Achtergrond

Asielzoekers van kamp naar kerk

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Alle asielzoekers uit het kamp in Osdorp zijn afgelopen vrijdag afgevoerd door de politie. Journalist Hans Wetzels verbleef de allerlaatste nacht voor de ontruiming in het kamp en sprak met de bewoners.

De sfeer is gespannen in het provisorische kampement de nacht voor ontruiming. Het grootste deel van de ruim honderd vluchtelingen zit, vergezeld door Nederlandse activisten, op elkaar gepropt in een tent op het veldje aan de Notweg dat de afgelopen drie maanden voor velen als thuis is gaan voelen. Robin zwerft al een dikke negen jaar rond over de straten van Amsterdam. Waar hij vandaan komt wil hij niet zeggen, alleen dat hij moest vertrekken vanwege ‘bepaalde problemen’. Hij zit op een veldbed in de grote legertent die plaats biedt aan enkele tientallen, dicht tegen elkaar aanliggende mensen. Opgerold in zijn slaapzak nipt hij van een flesje bier: ‘Grolsch Kanon. Daar wordt je sneller aangeschoten van. Nederland is niet de hemel weet je. Soms wil ik de realiteit even een beetje vergeten.’

Openbare weg
Het kampje begon als een krakkemikkig geheel van provisorische tentjes, maar groeide uit tot een heus kampement met legertenten, een voorraadtent en veldbedden. De grotendeels illegale vluchtelingen hebben in samenwerking met de Amsterdamse stichting Migrant 2 Migrant op deze manier aandacht proberen vragen voor hun vaak uitzichtloze situatie. Afgelopen woensdag kreeg de gemeente Amsterdam toestemming van de rechter om het kamp te ontruimen.
Een woordvoerder van de gemeente Amsterdam legt uit dat het kamp al vanaf het begin controversieel was: ‘Iedereen, ook iemand die illegaal in Nederland is, heeft het recht om te demonstreren. Maar kamperen langs de openbare weg is verboden. De gemeente Amsterdam heeft het kamp in Osdorp een hele tijd toegestaan, maar nu is het toch echt afgelopen.’

Slok bier
Robin neemt nog een slok bier in de duisternis van de legertent. Vroeger was hij cacaoboer, fluistert hij: ‘In mijn dorp wist ik wist precies hoe de planten zouden groeien en wanneer ik moest oogsten. Maar hier kan ik niet meer dan overleven. Zolang ik mijn slaapzak heb redt ik het wel. Mijn slaapzak houdt me warm.’ Aan het tentzeil hangt een getekende kaart van Afrika, doorkruist met prikkeldraad en wapens. Robin schudt zijn hoofd en begint te schreeuwen in de verder muisstille tent: ‘Ik wil naar huis. Maar ik kan al negen jaar niet naar huis. Ik kan nergens naartoe!’ 

Activisten
Rond het ochtendgloren verzamelt een cordon politie te voet en te paard zich voor het kamp. Het toegangshek wordt ondertussen bezet gehouden door een groep Nederlandse activisten die de politie zo lang mogelijk buiten probeert te houden. De kampbewoners is de mogelijkheid geboden om het terrein vrijwillig verlaten. Het overgrote deel kiest ervoor zich te laten arresteren.
Op basis van individuele verblijfsstatussen bepaalt de politie vervolgens wat er zal gebeuren, legt een gemeentewoordvoerder uit: ‘Er zullen mensen bij zitten die meteen weer op straat staan, maar er zullen ook mensen zijn die in aanmerking komen voor vreemdelingendetentie. Dat wordt per geval bekeken. Helaas bestaat er in de Nederlandse asielwetgeving een spanning waardoor mensen tussen wal en schip terechtkomen. Maar dat beleid wordt toch echt in Den Haag gemaakt.’ 

Koranverzen
Nourdeen Wildeman van de Samenwerkende Islamitische Organisaties is de afgelopen maanden met regelmaat in het vluchtelingenkamp geweest om voedsel, water en tenten rond te delen. Hij is minder enthousiast over de aanwezigheid van de activisten die zich bij het toegangshek verzameld hebben: ‘Dit activisme strookt niet met de belangen van de mensen die hier al drie maanden zitten.
Nu krijgt dit kamp in de publieke beeldvorming onmiskenbaar een soort anarchistisch karakter. Dat is heel kwalijk, want hetgeen dit protestkamp heeft proberen te agenderen, is adequate opvang voor mensen die nog in hun asielprocedure zitten en nieuw beleid voor mensen die uitgeprocedeerd zijn maar niet terug kunnen. Dat dreigt nu volledig ondergesneeuwd te raken.
Desondanks is een groepje vluchtelingen dat elkaar zittend op een trappetje Koranverzen voorleest dankbaar: ‘Wie die activisten zijn weet ik niet. Maar de steun voelt goed.’

[[{“type”:”media”,”view_mode”:”media_large”,”fid”:”17748″,”attributes”:{“style”:”margin: 5px; width: 240px; height: 266px; float: right;”,”class”:”media-image media-element file-media-large”}}]]

Job Cohen
Als de aanwezige politie het protest na enige moeite heeft doorbroken, worden de aanwezige vluchtelingen vlot afgevoerd. Dezelfde avond staat een aanzienlijk deel van de vluchtelingen weer op straat. Volgens Geesje Werkman van Kerk in Actie is deze kafkaëske situatie geen gevolg van het huidige strikte asielbeleid, maar terug te voeren tot de Terugkeernotitie die toenmalig staatssecretaris van Justitie Job Cohen in 1999 al presenteerde: ‘Onze regering onderkent niet eens dat er een probleem bestaat met mensen die door hun asielstatus tussen wal en schip vallen omdat ze uitgeprocedeerd zijn, maar niet terug kunnen naar het land van herkomst.’

Oude bunker
‘Op de brief die wij over de situatie aan de staatssecretaris geschreven hebben is geen enkele reactie gekomen,’ bekritiseert Werkman de Nederlandse asielpolitiek. Ook internationaal is het Nederlandse beleid onderwerp van kritiek. Zo kreeg ons land eerder dit jaar al een tik op de vingers van de VN-Mensenrechtenraad. Illegalendetentie is onderwerp van kritiek, net als het ontbreken van opvang voor mensen die nog in hun asielprocedure zitten waardoor ze onherroepelijk op straat belanden.

Na het weekend doorgebracht te hebben in een oude bunker in het Vondelpark hebben de vluchtelingen inmiddels een onderkomen gevonden in de voormalige Sint Jozefkerk in Amsterdam. Het uit 1953 stammende rijksmonument werd door krakers bezet om de vluchtelingen onderdak te geven en eigenaar Fahrenheit Monumenten BV heeft inmiddels laten weten dat de groep gedurende de wintermaanden welkom is in de kerk. Maar de strijd is niet gestreden, zegt Werkman: ‘Hoe belangrijk ook, maar dit soort opvang is puur symptoombestrijding. Er moet blijvende druk op Den Haag uitgeoefend worden om dit probleem op te kunnen lossen.’

Beeld: Jo van der Spek (stichting m2m)

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons