Achtergrond

War without Trace: de transformatie van Tsjetsjenië

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Beklemmende documentaire legt vast hoe de Tsjetsjeense hoofdstad Grozny na de oorlog totaal veranderd is. Deze maand te zien op het Movies that Matter Festival in Den Haag. 

[[{“fid”:”45862″,”view_mode”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”fields”:{“format”:”file_styles_artikel_volle_breedte”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”trailer Chechnya, War Without Trace”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”trailer Chechnya, War Without Trace”},”type”:”media”,”attributes”:{“alt”:”Chechnya, War Without Trace”,”style”:”height:327px; width:581px”,”class”:”file-file-styles-artikel-volle-breedte media-element”}}]]

Het Tsjetsjenië van na de oorlog is onherkenbaar veranderd. In de hoofdstad Grozny verrijzen glazen wolkenkrabbers en moderne winkelcentra, maar op straat is het leeg. In de documentaire 'War without Trace' keert journalist Manon Loizeau terug naar Grozny naar om uit te vinden wat er geworden is van de plekken en de mensen die ze er kende. Ze legt beklemmend vast hoe het is te leven onder het schrikbewind van de huidige president. 

Oorlog en schoonheid hebben een ingewikkelde relatie. Meestal is oorlog lelijk, maar oorlog kan ook worden gepresenteerd als iets moois om de duistere episodes van de geschiedenis te verbloemen. Geavanceerde wapens zien er vaak glanzend, sterk en krachtig uit en voor jongeren kan sterven voor de 'goede' zaak klinken als een romantisch idee. Schoonheid kan worden gebruikt als dekmantel voor de vernietiging van de oorlog, bijvoorbeeld wanneer mooie steden zijn gebouwd op de ruïnes en wanneer de gruwel van de werkelijkheid tot heroïsche verhalen zijn gemaakt.

Dit is het verhaal van Tsjetsjenië, waar tijdens twee oorlogen 150.000 mensen, een vijfde van de bevolking, om het leven zijn gekomen. Wanneer Manon Loizeau, de maker van de film War without Trace, na enkele jaren terugkeert naar Grozny, de hoofdstad van Tsjetsjenië, vraagt ze zich af wat er geworden is van de stad en al de mensen die ze ooit kende. Wat ze terugvond was iets totaal anders; de hoge glazen gebouwen en moderne city malls hebben de stad veranderd in iets dat lijkt op een mini-Dubai in de Kaukasus. Vladimir Poetin prijkt op alle muren, vergezelt door Ramzan Kadyrov, de "jonge ijzeren" Tsjetsjeense president.

De stad lijkt op een mini-Dubai in de Kaukasus

Hoewel de eerste oorlog ongeveer twintig jaar geleden begon, zijn mensen nog steeds op zoek naar hun vermiste familieleden. Ook nu nog worden mensen gearresteerd en verdwijnen ze zonder dat iemand weet waar ze zijn. De film toont de tragedie van een bejaard Tsjetsjeense echtpaar die plotseling de zorg op zich moeten nemen voor hun kleinkind wanneer hun twee dochters en schoonzoon verdwijnen. Een hartverscheurende scène is als ze – in tranen en zonder dat het jongentje het mag merken – uiting geven aan hun verlies van hoop op een betere toekomst.

Oleg Khabibrakhmanov, werkzaam voor het committee Against Torture, illustreert hoe bezorgd en wanhopig mensen zijn: "Helaas zijn nu we op het punt beland dat als een jongeman verdwijnt, de ouders die naar hem op zijn en hem achter de tralies vinden zeggen: "Goddank, hij is in de gevangenis!" Het betekent dat hij nog in leven is en op een dag zal thuiskomen.”

Ramzan Kadyrov beheerst met steun van Rusland de bevolking door het verspreiden van angst. Een bewind van terreur waar de 'strijd tegen het terrorisme' een carte blanche geeft voor een regime dat zich tegen haar eigen bevolking keert. Igor Kalyapin, hoofd van de committee Against Torture legt uit hoe gearresteerde en gemartelde mensen het zwijgen wordt opgelegd. Ze krijgen te horen: "We kennen elke stap die je familie zet dus als je het waagt te zeggen dat we je hebben gemarteld, weten we ze te vinden". Zo blijven alle bittere verhalen binnenskamers en blijft in de openbaarheid de gevestigde mooie lezing van een sterke en rechtvaardige leider herhaald.

De 'strijd tegen het terrorisme' geeft een carte blanche voor een regime dat zich tegen haar eigen bevolking keert

Zoals vaker te zien is na oorlog, dood en verderf, is de vermoeide en wanhopige bevolking bereid om alles te accepteren. In de documentaire zie je mensen Ramzan Kadyrov's hand kussen, en op nationale feestdagen, zoals de verjaardagen van Poetin en Kadyrov, vieren mensen dat massaal op straat. Tijdens de herdenking van de slachtoffers van de oorlog, worden alleen de mensen die aan de kant van de Russen vochten herdacht. Alles wordt in het werk gesteld om slechts één kant van de geschiedenis te tonen. Een van de vrouwen die nog steeds haar zoon mist verzucht: "Het regime kan zich niet herinneren en de meeste mensen zijn vergeten, alleen de bomen herinneren."

De film is te zien op het Movies that Matter Festival in Den Haag op de volgende tijdstippen:

zondag 20 maart 2016 – 14:15

woensdag 23 maart 2016 – 21:15

vrijdag 25 maart 2016 – 19:00

Oleg Khabibrakhmanov zal ook spreken tijdens het event The aestetics of war, op donderdag 24 maart om 20:00 in NEST.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons