Achtergrond

Afrikaanse diplomaten komen dichter tot elkaar op Clingendael

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

In de collegezaal van het zeventiende-eeuwse landgoed Clingendael wordt in verschillende groepjes druk gediscussieerd. Het is de workshop onderhandelen die de Afrikaanse diplomaten krijgen.  De groepjes moeten als eerste oefening uit een lijst met twintig vaardigheden en tactieken de twee nuttigste kiezen. “Het is pas de eerste les, maar de diplomaten zijn nu eigenlijk al zelf bezig met onderhandelen?”, zegt Ron Ton, het hoofd van de diplomatieke trainingen bij Clingendael, terwijl hij de groepjes observeert.

 

Elk groepje kiest andere punten uit het lijstje. Alleen nummer 10 ‘Wees goed op de hoogte van de onderwerpen die spelen’ is door meerdere groepjes gekozen. “Dat is inderdaad een goed punt”, zegt Ton. “Toch weet ik niet altijd wat je daar aan hebt”, reageert een deelnemer uit Oeganda. “Wij zitten momenteel bijvoorbeeld met de kwestie dat zowel Oeganda als Kenia aanspraak maken op een eiland in het Victoriameer. Dan is toch wel duidelijk wat er speelt?” “Dat lijkt een patstelling”, antwoordt Ton.

Ron Ton: “Met betere informatie
ben je in het voordeel.”
Foto: Marianne Wilschut

“Maar juist dan kan het goed zijn om je in je onderhandelingspartner te verdiepen. Wie weet heeft de president onlangs wel uitspraken in de media gedaan over deze kwestie waardoor hij zich heeft vastgepind maar zijn er wel andere issues waarop ze jullie tegemoet zouden kunnen komen. Of bel eens met je collega in Kenia. Betere informatie en ervaring met onderhandelen kan in je voordeel zijn, ook al is jouw land kleiner dan het andere.”

 

“Dat iedereen aan de onderhandelingstafel gelijk is, is een van de dingen die me vanochtend het meest zijn bijgebleven”, zegt Noel Emmanuel Kaganda uit Tanzania later tijdens de lunch. “En dat het belangrijk is om weg te gaan met een overeenkomst die voor elk wat wils heeft.” Kaganda werkt inmiddels al een jaar of twee op het ministerie van buitenlandse zaken van Tanzania. “Voor mij als junior diplomaat is dit een geweldige ervaring. Bovendien leer ik hier mensen kennen die ik straks misschien aan de onderhandelingstafel tref.”

 

Vrede stichten

Aan de muur van het statige lokaal hangen foto’s van de vredesconferentie die in 1910 in Den Haag plaatsvond. Een toepasselijk decor want eigenlijk is wat er hier in de cursus gebeurt ook een soort vredesconferentie. Aan de cursus nemen namelijk diplomaten deel uit gebieden die nog niet zo lang geleden met elkaar in conflict waren zoals Noord- en Zuid-Soedan en DRC Congo, Rwanda, Oeganda en Burundi. Vanuit deze landen uit het Grote Merengebied is ook het idee ontstaan voor dit klasje.

 

De elf landen uit het Grote Merengebied zijn in 2004

Afrikaanse wereldoorlog
Het conflict in het Grote Merengebied staat ook wel bekend als de Afrikaanse wereldoorlog. Bij de oorlog die zich sinds 1998 voornamelijk op het grondgebied van DR Congo afspeelt, zijn negen Afrikaanse landen betrokken. Dit conflict heeft het leven gekost aan bijna vier miljoen mensen. De oorlog in het oosten van Congo heeft zijn oorsprong in de Rwandese genocide van 1994 en de aanverwante onlusten in buurland Burundi. Maar ook de mineralen die in de Congolese bodem zitten, spelen een rol.

een internationale conferentie voor het Grote Merengebied begonnen om vrede, stabiliteit en ontwikkeling in de regio te bevorderen. Dit klasje is de Nederlandse bijdrage aan de doelstellingen van de conferentie en wordt dan ook door het Nederlandse Ministerie voor Ontwikkelingssamenwerking betaalt. Ton: “Aan de ene kant leren de diplomaten hier diplomatieke vaardigheden, debattechnieken en gaan we met ze op werkbezoek naar onder meer Brussel en het Internationaal Strafhof, maar wat misschien nog wel belangrijker is, is dat ze hier tijdens de vier intensieve weken die ze met elkaar doorbrengen een netwerk opbouwen. Het zou mooi zijn als ze straks makkelijk de telefoon pakken om te overleggen als er bijvoorbeeld iets speelt op het gebied van milieu of om te praten over een gezamenlijke aanpak van HIV/aids, vredesverdragen en de relatie tussen Afrika en EU.”

 

“Hoewel de sfeer tussen de cursisten onderling goed is,

merk je wel dat bepaalde thema’s precair zijn”, zegt de Burundese cursist Jean Karonkano. “Dat Rwandeze troepen in het oosten van Congo de vrede bewaren, ligt bijvoorbeeld heel gevoelig hier.” Karonkano is dan ook sceptisch of duurzame vrede in zijn regio er op korte termijn inzit. “De conflicten die er in het Grote Merengebied zijn geweest, zijn zo heftig en complex. Zo’n cursus zal daar op korte termijn niet heel veel aan veranderen”, is zijn mening. “Maar het is wel goed om de diplomaten uit de verschillende landen bij elkaar te zetten. Praten is beter dan vechten.”

 

Neutraal terrein

“Een groot deel van de problemen in het Grote Merengebied is het gevolg van het kolonialisme”, weet Charles Chileya, de tweede secretaris bij de International Conference on the Great Lakes region. “Nederland heeft geen koloniale banden met een van de landen uit het gebied en dat maakt Nederland geschikt als neutraal terrein voor een bijeenkomst als deze.”

 

Een ander doel van de cursus is de slagkracht van de Afrikaanse diplomatie te verbeteren. Op het Ministerie van Buitenlandse Zaken van Burundi werken bijvoorbeeld maar honderd mensen en nog eens vijftig op de verschillende ambassades. Ton: “Daar moeten ze alles mee afdekken. Visa-aanvragen afhandelen, beleid maken, lobbyen, alles. Vergelijk

diplomatenklas_overleg.jpg
Foto: Marianne Wilschut

dat eens met het enorme diplomatieke apparaat dat westerse landen hebben en dan is het niet gek dat arme landen als Burundi niet het potentieel hebben om tijdens de onderhandelingsrondes van de Wereldhandelsorganisatie (WTO) en in gesprekken met de EU een grote vuist te maken. In de cursus proberen we ze daarom ook te helpen met de voorbereiding en gaan we in op de agenda van de WTO en bespreken we alvast de grote klimaatconferentie die eind dit jaar op de rol staat.”

 

“Om het probleem van de geringe diplomatieke staf op te vangen, vormen we meestel samen met andere kleine landen blokken op grote conferenties”, legt Kaganda uit. “Maar het zou evengoed fijn zijn als we met meer mensen konden opereren.”

 

Aanstaande woensdag is de laatste dag van de cursus. Voor de eindopdracht moeten de deelnemers een bijeenkomst van Afrikaanse landen met de EU simuleren. In plaats van hun eigen land te vertegenwoordigen, kruipen de Afrikaanse diplomaten dan in de huid van Europese landen en moeten ze daarna onderhandelen over een gemeenschappelijke slotverklaring. Ton: “We proberen de diplomaten zo meer bewust te maken van hoe er in Europa over Afrika en onderwerpen als migratie, vredeshandhaving, ontwikkelingssamenwerking en HIV/aids wordt gedacht. Dat wil niet zeggen dat je die standpunten zelf als land over zou moeten nemen, maar in onderhandelingen is het cruciaal dat je weet wat je onderhandelingspartner wil. Een goede voorbereiding is alles.”

 

Belangrijke onderhandelingstips
Ken de procedure en de regels die het onderhandelingsproces kunnen beïnvloeden en maak hier gebruik van.
 Zet je strategische en tactische vaardigheden in.
 Heb oog voor de groepsdynamiek.
Hou de menselijke factor in het oog; iedereen heeft z’n fysieke en emotionele beperkingen. 

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons