Even denk ik dat ik verkeerd ben. Met grote ogen kijk ik om me heen. Verhitte cameramannen die zich tussen kletsende mensen wurmen, avondjurken, Katja Schuurman en Jort Kelder. De lancering van de eerste fair trade sieraden door ontwikkelingsorganisatie Solidaridad is een chique benefitparty. Ik sta er als enige als een verloren hippie bij op mijn oranje sandaaltjes. ‘’Wilt u wat champagne?’’ biedt een serveerster aan, wiens ogen alweer afdwalen naar de interessantere en bekendere persoon achter mij. Ik knik ja, en pak een glas. Er drijven goudsnippers in.
Langzaam dringt het tot me door. De tijd van bomenknuffelaars en blote idealisten met woeste indianentekens zou wel eens voorbij kunnen zijn. De strijd voor een rechtvaardige wereld wordt vandaag de dag gevoerd op metershoge hakken en in een bloedrood cocktailjurkje. Met bijpassend fair trade gouden sieraad.
Eerlijk goud
‘’Vandaag is een dag met een gouden randje’’, opent Solidaridad directeur Nico Roozen de presentatie. Hij verwelkomt de zaal met een filmpje. ‘’Je trouwring, de sieraden van je oma. Goud heeft een emotionele waarde. Vanaf vandaag kan de consument voor eerlijk goud kiezen.’’ Samen met de Alliantie voor Duurzame Mijnbouw (ARM) en de Fair Trade Labelling Organisatie (FLO) heeft Solidaridad het label ‘Fairmined gold’ opgezet.
Waarom is het keurmerk zo belangrijk? ‘’Anonieme gouddelvers werken in onveilige mijnschaften op zoek naar een flintertje goud. Ze zien vaak niets terug van de werkelijke waarde van hun goud. De werkomstandigheden zijn slecht’’, legt Jort Kelder het publiek uit. ‘’Bovendien maken mijnwerkers het goud vaak schoon met kwik. Dit is heel erg slecht voor het milieu, maar ook voor de mijnbouwers zelf. Ga maar eens 20 thermometers inslikken, lijkt me ook niet echt gezond.’’
Het meeste goud ter wereld komt van grootschalige mijnbouw (90%). Fairtrade Fairmined richt zich op kleine bedrijfjes. De bedrijven krijgen het keurmerk wanneer ze aan bepaalde standaarden voldoen, zoals er voor zorgen dat de mijnwerkers bescherming dragen tijdens het delven en veilig omgaan met kwik. Verder moeten de mijnbouwers verenigd zijn in een mijnbouworganisatie, waarin ze samen aan gelijke rechten werken. Fairmined koopt dan voor een eerlijke prijs het goud in bij de mijnbouwbedrijven, en zorgt voor extra premies die geïnvesteerd worden in de hele gemeenschap.
De droom
‘’Het is zo bijzonder om ons goud terug te zien in Nederlandse sieraden’’, vertelt de Peruaanse directeur Santiago Castro, samen met manager Federico Gamarra, van een Fairmined goudmijn in Peru. 25 Procent van de export uit Peru is goud. Castro’s bedrijf produceert ongeveer 500 kilo goud per jaar. ‘’We willen laten zien aan bedrijven dat het ook anders kan. Ik hoop dat uiteindelijk heel de Peruaanse goudindustrie verandert, en dat we zo een betere wereld voor onze kinderen kunnen creëren.’’ Peru is één van de landen waar een bedrijf met een Fairmined-keurmerk is. Ook in Bolivia en Colombia zijn er mijnbouwbedrijven met het keurmerk. Kenia, Uganda en Tanzania staan op de agenda. Duizend mijnbouwers in vier mijnbouworganisaties werken nu fair trade.
‘’Het begint altijd klein. Denk aan fair trade koffie, of chocolade. Een aantal jaar geleden had niemand daar nog van gehoord, maar nu is 10% van de markt eerlijk’’, vertelt de directeur van Max Havelaar. ‘’We gaan er voor eerlijk goud groot te maken.’’ Nederland is koploper in eerlijk goud. ‘’Omdat hier veel enthousiaste mensen zijn die in dit idee geloven.’’
Blingbling
‘’En dan.. het moment waar we allemaal op gewacht hebben!’’ klinkt de stem van Jort door de zaal. Ontwerpster Bib van der Velden laat een armbandje zien dat ze speciaal ontworpen heeft voor Solidaridad, en waarvan de opbrengst gaat naar de mijnwerkers in Peru. Daarna volgt presentatie van tien juweliers, die zich opstellen in linie, gewapend met een hele scala aan sieraden. Zij zijn de eerste juweliers die fair trade sieraden zullen gaan verkopen. ‘’We zijn ook nog bezig met een kindersieradenlijn.’’ verklapt Katja Schuurman.
Veel foto’s. Nog meer camera’s. Voor de gelegenheid worden Santiago en Federico nog even het podium op geroepen. Ergens heb ik het met de Peruaanse gasten te doen. Bijna iedereen noemt ze ‘de Peruaanse mijnwerkers’, en sleept ze mee op foto’s alsof ze een leuke exotische accessoire zijn. Dan luidt een vrolijke Jort het einde in: ‘’Jongens, het is tijd voor de borrel!’’
Ik sla de borrel over, en sneak er tussenuit. Bij de uitgang krijg ik zowaar nog een gouden armbandje mee. Ik zucht even. Hopelijk zullen straks veel Nederlanders rondlopen met eerlijke blinkers. Maar bij een volgende goede-doelen presentatie? Denk ik wel drie keer na voordat ik mijn little black dress thuis laat.
Meer informatie over eerlijk goud: Solidaridad & Op weg naar eerlijk goud
Verkooppunten
Bekijk ook het interessante filmpje ‘Altijd Wat’ (NCRV) over fair trade goud:
Foto: website van Solidaridad.
