Toen ik twee weken geleden in Frankrijk in de file stond tussen de massa’s toeristen die op weg waren naar Parijs of skigebieden, dacht ik: interessant eigenlijk, dat niemand Frankrijk schuwt na de twee terroristische aanslagen in Parijs in 2015, terwijl geen weldenkende toerist nog Istanbul lijkt te willen bezoeken. Dat was nog voor de twee bomaanslagen in Ankara en Istanbul, vorige week zondag en afgelopen zaterdag. Ik dacht: zou het dan echt zo zijn dat wij, West-Europeanen, inherent banger zijn voor Turkije, een Moslimland geleid door een president met een soms wat dubieus beleid, dan voor ons vertrouwde vakantieland Frankrijk?
Blijkbaar. En dat werd deze week nog eens pijnlijk duidelijk.
De aanslag van zaterdag in Istanbul was niet eens meer een pushbericht van de NOS-app waard
Natuurlijk hoeven we ons niet elk leed in de wereld aan te trekken – daar zou het leven er niet leuker van worden, en het heeft vaak ook weinig zin – en natuurlijk voelen we ons meer verbonden met sommige landen en mensen dan met andere. Toch had ik niet verwacht dat de aanslagen in Turkije ons zo weinig lijken te interesseren. Na Parijs was de wereld in rouw, bang en opgeschrokken. De aanslag van zaterdag in Istanbul was niet eens meer een pushbericht van de NOS-app waard.
Wij zijn (zoals) Frankrijk
De dag voor de aanslagen in Parijs was Beiroet het slachtoffer van terreur, en ongeveer gelijktijdig met de aanslagen in Parijs werden er in Baga, Noord Nigeria, honderden mensen vermoord door Boko Haram. En zo sterven er elke dag honderden mensen door terreurdaden. Toen op Facebook profielfoto’s massaal de kleuren van de Franse vlag kregen, klonk de kritiek: waarom geeft niemand wat om Beiroet, of Baga? Maar hoe graag ik het ook anders zou willen zien, vind ik het ergens wel logisch dat Parijs ons meer deed. Bijna elke Europeaan is wel eens in Parijs geweest, de stad van de liefde. Iedereen op de wereld heeft over Parijs gehoord, foto’s van de stad gezien, en velen van ons in Europa konden denken: ik had best op dat moment toevallig in Parijs kunnen zijn. Of erger nog: dit had in onze stad kunnen gebeuren; in Amsterdam, Berlijn of Londen. Met de aanslagen in Parijs kwam de terreur dichtbij. En die proximiteit voelen velen in West-Europa nou eenmaal wat minder met Beiroet, de hoofdstad van Libanon, buurland van Syrië, dat veel mensen misschien niet eens op de kaart kunnen aanwijzen, waar de wonden van de burgeroorlog die in de jaren 90 eindigde, nog aan het helen zijn. Wat Nigeria betreft: problemen in Afrika bereiken in het algemeen al zelden ons nieuws.
Iedereen weet waar Turkije ligt, en hoewel het net als Libanon een buurland van Syrië is, is het óók Europa’s buurland
Maar juist daarom verbaast het me dat Turkije ons zo weinig lijkt te doen: heel veel West-Europeanen zijn wel eens in het land geweest, of het nou een all-inclusive strandvakantie was of een citytrip in Istanbul. En dan hebben we het nog niet eens over de Turkse gemeenschap in Nederland, die meer dan 300.000 mensen telt. Het is onmogelijk te zeggen dat Turkije onbekend is voor Nederlanders. Iedereen weet waar Turkije ligt, en hoewel het net als Libanon een buurland van Syrië is, is het óók Europa’s buurland.
Turkije: ‘een van ons’ als het nodig is
Turkije is de buurman die Europa zo hard nodig heeft, als ‘brug’ tussen Europa en het Midden -Oosten, en als doorreisland voor vele vluchtelingen die onderweg zijn naar Europa. Daar waar we het land nodig hebben, behandelt Europa Turkije alsof het ‘one of us’ is: een welvarend, goed georganiseerd land dat massa’s vluchtelingen aankan, ook al weten we maar al te goed hoe moeilijk het is, en dat Turkije mensenrechtenstandaarden niet altijd even goed respecteert.
Als Turkije zijn vierde terroristische aanslag in een jaar te verduren krijgt, lijkt het toch te ver van de gemiddelde Europeaan af te staan om er echt door geraakt te zijn
Maar als Turkije, niet alleen buurland van Europa, maar ook mede NATO-lidstaat, zijn vierde terroristische aanslag in een jaar te verduren krijgt, lijkt het land toch te ver van de gemiddelde Europeaan af te staan af om er echt geraakt door te zijn. Toegegeven, het land heeft zo zijn vijanden, en interne problemen, en als de aanslag in Istanbul van zaterdag opgeëist worden door de Koerdische terreurgroep PKK, kun je zeggen dat het misschien een beetje zijn eigen schuld was.
Aan de andere kant: Frankrijk heeft ook zo zijn problemen, en het kan ook worden beargumenteerd dat we de aanslagen in Parijs hadden kunnen verwachten, nadat de Franse overheid protesten uit de banlieues jarenlang negeerde en jongeren uit de buitenwijken, vaak met gemixte Frans-Noord-Afrikaanse afkomst radicaliseerden. En terwijl ik dit schrijf denk ik: dat zou ik helemaal niet moeten zeggen. Het zit dus toch echt diep. Blijkbaar is het makkelijk om te denken dat ons aller bekende Frankrijk, één van ons, eenmalig en onverdiend wordt aangevallen door vijandige terroristen, terwijl in Turkije, ‘een Moslimland hier ver vandaan’, dat soort dingen nou eenmaal gebeurt.
