Zon, zee en ecocide

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Een paar weken geleden leefden hier in Tajamar nog ongestoord krokodillen, leguanen, kikkers en talrijke vogels. Nu is het uitzicht over het 57 hectare grote veld een trieste vertoning van uitdrogende en uit elkaar getrokken planten. De geur die uit de grijze vlakte opstijgt, is evenmin aangenaam. ,,Er zijn nogal wat dode dieren’’, verklaart Alejandra Serrano Pavón, advocate namens het Mexicaanse Centrum voor Milieurecht CEMDA.

gekapte mangrove naast palmbomenDe mangrovepuinhopen worden geruimd. Foto: Rubèn G Valverde

Massamoord op natuur

‘Ecocide’ betitelen Mexicaanse kranten de zaak. Bulldozers en tractoren kwamen half januari in het holst van de nacht naar Tajamar om de mangrove kapot te rijden. Het karwei, waar zelfs het zware materieel even zoet mee was, werd beschermd door 140 politieagenten. Uit angst voor botsingen met milieubeschermers. Niet ver van de vijfsterren hotels van Cancun zullen ook hier binnenkort luxe woontorens, shopping malls, een katholieke kathedraal en hotels verschijnen.

Volgens Fonatur, het federale Mexicaanse toerismeinstituut, gebeurt er niks illegaals. De vergunningen voor het 900 miljoen dollar tellende project zijn ruim tien jaar geleden al verkregen. Het probleem is echter dat de vorige president Felipe Calderón in 2007 een wet tekende die volledige bescherming eist van alle nog bestaande mangrove in Mexico. Lange tijd lag het project stil. Maar toen Fonatur het aanslingerde, sloegen milieuorganisaties als CEMDA en Greenpeace alarm. 

Mangrovebos zou bij wet beschermd moeten worden

,,Het Mexicaanse schiereiland Yucatán heeft een uniek watersysteem met ondergrondse waterwegen en cenotes’’, zegt advocate Serrano Pavón. ,,Juist de mangrovebossen zijn daarin van levensbelang. De plek is niet alleen de kraamkamer voor talloze vissoorten, het in- en uitstromende water wordt ook nog eens gezuiverd door alle planten die er leven. Bovendien biedt de mangrove een eerste natuurlijke barrière tegen orkanen. We schieten onszelf in de voet als we er onzorgvuldig mee omgaan.’’

'Volslagen absurd'

Voor Greenpeace is de badplaats Cancún, populair bij Amerikanen maar ook geliefd bij Europeaanse zonaanbidders, een typisch geval van milieuverwoestend toerisme. De snelle groei van de Caribische locatie sinds de jaren '90 hield amper rekening met bestaande ecosystemen. ,,Mangrovebos zou bij de wet beschermd moeten zijn, daarom is dit zo relevant!’’, zegt Miguel Rivas, specialist kustnatuur bij Greenpeace Mexico. Ocean Futures Society noemt de actie van Fonatur op haar beurt ‘volslagen absurd’.

serrano pavon mexico
Serrano Pavón. Foto: CEMDA

Milieuadvocate Serrano Pavón (foto links) stapte namens CEMDA al eerder naar de rechter omdat er volgens de organisatie van alles mis is met de vergunningen voor de bouwlocatie. ,,In de aanvraag ging Fonatur zelfs zo ver door te stellen dat er geen sprake was van mangrove’’, zegt de juriste. Een voorwaarde in verleende vergunningen eist dat bestaande fauna moet worden overgeplaatst. ,,Maar dat is nooit gebeurd. Een overheidsinstantie zou eens moeten kijken naar de hoeveelheid dode reptielen.’’

Rechtzaak van kinderen

In een uiterste poging om het gebied te redden startten 113 kinderen uit Cancún vorig jaar een rechtszaak tegen de plannen. De jongeren eisten een ‘gezonde leefomgeving’. Ze slaagden erin de voorbereidingen te vertragen, maar vervolgens kwam de rechter met de eis tot 1 miljoen dollar schadeloosstelling voor gedupeerde bedrijven. Daarmee staakte ook dat verzet. Serrano Pavón: ,,Er zijn nog dagelijks actievoerders die hopen te voorkomen dat er met de bouw wordt gestart.’’

Het speciale Openbaar Ministerie voor de Bescherming van Milieu (Profepa) schaart zich echter achter Fonatur. ,,Er is geen sprake van ecocide’’, oordeelt inspecteur Guillermo Haro van Profepa. Volgens hem zijn alle vergunningen wel degelijk in orde. Bovendien krijgen milieuactivisten een veeg uit de pan. Volgens Haro zouden tegenstanders van het bouwproject nepfoto’s van dode krokodillen hebben verspreid. ,,Dat waren geen foto’s uit Tajamar, maar van een dood exemplaar in de Filipijnen.’’

De Paus als redmiddel

Voor Mexicanen begaan met de natuur zorgt de zaak Tajamar voor een vieze smaak in de mond. Serrano Pavón: ,,Het is de zoveelste keer dat de Mexicaanse overheid volgens haar eigen wetten natuur zou moeten beschermen, maar die regels met laarzen treedt. Iets naar het zuiden bij Tulum vinden ook allerlei illegale bouwactiviteiten plaats in een beschermd natuurgebied. Nayarit, langs de Grote Oceaan, is een ander voorbeeld.’’ 

Voordat in Cancun de eerste hotels uit het strand werden gestampt, telde de kuststreek van de Rivera Maya zo’n 3500 hectare mangrove. Nu 1500 hectare. Ruim de helft minder. Extra pikant is dat de katholieke kerk een kathedraal neer wil zetten in Tajamar. Met ‘het hoogste kruis van Latijns-Amerika’. Die onverschillige houding lijkt in tegenspraak met de oprechte interesse van Paus Franciscus in milieuproblemen. Actievoerders bij Tajamar hopen daarom dat de kerkvader, die komende vrijdag in Mexico arriveert, de ecocide nog kan terugdraaien.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons