Achtergrond

ABP vertrouwt op microkrediet

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

 

Op het kantoor van de uitvoeringsorganisatie van het ABP, het pensioenfonds voor de overheid en het onderwijs- heerst zo op het oog een ontspannen sfeer. Hier wordt gepuzzeld over het verstandig beleggen van een slordige 170 miljard euro aan ingelegde pensioengelden, “Persoonlijk denk ik niet dat wij onder grote druk staan”, zegt Jan van Roekel, Senior Portfolio Manager Structured Investments. “Iedereen beseft de ernst van de situatie, maar tegelijk weet je dat je voor een pensioenfonds belegt voor de lange termijn.”

Niettemin is er zoveel pensioenvermogen (op papier) verloren gegaan dat het verstandig lijkt om in producten te beleggen waarbij je op safe speelt. Op dit moment is er in de financiële wereld een hevige discussie gaande over maatschappelijk verantwoord beleggen. Niet iedereen is overtuigd van het nut daarvan.

kp10009_Jan_van_Roekel_001.jpg
Jan van Roekel

Zo niet bij het ABP dat in totaal 180 miljoen euro in diverse vormen van microfinanciering steekt en nu microkredietorganisatie ASA uit Bangladesh extra miljoenen toewijst om internationaal te kunnen groeien.. Van Roekel: “Het fraaie van microkrediet is dat er materieel gewin is en dat je tegelijkertijd iets doet voor arme mensen. Microkrediet bevordert zelfredzaamheid. Het geld is geen gift en het krediet prikkelt mensen juist om hun eigen levensomstandigheden te verbeteren.”
 

6 miljoen micro-ondernemers
Het ABP investeert sinds 2005 in microkrediet. Eerst via een kredietfonds dat leningen verstrekt aan microkredietinstellingen. Daarna werd gekozen voor een fonds dat aandelen koopt van microkredietbanken en daardoor mede-eigenaar wordt van zulke bedrijven. ABP heeft daartoe 25 miljoen dollar toegezegd aan CMI, een private equity fonds dat daarbij gebruikmaakt van ASA voor het operationele beheer.

Volgens Van Roekel die net terug is van een bezoek aan Bangladesh, is ASA de meest efficiënte microfinance-instelling van dat land. ASA heeft 3000 vestigingen en bedient 6 miljoen micro-ondernemers. CMI/ASA is ook actief in onder meer India, Nigeria en Ghana. “De organisatie is extreem zuinig. Als je daar op kantoor komt, zie je veel oudere maar nog steeds bruikbare materialen. De organisatie werkt via sterk gestandaardiseerde methoden en is gericht op zo goedkoop mogelijk te werken. In onze ogen doet het haast militaristisch aan. Iedereen weet precies wat hij moet doen en hoeveel tijd en geld hij daaraan mag besteden.”

Sociale contrale
De organisatie werkt in steden en op het platteland. De klanten zijn zowel mannen als vrouwen. ASA werkt met boeren op het platteland, maar ook met kleine ondernemers in de stad. Ook de allerarmsten worden bereikt. De meest bekende microfinance-instelling uit Bangladesh, Grameen, doet aan groepsleningen,  maar ASA geeft leningen aan individuele personen. Overigens weet iedereen van elkaar, wat hij krijgt en de sociale controle is dermate groot dat 99 procent van de leningen wordt terugbetaald. De loanofficers houden toezicht op de leningen, die meestal zonder onderpand worden verstrekt. Zij bekijken de financieringsbehoefte en kredietwaardigheid van de aanvrager van de lening. Bijna wekelijks wordt de financiële situatie en de planning van het bedrijfje bekeken. Alles handzaam samengevat op één A4-tje.

Ondernemersgeest

Vegetable%20sellers
Dankzij een kleine lening kunnen
mensen een klein bedrijfje
beginnen.

“Je krijgt de indruk dat microkrediet soms wordt gezien als de oplossing van alle armoede in de wereld. Maar vergis je niet, het geld wordt alleen maar uitgeleend aan mensen die een duidelijke ondernemingsgeest hebben.” Juist in deze tijden van economische crisis, waarbij iedere cent omgedraaid moet worden, is belangrijk om te weten hoeveel rendement het ABP op microkrediet haalt. “Maar in het geval van CMI/ASA zijn het langlopende beleggingen”, zegt van Roekel haast verontschuldigend, “het rendement blijkt pas aan het einde van de looptijd van het fonds. Die looptijd is circa 10 jaar. Wij verwachten dan een rendement te hebben behaald van 15 á 25 procent.”
 

Intussen willen de ambtenaren in Nederland toch weten, wat er met hun belegde geld gebeurt? Zijn zij veilig met microkrediet?
“Ik denk dat ambtenaren naar de omvang en samenstelling van onze totale portefeuille zouden moeten kijken en niet alleen naar microkrediet sec.”

 

ABP eist ook van de fondsen, waarin zij belegt dat zij voortdurend verantwoording afleggen en in hun boeken laten kijken. Hoe vaak rapporteert CMI over de resultaten?

“Het is niet zo als bij gepubliceerde aandelen dat je elke dag koersgegevens krijgt. Bij CMI is dat één keer per kwartaal en dan gaat het nog om schattingen.”

 

En wat blijkt daaruit?
“Zoals gezegd, tot nu toe heeft het alleen maar geld gekost, maar dat is nu eenmaal eigen aan private equity investeringen, dus dat hebben we vantevoren ingecalculeerd.”

Kunt u dan aangeven, waarom u zoveel vertrouwen in ASA heeft?
“Het heeft veel succes in Bangladesh en ik heb er bijzonder gedreven mensen ontmoet. Zonder dollartekens in de ogen. ASA heeft ook een sociale achtergrond. Ze zijn begonnen als beweging om arme mensen te helpen. Ik heb er vertrouwen in, maar ik kan natuurlijk niet garanderen dat er een winst van bijvoorbeeld 20 procent uitkomt. Als de wereldeconomie nog zwaardere klappen krijgt, dan heeft iedereen daar last van.

Triodosbank investeert sinds 1994 in microkrediet en is onverminderd enthousiast over deze vorm van beleggen. Volgens Marilou van Golstein-Brouwers, directeur Internationale Fondsen, heeft Triodos 156 miljoen euro belegd in 85 microfinancieringsinstellingen in 38 landen.”Hiermee ondersteunen wij de onderkant van de samenleving met spaarproducten. Wij vinden het een mooie mix van sociale dienstverlening en beleggen met een fatsoenlijk rendement.”  Het Triodos Fair Share Fonds scoorde in 2008 een keurige 7 ½ %.

Ook microkrediet.”
 

Tot nu toe lijken microkredietinstellingen minder getroffen te zijn door de crisis. De uitbreiding van het aantal ASA kantoren gaat gestaag door.  De microkredietbanken lenen wel minder makkelijk geld uit, want zij betrekken hun geld deels van commerciële banken die de financiële crisis wel aan den lijve ondervinden. “Ik voel wel naarmate dit langer gaat duren”, zegt van Roekel,” dat ook de microkredietsector klappen krijg.”

 
Gaan jullie dan minder hierin investeren?
“Wij hebben ons gecommitteerd aan de 25 miljoen dollar die CMI in de komende jaren bij ons kan ophalen als zij interessante beleggingen willen doen.”

Kun je je niet terugtrekken?
 ” Nee, dat is kenmerkend voor private equity . Je verbindt je voor 10 jaar en we zitten eigenlijk nog in de aanloopfase.” Het ABP wil uitdrukkelijk ook in de toekomst maatschappelijk betrokken blijven beleggen. Van Roekel:”Nederlandse pensioenfondsen  willen blijven bijdragen aan een betere wereld. Maar het mag uiteraard niet ten koste gaan van de toezeggingen aan pensioengerechtigden. Het is een delicaat evenwicht.”

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons