 |
| Foto: George Bush |
Binnen de geïndustrialiseerde landen hebben de VS een opmerkelijk hoog abortuspercentage onder jongeren. Opmerkelijk, aangezien dit land zich in de rest van de wereld profileert als een groot tegenstander van abortus en het gebruik van voorbehoedsmiddelen. Onthouding is de enig acceptabele vorm van anticonceptie.
Global Gag Rule
Het belangrijkste wapen dat Amerika bij zijn strijd tegen abortus in de strijd gooit, is de Mexico City Policy, een wet die beter bekend staat als de ‘Global Gag Rule’. Deze wet stamt uit 1984 en werd onder president Bill Clinton afgeschaft. George W. Bush haalde de muilkorfmaatregel tijdens de eerste dagen van zijn presidentsschap echter meteen weer uit de kast.
Volgens de Global Gag Rule mag er geen Amerikaans geld naar organisaties die abortus uitvoeren, die lobbyen voor veilige abortus, informatie geven over abortus of vrouwen naar een abortuskliniek doorverwijzen, zelfs niet als abortus ter plaatse is toegestaan. De maatregel maakt deze organisaties monddood en de effecten op de seksuele en reproductieve gezondheid zijn desastreus.
 |
| Family Planning Kliniek in .. Foto: CC |
Geldkraan dicht
Door het dichtdraaien van de geldkraan heeft de family planning organisatie Marie Stopes uit Kenya bijvoorbeeld de afgelopen vijf jaar acht gezondheidsklinieken moeten sluiten. 9.000 Mensen zijn hierdoor verstoken van enige vorm van gezondheidszorg. In Zambia verloor de organisatie PPAZ 40 procent van haar stafleden.
De Millenniumdoelen bedreigd
Ironisch genoeg werken de VS met deze Gag Rule haar eigen buitenlandbeleid tegen. De wet zorgt er namelijk voor dat de moedersterfte explosief toeneemt omdat vrouwen door het sluiten van family planning klinieken hun toevlucht moeten nemen tot onveilige abortus.
Ook de strijd tegen HIV/aids, onderdeel van het buitenlandse beleid van de VS, wordt een haast onoverkomelijke klap toebedeeld, doordat voorlichting en condooms de doelgroep niet meer kunnen bereiken. Behalve dat de VS zichzelf hiermee in de vingers snijden, lopen ook enkele speerpunten van de millenniumontwikkelingsdoelen zoals het terugdringen van moedersterfte en het terugdringen van aids, gevaar.
Lobby
Behalve met geld weten de VS ook met andere drukmiddelen haar stempel te drukken op de wetgeving rondom abortus in andere landen. “In Kenia is een krachtige family planning beweging de nationaal abortuswetgeving wil versoepelen”, vertelt Elly Leemhuis van het ministerie van Buitenlandse Zaken. “Dit was bijna rond, maar ging mis doordat parlementariërs uit de VS met Keniaanse parlementariërs spraken. De anti-choice lobby in de VS is zeer sterk”, zegt Leemhuis.
| Jaarlijks worden er wereldwijd 40 miljoen illegale abortussen gepleegd. 70.000 vrouwen en meisjes overlijden aan de gevolgen van zo’n illegale en onveilige abortus. Miljoenen vrouwen eindigen met complicaties in het ziekenhuis en houden hier blijvende gezondheidsschade aan over. In Afrika vindt 59 procent van de onveilige abortussen plaats bij meisjes tussen de 15 en 24 jaar. Bron: Choice |
Falend beleid
Zoals gezegd laat Amerika in eigen land ook de nodige steken vallen. Uit recent verschenen onderzoeksresultaten van het Guttmacher Instituut, een Amerikaans instituut gespecialiseerd in seksuele gezondheid, blijkt dat op onthouding-tot-aan-het-huwelijk gerichte aanpak van de VS het aantal abortussen in de VS zelf doet toenemen.
“In plaats van falend beleid te exporteren, zouden de VS het voorbeeld van de West-Europese overheden moeten volgen, die een positieve houding tegenover de seksuele gezondheid van jonge mensen promoten”, zegt Heather Boonstra, auteur van de uit deze studie voortgekomen beleidsaanbeveling ‘Learning from Adolescents to prevent HIV and Unintended Pregnancies’. “Het aantal adolescente zwangerschappen en bevallingen is veel lager in West-Europa dan in de VS, wat de effectiviteit van deze aanpak bewijst.”
Dialoog met de EU… en binnen de EU
Nederland is ondanks de toetreding van de ChristenUnie tot het kabinet nog steeds voorvechter van veilige en legale abortus in de rest van de wereld. Hierin staat Nederland niet alleen. Binnen de EU is er een coalitie van progressievelingen met onder andere Groot-Brittannië en enkele Scandinavische landen. “Zij gaan de dialoog aan met de VS, in plaats van voor een confronterende aanpak te kiezen”, zegt Rachel Ploem van de World Population Foundation (WPF). “Er bestaan veel denktanks en progressief beleid wordt gesteund. Op deze manier houd je deuren open.”
 |
| Foto: CC |
De VS zijn lang niet de enige waarmee deze progressieve krachten de dialoog aangaan. Ploem: “Het klimaat ten aanzien van seksuele en reproductieve gezondheidszorg is ook in de rest van de wereld over het algemeen behoorlijk conservatief. Denk aan het Vaticaan, islamitische landen, maar ook de nieuwe lidstaten van de EU. Ook hier ontstaan coalities, bijvoorbeeld tussen Ierland, Malta en Polen.” Polen is een van de vier landen waar abortus onder geen enkele voorwaarde is toegestaan, zelfs niet om het leven van een zwangere vrouw te redden.
Afschaffing nabij?
Vorig jaar werd in de Senaat van de VS met een nipte overwinning gestemd vóór afschaffing van de Global Gag Rule. Hoewel dit een positief signaal is vanuit het door conservatieve krachten gedomineerde land, is er in de praktijk nog weinig veranderd. President Bush mag uiteindelijk beslissen wat er gebeurt en die heeft al aangegeven zijn vetorecht te gebruiken. “Om te voorkomen dat belastinggeld gebruikt wordt voor de vernietiging van mensenlevens”, aldus Bush.
Elly Leemhuis van het ministerie van Buitenlandse Zaken betwijfelt zeer of de EU president Bush kan beïnvloeden in zijn beslissing. “Niemand kan Bush op andere gedachten kan brengen, ook de EU niet.”
Dit artikel is onderdeel van een tweedelige serie over abortus en ontwikkelingssamenwerking. Vorige week verscheen deel 1 over het Nederlandse abortusbeleid in het buitenland.
