‘In Burkina Faso staan 18 miljoen reservisten klaar’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Wie zat er achter de aanslag in Burkina Faso? Bram Posthumus is in de hoofdstad van het land: "Het zijn geen jihadstrijders, geen terroristen en zeker geen helden."

Het begon in april vorig jaar, aan de grens met Mali. Aanval op een politiepost, twee doden. Een ontvoering. Weer een aanval op een politiepost, weer twee doden. Het was ver weg en Ouagadougou, de hoofdstad, ging gewoon door met waar ze mee bezig was: hard werken, veel bidden en een borrel aan het eind van de dag.

Dertig doden

Tot afgelopen vrijdag. Toen sloeg het geweld ineens toe in het hart van de stad. Een hotel in brand, schoten in een restaurant, helse taferelen op een druk kruispunt van de dure Kwame Nkrumah Avenue. Hier liep je van het Splendid Hotel naar het restaurant Cappuccino aan de overkant. Of je stak de kruising dwars over en belandde in de populaire openluchtbar Taxi Brousse. Op die kruising vonden dertig mensen de dood, zeven Burkinabè, vier Canadezen, Fransen, Amerikanen, andere Europeanen, een Libiër en een Nederlander.

Keek je naar rechts tijdens je korte oversteek, dan zag je een volledig uitgebrand pand staan: hoofdkwartier van de partij die het politieke leven in het land domineerde. Tot oktober 2014, toen het volk de leider van die partij, president Blaise Comparé, het land uitbonjourde en het partijgebouw in de fik stak. Nu is dus bijna alles op die kruising vernield.

Dit is hun manier om te zeggen: zie je wel? Nu wij er niet meer zijn, is het land niet meer veilig

‘Die aanslag? Daar zit Blaise achter.’ Dat hoor je veel. De gedachte is dat het weggejaagde regime goede banden had met gewapende bendes in Mali. Ze maakten dealtjes, betaalden geld en gaven informatie door aan Franse en Amerikaanse inlichtingendiensten. Zo behoedden Blaise en co Burkina Faso voor de ellende die Mali te verduren heeft. De aanslag is hun manier om te zeggen: zie je wel? Nu wij er niet meer zijn, is het land niet meer veilig.

Zo is de gedachte. Een verleidelijke gedachte. Maar het is niet het hele verhaal.

Mali bestaat niet meer

Burkina Faso heeft duizend kilometer grens met Mali. Dat is duizend kilometer risico want Mali bestaat niet meer. Het is een fantasie, een fictie op papier. De bendes die in noord-Mali mensen ontvoerden, drugs smokkelden en uiteindelijk steden bezetten, de bewoners verminkten en gebouwen vernielden — zogenaamd in naam van Allah — zijn naar de rest van het land getrokken, ook richting Burkina Faso. Er lopen bovendien nieuwe gewapende bendes rond, zoals het Front voor de Bevrijding van Macina, precies één jaar oud. Het opereert… aan de grens met Burkina Faso.

De regering van Mali heeft geen grip op de situatie, net zo min als de VN-missie waar Nederland 400 militairen naartoe heeft gestuurd. Bamako is al even moeilijk te beveiligen als Ouaga. In november werd in de Malinese hoofdstad het Radisson Blu Hotel aangevallen waarbij zeker twintig doden vielen.

Dit soort bendes is een tijdje koest te houden door ze geld te geven, zoals Blaise en zijn kornuiten deden. Maar zulk 'beleid' stoot altijd op zijn eigen grenzen. Dus voorlopig houd ik het erop dat de terroristen dit zelf verzonnen hebben. In hun logica is Ouagadougou de volgende dominosteen die moet vallen. Gaat dat lukken?

Nationale eenheid

Dat is nog maar de vraag. Burkina Faso is geen Mali. Het heeft een behoorlijk professioneel leger. Maar het heeft vooral iets wat Mali ten ene male ontbeert: nationale eenheid. Smockey, de rapper die in het volksverzet een hoofdrol speelde, schreef na de moordpartij van vrijdag dat die terroristen niet moeten denken dat het land nu in de greep van de angst leeft. Integendeel. ‘Hier staan 18 miljoen reservisten klaar.’ En die 18 miljoen Burkinabè die hier wonen noemen de aanvallers geen jihadstrijders, geen terroristen, en zeker geen helden die de strijd voeren tegen het verdorven Westen. Noppes. Ze hebben er maar één naam voor.

Tuig.

Dat opgeruimd zal worden. Net zoals burgers hun stad schoonveegden na hun opstand in oktober 2014. Die kruising van de Kwame Nkrumah Avenue blijft voorlopig hermetisch gesloten. Veiligheid. Onderzoek. Bewijzen. Maar vroeger of later zal ook daar het leven zich weer hernemen. Zo gaat dat in Burkina Faso, waar nietsdoen geen optie is.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons