Kraanwater vers uit eigen grond

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

In een pittoreske eeuwenoude boerderij liggend aan de dijk neem ik plaats aan de keukentafel. Vriendelijk krijg ik van vrouw Thea een kopje koffie aangeboden. “Met water uit eigen bodem”, voegt ze er aan toe. Want al het water dat in en om het huis wordt gebruikt, is afkomstig uit de 100 meter diepe pulsput (zie kader) die naast het huis de grond is ingeslagen.

Grote geldbesparing
Het begon allemaal 45 jaar geleden. In Pannerden en Aerdt, twee dorpen in de uiterwaarden van de Rijn, werd de eerste waterleiding aangelegd. “Daarvoor gebruikten we het water uit een put hier verderop die tot op acht meter diepte liep”, vertelt Jan. “Die werd na de komst van de leiding alleen nog maar gebruikt voor het vee.” Toen de put kapot ging was Jan genoodzaakt om al het water dat hij gebruikte voor zijn boerderij uit de ‘gewone’ waterleiding te halen. “Ik had meer dan 150 koeien en kalveren. Tel daarbij het water voor het schoonmaken van alle machines en het huishoudelijk gebruik en dan zat je in die tijd aan een rekening van 6.000 gulden per jaar.”    

Pulsput

De pulsput die naast het huis van Jan in de grond zit is 100 meter diep en de plastic pijp heeft een diameter van 20 cm. De put wordt aangedreven door twee pompen die het water vervolgens naar een grote rode tank leiden om het water te zuiveren. Dat gebeurt met steentjes waar het vuil aan blijft plakken. Als het water eenmaal schoon is loopt het de leiding in en kan het in en om het huis worden gebruikt. 

Een flinke kostenpost dus. Tot er begin jaren ’90 ineens een man van het Friese bedrijf Remon aanbelde. “Hij had het over apparatuur waarmee je zelf water kon oppompen. Hij legde uit hoe het werkte en vertelde dat ze dat helemaal konden aanleggen. Een vergunning was niet nodig. Ik zag dat wel zitten. Toen zijn ze gaan boren. Eerst op 25 meter diepte, maar daar was het water nog niet goed. Daarna 50 meter, ook niet goed. Uiteindelijk kwamen ze op 100 meter diepte uit. Bij elkaar was ik destijds zo’n 20.000 gulden kwijt voor de hele aanschaf en installatie ervan. Die investering had ik er dus in iets meer dan drie jaar weer uit.”

Jaarlijkse controle
Hij laat een recente incasso van waterbedrijf Vitens zien. “Vier keer per jaar betaal ik €11,75 voor de watermeter die op onze reguliere leiding zit. Die heeft dus geen functie omdat we geen gebruik maken van die leiding. Maar die laat ik wel zitten, mocht ons systeem kapot gaan dan kan ik daar altijd nog op terug vallen zodat we niet zonder water komen te zitten. Daarnaast is er eens per jaar controle van de pomp en het water dat we gebruiken. Samen met de elektriciteitskosten van de installatie kom je dan uit op een paar honderd euro per jaar. Als ik gewoon leidingwater zou gebruiken ben ik jaarlijks 6.000 euro kwijt.

De jaarlijkse controle is de enige verplichting die Jan heeft wat betreft het grondwater. Om erop toe te zien dat het water aan de eisen voldoet komt er rond september iemand van Remon langs om de waterkwaliteit te checken. Met name de hoeveelheid ijzer in het water is daarbij van belang. “Als je hier op 15 meter diepte zit heb je teveel roodblik (ijzer red.) in het water. Op de diepte waar onze put zit is die kans nihil, we hebben in twintig jaar nooit slecht water gehad.”

We hebben in twintig jaar nooit slecht water gehad

Ondertussen neem ik een slok uit een glaasje met vers water dat zojuist voor me is neergezet. En inderdaad, het smaakt heerlijk fris en puur. Vreemd om te bedenken dat hetzelfde water een halve minuut ervoor nog 100 meter onder me in de grond zat. “Ik proef het verschil meteen als ik bij iemand anders water drink”, zegt Thea. “Ik vind de kwaliteit van ons grondwater beter dan water uit de leiding. Het is ook iets koeler, onder de grond is het water zo’n 4 à 5 graden.”

Risico’s
Ondanks de goede kwaliteit van het water en het feit dat het oppompen legaal is, is Jan aan bepaalde restricties gebonden. Zo mag hij maar een beperkt aantal liters uit de grond halen. “Maar dat zijn zulke hoge aantallen, daar komen alleen grote bedrijven aan. Zeker in de zomer als de koeien in de wei lopen verbruiken we niet veel. Dan zitten we aan zo’n 2 tot 3 kuub (2000 tot 3000 liter red.) per dag voor vijf man plus het bedrijf. In de winter is dat ongeveer het dubbele.” De kans op verzakking van de grond of het grondwater is niet aanwezig, daarvoor is de hoeveelheid water die opgepompt wordt veel te laag. “Tenzij heel Nederland dit gaat doen, dan wordt het een ander verhaal.”

Daarnaast mag het water niet voor andere doeleinden dan het boerenbedrijf of het huishouden worden gebruikt. “Stel dat we een camping beginnen en we schenken onze gasten dit water. Als er dan iemand ziek wordt zijn we de klos. Zelfs als jij nu ziek wordt van dit glas water en je kan bewijzen dat het daardoor komt dan heb ik een probleem.”

Iedereen weet ervan, maar het is allemaal legaal

Slechts een keer is er een pomp vervangen, verder heeft de pulsput nooit voor problemen of onverwachte kosten gezorgd. “Er is weleens iemand van Vitens langs geweest omdat ze het zo vreemd vonden dat onze watermeter nooit opliep. Waarschijnlijk dachten ze dat we iets illegaals deden. Toen hij zag dat we ons eigen water gebruikten en we hem daar een glaasje van aanboden was hij meteen weer weg. Ook de gemeente weet ervan, maar het is allemaal volgens de regels.”

Niet voor iedereen weggelegd
De ligging van de boerderij in de uiterwaarden van de Rijn speelt een rol bij het feit dat de installatie er überhaupt kan liggen. Want grondwater oppompen gaat niet overal in Nederland even makkelijk en kan soms helemaal niet. De diepte van drinkbaar water en de grondsoort zijn daarbij een belangrijke factor. Dat de put hier tot 100 meter diepte reikt is dan ook van groot belang. “Als je hier op 30 meter diepte water oppompt en je gebruikt het voor thee, dan krijg je binnen een paar seconden zwarte thee. Zelfs als zwembadwater is het niet geschikt, als je het mengt met chloor heb je een zwart zwembad. Veel te veel ijzer.” 

De aanleg van een pulsput zal niet voor iedereen geldbesparend zijn, een gemiddeld Nederlands huishouden komt niet tot de hoeveelheden van Jan als het gaat om watergebruik. De combinatie van het boerenbedrijf en het huishouden is dan ook ideaal. “Zelfs nu ik minder koeien heb dan vroeger en ik ook niet meer melk, haal ik het er makkelijk uit. Ik bespaar gewoon duizenden euro’s.”

[[{“fid”:”31003″,”view_mode”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_halve_breedte”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:””,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:””},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“class”:”styles file-styles artikel_halve_breedte media-element file-file-styles-artikel-halve-breedte”,”id”:”styles-4-0″}}]]

Heerlijk helder grondwater
Na een uurtje praten ben ik wel benieuwd naar het systeem. Jan neemt me mee naar de stal en laat me in een houten hok een grote rode ketel zien met daarvan twee kleine pompen. “Die halen het water omhoog. Steentjes in de ketel halen de laatste viezigheid eruit en dan stroomt het water onze leiding binnen.” Binnen zet hij een kraan open. “Kijk de pompen gaan meteen draaien.” Helaas kan ik de put zelf niet te zien krijgen. “Die zit onder de grond, aan de buitenkant van het huis.”

Terug aan de keukentafel vertelt Jan nog een keer hoe blij hij is met de put. “De pijp die in de grond zit is van plastic en kan dus nog lang mee. Ik heb nog nooit klachten gehad over de installatie of het water, ideaal dit.” Samen nemen we nog een slokje water. Fris, helder en vers uit eigen grond.

Foto’s: Hidde Jansen

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons