dat je de baobab ook kunt eten en gebruiken voor cosmetica is minder bekend. “De vruchten van de baobab kunnen relatief eenvoudig verwerkt worden tot een wit poeder, rijk aan vitamines en minderalen. Dit poeder kan gebruikt worden als ingrediënt in de voedingsmiddelenindustrie”, legt Gus Le Breton, algemeen directeur van PhytoTrade, uit. Voorbeelden hiervan zijn vruchtendranken en mueslirepen. “Daarnaast levert de vrucht een lang houdbare olie, die in cosmetica verwerkt kan worden. Producten met ingrediënten van baobab worden al verkocht bij een aantal westerse winkelketens.”
Baobab tegen armoede
Le Breton is deze week in Nederland om de mogelijkheden van de baobab onder de aandacht te brengen. “Het mooie van de baobab is dat de boom veel voorkomt in het zuiden van Afrika en uniek is voor dit gebied. Er hoeft niets vernietigd of extra aangeplant te worden. De boom gaat uitstekend met het droge klimaat om en levert een flinke hoeveelheid vruchten op. Prettige bijkomstigheid is dat de baobab juist in de armste regio’s van Afrika groeit.”
Armere boeren, en veelal vrouwen, kunnen van de teelt van de baobabvrucht profiteren. De boeren hoeven geen materiaal aan te schaffen om de vruchten te verbouwen. Daarnaast komt een vast percentage van de opbrengst van PhytoTrade bij de boeren terecht. Nu al hebben ruim 29.000 arme boeren een bestaan opgebouwd in de baobabindustrie, waarvan 93% vrouwen. PhytoTrade schat dat het totale inkomen zal groeien van 544.000 Amerikaanse dollar in 2007, naar 20 miljoen dollar in 2017.
 |
|
Vruchten van de baobab |
Duurzaam
Dat is gunstig, want de situatie voor kleine boeren in Afrika is zorgwekkend. Le Breton: “boeren zien zich door de internationale markt gedwongen gewassen te verbouwen, die eigenlijk niet geschikt zijn voor de Afrikaanse bodem, zoals bijvoorbeeld maïs. “Omdat het klimaat te droog is, mislukken de oogsten vaak en zit de boer met lege handen. Als de oogst wel lukt, heeft de boer te maken met moordende concurrentie uit werelddelen waar niet-Afrikaanse gewassen veel beter gedijen. De risico’s zijn groot en de opbrengsten niet altijd de moeite waard.
De oogst van baobab is daarentegen gegarandeerd en daarbij sociaal, economisch en ecologisch duurzaam. Er wordt gebruik gemaakt van bestaande vegetatie, dus deze zal niet aangetast of vernietigd worden. Le Breton: “ecologische wantoestanden, zoals in de palmolie-industrie, zijn vrijwel uitgesloten, omdat de baobab niet verbouwd kan worden in de vorm van plantages. De bomen in het zuiden van Afrika zijn geen gemeenschappelijk bezit, maar traditioneel familiebezit. Ze mogen niet verhandeld worden, waardoor massale en illegale landonteigening zeer lastig is.”
Ten slotte vindt de algemeen directeur het belangrijk dat de baobab een charismatische boom is en een bekend symbool van Afrika. “Dit maakt de baobab zeer geschikt voor marketing. Iedereen kent de boom, nu nog de producten.”
|
PhytoTrade, opgericht in 2002, is een pioneer op het gebied van de handel van baobabproducten. De Afrikaanse handelsvereniging telt meer dan vijftig leden, verdeelt over acht landen in zuidelijk Afrika. PhytoTrade voldoet aan internationale eisen voor certificatiestandaarden voor eerlijke handel, onder andere van Ecocert Organic, FLO Fairtrade en Ethical Biotrade. Phytotrade wordt gesteund door, onder andere, Hivos. |
