Achtergrond

Kernbom bouwen? Koop je spullen gewoon op Ebay

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Iran wordt verdacht van het stiekem ontwikkelen van kernwapens, en Noord-Korea komt er openlijk voor uit. Beide landen staan daarom, al dan niet terecht, op internationale sanctielijstjes die het verkopen van benodigdheden voor kernwapens aan die landen verbieden. Vrijwel alle landen ter wereld hanteren methoden als exportvergunningen en douanecontroles om illegale handel te voorkomen.

Sancties omzeilen
Dat Iran en Noord-Korea de sancties toch op allerlei manieren weten te omzeilen, valt af te lezen aan de voortgang die hun nucleaire programma’s desondanks blijven boeken (waarbij dat van Iran officieel alleen vreedzame doelen dient). Ze moeten daar wel veel moeite voor doen. Bijvoorbeeld door het oprichten van nepbedrijven, al dan niet zogenaamd in andere landen, zodat leveranciers niet door hebben met wie ze zaken doen. Dat kan soms pijnlijke gevolgen hebben, zoals het Canadese bedrijfje Lee Specialties ervoer dat een levering van 15 Canadese dollar moest bekopen met een boete van 90.000 Canadese dollar. De levering betrof rubber ringetjes van 30 cent per stuk, onder andere nodig in bepaalde apparatuur voor nucleaire toepassingen. De ringetjes werden onderschept bij een douanecontrole en bleken besteld door een Iraanse firma met een kantoor in Dubai.

Ook zijn er altijd wel geldbeluste figuren te vinden die bewust illegale transacties uitvoeren. Zijn het geen vage criminelen die uranium – grondstof voor kernwapens – proberen te slijten, dan zijn het wel professionele handelaren die groot geld zien in het ondergrondse circuit.

Alles te koop
Maar waarom ingewikkeld doen? Steeds meer verdenkingen wijzen op populaire websites waar van alles te koop is. Op Ebay, en vooral op de Chinese tegenhanger Alibaba, is echt bijna alles te koop. Een journalist van persbureau Bloomberg zocht onlangs uit of hij aan het zeldzame metaal Gallium, nodig voor kernwapens, kon komen. Op Ebay vond hij 229, en op Alibaba maar liefst 4397 aanbiedingen van het spul.

Veel handelaren op Alibaba gaven aan dat ze de spullen konden leveren zonder de vergunningen en certificaten die eigenlijk verplicht zijn

Het verkopen van dit soort materiaal is meestal niet illegaal, omdat het vaak ook voor vreedzame doeleinden kan worden gebruikt – zie de rubberen ringetjes. Export is echter wel vaak aan allerlei regelgeving gebonden. Een journalist van de Financial Times benaderde diverse leveranciers van kernwapenbenodigdheden op Alibaba. Veel van hen gaven aan dat ze de spullen konden leveren zonder de vergunningen en certificaten die eigenlijk verplicht zijn. Sommige aanbieders hadden er ook geen moeite mee om douanedocumenten met opzet verkeerd in te vullen.

Controle onmogelijk
Het probleem is dat transacties via populaire sites als Ebay en Alibaba vrijwel onmogelijk te controleren zijn. Het gaat om miljarden transacties per jaar, via honderden miljoenen accounts van (vrijwel anonieme) kopers en verkopers die ook nog eens onbeperkt van account kunnen wisselen. Ook het controleren van alle zendingen, groot en klein, naar verdachte landen is onmogelijk. Daarbij speelt mee dat zendingen regelmatig indirect, via andere landen, worden verstuurd.

De internationale gemeenschap heeft tot nu toe geen effectief instrument gevonden om zulke illegale handel tegen te gaan

Dit zijn alleen nog maar verdenkingen tegen bekende, openbare websites. Wat er via afgesloten, door criminelen opgezette websites wordt verhandeld is al helemaal onbekend. De internationale gemeenschap heeft tot nu toe geen effectief instrument gevonden om zulke illegale handel tegen te gaan. De razendsnelle opkomst van internet als handelsplaats zonder grenzen biedt ook op dit vlak nog veel uitdaging.

Er is één lichtpuntje: zelfs met hulp van internethandel is het produceren van kernwapens ongelooflijk ingewikkeld en kostbaar. Alleen landen zijn er, met heel veel inspanning, toe in staat, en er zijn maar zeer weinig landen die er interesse in hebben. Voor individuen en niet-statelijke organisaties is het praktisch onmogelijk om zelf kernwapens te bouwen. En al is er op internet veel te koop, kant-en-klare kernwapens zijn dat zeker niet. 

[[{“fid”:”36630″,”view_mode”:”default”,”fields”:{“format”:”default”,”field_file_image_alt_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”field_file_image_title_text[und][0][value]”:”Neem een abonnement op OneWorld”},”type”:”media”,”link_text”:null,”attributes”:{“alt”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”title”:”Neem een abonnement op OneWorld”,”style”:”height:72px; width:581px”,”class”:”file-default media-element”}}]]

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons