Achtergrond

Aardbeving in de Golf: de Qatarcrisis en het Trump-effect

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Youssef Cherif: “Qatar probeert al twee decennia lang een eigen buitenlandbeleid op te zetten, en wil weg onder de Saoediparaplu. Het land zocht toenadering tot Iran in 2000 toen de Saoedi's hun bondgenoten waarschuwden voor Iraanse invloed; Qatar koos de kant van de revoluties tijdens de Arabische Lente en steunde de Moslim Broederschap sinds 2010, tegen de instructies van de Saoedi’s in. Al Jazeera, het nieuwsmedium dat Qatar heeft opgezet, heeft andere Arabische landen het meest kritisch benaderd.”

Het Trump-effect: Qatar geïsoleerd

Jarenlang genoot Qatar bescherming van de Amerikanen, zowel diplomatiek als militair. De Amerikanen hebben een grote luchtmachtbasis in Doha, en na 9/11 zijn Amerikaanse troepen vanuit Saoedi-Arabië geruisloos naar Qatar verhuisd. In Qatar is de thuisbasis voor de Combined Air Operation Center, van waaruit de VS-luchtmacht de strijd voert tegen jihadisten in Syrie, Irak en Afghanistan. Er zijn zo’n 10.000 Amerikaanse militairen gestationeerd in het Golfstaatje.

Cherif: “Na het aantreden van de regering Trump begon deze bescherming te veranderen. Qatar staat er eigenlijk voor het eerst alleen voor. De buren – niet alleen Saoedi-Arabië, maar ook de nieuwe grote speler in de regio, de Verenigde Arabische Emiraten – denken dat de tijd nu rijp is om een einde te maken aan Qatars controversiële rol.”

En ondertussen twitterde Trump alsof hijzelf de Qatarcrisis heeft geinitieerd

En met de isolatie van Qatar het terrorisme verdwijnt:

…extremism, and all reference was pointing to Qatar. Perhaps this will be the beginning of the end to the horror of terrorism!

 

En alsof Arabische leiders hem in Riyad hebben overtuigd om tegen Qatar in actie te komen:

Cherif verwijst voorts naar de inmenging van de Golfstaten in Libië, Egypte en Tunesië. In al die landen staan Saoedi-Arabië en de Emiraten lijnrecht tegenover Qatar. Cherif: “Wat we nu zien is de climax van een crisis die eigenlijk nooit weg is geweest.”

Opmaak naar de escalatie: de Qatar hackings en Emirati leaks

Qatar deelt een groot gasveld met Iran; het land kan zich een grote confrontatie met Iran bijgevolg niet veroorloven. Tijdens Trumps bezoek aan Riyad zei de emir van Qatar in zijn toespraak dat zijn land een vreedzame oplossing voor de problemen met Iran voorstaat.
Dat is bij de Saoedi en de Emirati niet goed gevallen.

Vlak nadat Trump vertrok, werd het Qatarese ‘ANP’ gehackt en verschenen er ineens uitspraken die aan de emir van Qatar werden toegedicht en waarin hij zich positief uitliet over Iran. De emir ontkende deze uitspraken gedaan te hebben, maar de Saoedi en Emirati media bleven die uitgebreid herhalen. Dit weekend lekten e-mails van de Emirati ambassadeur Youssef al-Otaiba in Washington uit, waaruit blijkt dat de Emiraten zowel Qatar als Koeweit beschuldigden van steun aan terroristen. Eigenlijk zouden de Amerikanen, zo stond in de e-mails, alleen met de Emiraten moeten dealen. Een dag voor de Qatar hacking riep de Emirati kroonprins Mohamed Bin Zayed een voormalig CIA directeur op om de Qatari’s 'hel' te geven, volgens de Arabische nieuwssite al-Bab.com

De  Saoedi en Emirati voelden zich gesterkt door Trumps retoriek

Twee weken geleden haalde president Trump in Riyad hard uit naar Iran. Het land is hofleverancier van het terrorisme, stelde hij in zijn speech. “Van Libanon tot Irak en Jemen: Iran financiert, bewapent en traint terroristen, milities en andere extreme groepen die overal in de regio verwoesting en chaos verspreiden. Decennialang heeft Iran olie op de vuren van sektarisch conflict en terreur gegooid”, aldus Trump.

En ja, Iran speelt op verschillende plekken in het Midden-Oosten met vuur. Maar om nu te zeggen dat Iran de enige kwalijke partij is in de regio? Trump negeerde volkomen dat veertien van de negentien  9/11-terroristen Saoedi waren of dat Saoedi-Arabië, na Tunesië, de tweede grootste leverancier van Arabische IS-strijders in Irak en Syrië is.

Wat doet Iran in de Arabische wereld?

De Iraanse leiders spelen een zeer kwalijke rol in veel Arabische landen. Iran houdt het Assadregime in Syrië in stand met een leger van inmiddels vele tienduizenden sjiitische strijders uit Iran, Libanon, Irak, Afghanistan en Pakistan. Het bewapent al jarenlang de Libanese militie Hezbollah. Het steunt de Houthirebellen in Jemen. En de Soennitische leiders van de Arabische Golfstaten beschuldigen Iran ervan te stoken door hun sjiitische minderheden (in het geval van Bahrein  is dat een meerderheid) te versterken. Los van de vraag of die laatste beschuldiging gegrond is, wel is duidelijk dat een aantal al-Qaida strijders uit Irak een veilig heenkomen in Iran vonden. Maar zoals gezegd: Qatar deelt een groot gasveld met Iran, en kiest liever voor de weg van bemiddeling dan het pad van confrontatie. Koeweit en Oman kiezen eenzelfde opstelling.

Wat houden de maatregelen tegen Qatar in?

Saoedi-Arabië, de Emiraten, Bahrein en Egypte verbraken hun diplomatieke banden met Qatar. Saoedi-Arabië sloot zijn landgrens met het schiereiland Qatar en alle vier voornoemde landen sloten hun luchtruim en territoriale wateren voor Qatar. Door de Emiraten en Saoedi-Arabië in stand gehouden regeringen, zoals Jemen en Oost-Libië, sloten zich bij de maatregelen aan, evenals de Maledieven. Ze beschuldigen Qatar ervan terrorisme te steunen. Qatar zegt op haar beurt dat deze besluiten bedoeld zijn om het land onder voogdij te plaatsen.

Overzicht van maatregelen, op een rij gezet door het Qatarese Al-Jazeera:

 

Qatarese burgers hebben twee weken de tijd gekregen om de vier landen te verlaten; diplomaten moeten al binnen twee dagen het veld ruimen.  Qatari worden verwijderd uit de door Saoedi geleide troepenmacht in Jemen. En de regering waarvoor ze vochten veroordeelt hen nu. Qatar heeft overigens gemeld dat het de circa 200.000 Egyptische gastarbeiders in hun land niet zal uitwijzen.

Qatari’s vanuit Saoedi-Arabië keren terug naar de grens:

 

 

Koeweit en Oman doen niet mee aan de boycot van Qatar
De GCC (Gulf Cooperation Council), bestaat uit zes Golfstaten: Saoedi-Arabië, de Emiraten, Qatar,  Koeweit, Bahrein en Oman. Opmerkelijk is dat twee GCC-leden zich niet hebben aangesloten bij de maatregelen tegen Qatar. De emir van Koeweiti reist zelfs vandaag naar Saoedi-Arabië om te bemiddelen in het conflict, en daarna door naar Qatar, met voorstellen, meldt BBC Arabic. Oman en Koeweit kiezen vaak voor een mildere lijn; zo heeft Koeweit bijvoorbeeld leden van de Moslim Broederschap in het parlement, en bemiddelt vooral Oman vaak tussen Arabische landen en Iran. Maar de kans bestaat dat het GCC nu definitief uit elkaar valt.

Qatar Airways facing massive problems after Saudi, UAE, Bahraini and Egyptian airspace ban pic.twitter.com/G7jXHg5Vog

 

 

Gebrek aan grondtroepen

De Saoedi en de Emirati zijn huiverig voor een gewapend conflict omdat zij geen noemenswaardig leger op de been hebben, terwijl aartsrivaal Iran dat wel heeft. De Saoedi en de Emirati hebben wel een moderne luchtmacht, maar hebben daarmee bijvoorbeeld de opstandige Houthirebellen in het arme Jemen niet kunnen verslaan tijdens de oorlog die daar alweer twee jaar woedt.

De Qatarese minister van Buitenlandse Zaken, Mohamed Bij Abd al-Rahman Aal al-Thani, zei dat zijn land een poging tot bemiddeling in het conflict verwelkomt, en vertelde dat emir Tamim Bin Hamad al-Thani zijn toespraak heeft uitgesteld. Hij meldde verder dat het besluit van de buurlanden een nooit eerder vertoond effect heeft op Qatarese burgers en op de relaties van de ‘Golf familie’.
Saoedi- en Emiratibanken hebben de handel met Qatarese banken gestaakt en de Qatarese Riyaal daalde naar het laagste niveau ten opzichte van de dollar ooit.

Mochten er gesprekken op gang komen, dan zal Saoedi-Arabië vermoedelijk eisen dat Qatar haar beleid ten opzichte van Iran, revoluties, de Moslim Broederschap en Hamas (Palestijnse geradicaliseerde Moslim Broeders) zal wijzigen. Het is de vraag of het rijke maar kleine Qatar die ommezwaai zal willen maken.

Ondertussen maakten burgers uit de Golf deze video, om te proberen de breuk te helen:

 

 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons