Volgens PAX-directeur Jan Gruiters is de vrijheid van maatschappelijke organisaties niet meer veilig, nu een meerderheid van de Tweede Kamer wil dat de financiering van clubs die sancties tegen Israël bepleiten wordt stopgezet.
De Tweede Kamer heeft deze week de principiële vrijheid van het maatschappelijk middenveld opgeofferd. De overheid mag geen maatschappelijke organisaties meer financieren die sancties bepleiten vanwege de illegale nederzettingenpolitiek van Israël. Een motie van SGP, Christen Unie en VVD behaalde een meerderheid. Niet in de laatste plaats dankzij de steun van het CDA.
Dat de SGP en de Christen Unie geen enkele kritiek op het nederzettingenbeleid van Israël dulden is natuurlijk al langer bekend. Het ook voor Israël zo desastreuze nederzettingenbeleid lijkt hen niet te deren. Maar bij een ongewijzigde politiek zal het niet lang meer duren dat Israël vanwege de Palestijnse bevolkingsgroei moet kiezen tussen zijn Joodse identiteit of zijn democratische traditie. Dat zou toch ook bij vrienden van Israël zorgen moeten baren?
Als het om Israël gaat schroomt ook de VVD de getuigenispolitiek niet
Ook de steun van de VVD bevreemdt niet echt. Alleen al van de gedachte dat de PVV de VVD op dit dossier rechts zou passeren kan men bij de VVD wakker liggen. Het is natuurlijk wel ironisch dat woordvoerder Ten Broeke juist deze week als pleitbezorger van realpolitik in het nieuws kwam. Ten Broeke waarschuwt voor de opgeheven vinger en de getuigenispolitiek. Voor de “bizarre wensen en verlanglijstjes” die de Tweede Kamer aan de regering pleegt mee te geven. Maar als het om Israël gaat schroomt ook de VVD de getuigenispolitiek niet. Naar de anti-Israël clubs gaat “geen Nederlandse belastinggeld” meer twitterde Ten Broeke enthousiast. Minister Koenders had echter al lang aangegeven dat het kabinet geen Boycot Desinvestering Sanctie-activiteiten tegen Israël financiert. Met een realistische buitenlandpolitiek heeft de motie natuurlijk weinig te maken. Dat zal ook Ten Broeke wel beseffen.
Om de onrust te bezweren steunde het CDA de muilkorfmotie van SGP, Christen Unie en de VVD, die daarmee een meerderheid kreeg
Ronduit zorgelijk is de positie van het CDA. De steun voor de motie is een zoenoffer aan het adres van de gedreven Christenen voor Israël. Op verzoek van deze pro-Israël organisatie werd het CDA de afgelopen dagen met e-mails bestookt. Wie de mail van Christenen voor Israël leest krijgt even de indruk dat het CDA op het punt stond discriminerende maatregelen tegen de Joodse staat te ondersteunen. Daar was natuurlijk geen sprake van. Het CDA had eerder enkel steun gegeven aan een motie die mogelijk zou kunnen leiden tot opheffing van samenwerkingsovereenkomsten met alle conflictpartijen (Israël èn de Palestijnse Autoriteit) als die afzien van constructieve medewerking aan het vredesproces en ondermijnend beleid uitvoeren. Maar de paniek sloeg toch toe. Om de onrust te bezweren steunde het CDA de muilkorfmotie van SGP, Christen Unie en de VVD, die daarmee een meerderheid kreeg.
De SGP toonde zich blij dat de financiering van “dubieuze clubs” die Israël “boycotten en beschadigen” nu wordt stopgezet. De indiener van de motie wil kennelijk voorkomen dat Israël beschadigd wordt. Maar wat nou als maatschappelijke organisaties zich keren tegen het toekennen van preferentiële tarieven voor producten uit de illegale nederzettingen? Wat als maatschappelijke organisaties zich keren tegen economische relaties met bedrijven in de nederzettingen omdat je niet mag verdienen aan de illegale bezetting? Dat zijn toch sancties en oproepen tot desinvestering? Willen de partijen die de motie ondersteunen het voor maatschappelijke organisaties (financieel) onmogelijk maken zich tegen schendingen van het internationaal recht te keren? Dat zou wat zijn. Al was het maar omdat zij zich daarmee tegen het internationale recht en het staande regeringsbeleid zouden ingaan.
De Tweede Kamer offerde zonder enige reserve de principiële vrijheid van maatschappelijke organisaties op
En hoe zit het eigenlijk met de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van beweging voor maatschappelijke organisaties? Deze vrijheden zijn verankerd in de Nederlandse Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Minister Koenders had vooraf aangegeven dat de regering niet kan afzien van de financiering van maatschappelijke organisaties enkel omdat zij zich kritisch inzetten tegen de illegale nederzettingenpolitiek. Daarmee zou hij immers de elementaire vrijheden van maatschappelijke organisaties schenden.
Het mocht allemaal niet baten. De Tweede Kamer offerde zonder enige reserve de principiële vrijheid van maatschappelijke organisaties op. Het wachten is nu op nieuwe vergelijkbare moties. Wat kunnen we nog meer verwachten nu de Tweede Kamer zich op het hellend vlak waagt? Geen geld meer voor maatschappelijke organisaties die de reputatie van bedrijven of het beleid van Erdogan beschadigen? Geen geld meer voor maatschappelijke organisaties die in verkiezingstijd kritiek uiten op politieke partijen?
Gaat de Tweede Kamer niet te slordig om met rechtstatelijke principes? Als de vrijheid van maatschappelijke organisaties niet meer veilig is hoe zit het dan straks met de vrijheid van onderwijs? Of met de vrijheid van godsdienst? Van die vragen zou vooral het CDA wakker moeten liggen.
En Han ten Broeke had nog zo gewaarschuwd. “Voor realisme heb je ruggegraat nodig. Je moet de waan van de dag durven weerstaan.” Tja….
