Partnerbericht

Mexico en Mensenrechten

Mexico en Mensenrechten

 

Het is algemeen bekend dat er nogal wat gaande is in Mexico: drugs, ‘desaparecidos’ (verdwenenen) en corruptie. Helaas focust het merendeel van de aandacht zich op de drugskartels. Het dagelijks nieuws in Mexico wordt gedomineerd door de vele extreem gewelddadige acties van criminele bendes. Slechts extreme uitbarstingen van mensenrechtenschendingen in Mexico krijgen aandacht in de media, zoals de “volksoproer” in Atenco in 2006. De massale demonstraties in de aanloop naar de verkiezingen zijn ook een voorbeeld, waarvan de #yosoy132 beweging nog de meeste aandacht kreeg. Maar wat als deze jongerenbeweging ons niet herinnerde aan de social media revolutie in het Midden-Oosten, zou het dan nog steeds zo veel aandacht hebben gekregen?

 

In de komende weken voor de inauguratie van Enrique Peña Nieto als president van Mexico, willen we aandacht vragen voor het andere probleem dat het dagelijks leven bepaalt in Mexico: Mensenrechtenschendingen. Tot en met december zullen we focussen op die aspecten van mensenrechtenschendingen die maar weinig in het nieuws komen, maar die wel gelinkt zijn aan corruptie van ambtenaren en politici. Als zodanig zouden ze een plek moeten hebben in Peña’s plannen voor zijn presidentstermijn, in Mexico ‘sexenio’ genoemd, naar de zes jaar die een termijn duurt. We zullen inzoomen op deze kwesties met als hoofdvraag: Hoe zal dit verder vorm krijgen tijdens Peña’s presidentschap?

 

Deel 1: over onschendbaarheid en het negeren van mensenrechten

Een van de grote problemen met betrekking tot mensenrechten in Mexico is dat de staat zelf vaak dader is van deze mensenrechtenschendingen, maar dat onschendbaarheid van ambtenaren, politici, politie en leger, eerder regel is dan uitzondering. Vaak wordt het handhaven van de rechtsstaat als argument gegeven voor het wegmoffelen of rechtvaardigen van geweld door politie of leger. De laatste maanden stond Atenco weer vol in de aandacht. Waarom? Omdat Peña destijds gouverneur was van de deelstaat Mexico waar Atenco ligt. Hij was destijds de verantwoordelijke voor de manier waarop de federale en de staatspolitie handelde en dus ook voor de misdrijven die toen gebeurden, zoals willekeurige detentie, seksueel geweld, marteling en verkrachting.

Onschendbaarheid wordt voorzichtig aangepakt, bijvoorbeeld door het invoeren van een nieuw institutioneel Mensenrechten framework in 2011, maar de vraag is vooral hoeveel meer mensenrechtenverdedigers van Peña kunnen verwachten. Nog belangrijker is de vraag of het bij abstracte beloftes blijft of dat er daadwerkelijk actie ondernomen wordt.

 

Deel 2: over trafficking en verdwenen personen

Hoewel drugskartels vooral in de aandacht staan voor hun verschrikkelijke geweldsdaden en hun banden met de politie, zijn zij ook verantwoordelijk voor het kidnappen, afpersen, martelen en vermoorden van duizenden migranten. Omdat deze migranten illegaal Mexico binnen komen worden hun rechten nauwelijks erkend. Ze komen via het zuiden Mexico binnen om vanuit daar door te reizen naar de VS in de hoop daar werk te vinden. Mensen die voor de rechten van deze migranten opkomen worden vaak bedreigd of vervolgd door de staat. Het meest bekende voorbeeld is Padre Solalinde die een toevluchtsoord beheerd voor illegale migranten. Hier krijgen zij voedsel, verzorging en geestelijke hulp. Hieraan gerelateerd is het probleem van de ‘desaparecidos’, mensen die verdwijnen na te zijn opgepakt door politie of anders. Familieleden die navraag doen naar hun verdwenen verwanten worden vaak bedreigd zodat ze stil blijven en niet verder zoeken.

Voorgaande regeringen hebben hier nauwelijks aan gewerkt, en moeders van verdwenen migranten en gegijzelden vragen nu aan Peña: Gaat dit in uw regeerperiode wel aandacht krijgen?[1]


Deel 3: de rechten van inheemsen en vrouwen

Hoewel de rechten van inheemsen officieel geïncorporeerd zijn in de Mexicaanse grondwet, worden hun rechten in de praktijk nauwelijks erkend. Daardoor hebben inmiddels enkele groepen inheemsen zich verenigd in Mensenrechtencentra en Civiele monitororganisaties. Deze organisaties geven aan dat vooral landrechten vaak genegeerd worden wanneer de overheid gericht is op het verkopen van land aan een mijnbouwbedrijf of (inter)nationale bedrijven. Een voorbeeld hiervan is de open verkoop van 200.000 hectare land aan verschillende bedrijven in de staat Guerrero, zonder de locale bevolking te consulteren. Deze consultatie is echter grondwettelijk vastgelegd. Mensen die hiertegen protesteren worden bedreigd of onrechtmatig vastgehouden. Ook ‘verdwijnen’ deze mensen soms. Landrechten zijn de meest zichtbare uiting van schendingen van rechten van inheemsen, maar vaak wordt hen ook toegang tot gezondheidszorg en rechtspraak zeer bemoeilijkt.

Hoewel minder expliciet, worden ook de rechten van vrouwen ernstig geschonden of genegeerd. Wanneer vrouwen bijvoorbeeld aangifte willen doen van seksueel geweld worden zij vaak weggestuurd. Dit gebeurt vooral als de verdachte daders te vinden zijn onder leden van politie en leger. Vrouwelijke migranten die tijdens hun tocht seksueel misbruikt worden, wordt medische en psychologische bijstand ontzegd.

 

 

 

————————————————————————————————————————————————————————————————————————

Peace Brigades International  is een door de Verenigde Naties erkende non-gouvernementele organisatie. Wij zenden vrijwilligers uit de hele wereld uit om bedreigde mensenrechtenverdedigers te begeleiden in hun strijd voor de bescherming van mensenrechten. Kijk voor meer informatie op www.peacebrigades.nl of www.pbi-mexico.org.



[1] http://mexico.cnn.com/nacional/2012/10/28/aqui-en-mexico-tambien-estan-desapareciendo-nuestros-hijos-e-hijas