Kerst in de Iraakse stad Mosul

Soms is er goed nieuws in mijn regio. Zoals de foto’s van de kerstversiering in Mosul en Bagdad die nu de ronde doen. Winkels en restaurants zijn rood- en groengekleurd van de (nep)kerstbomen en Kerstmannen. In Bagdad heeft een kapper zijn zaak zelfs dusdanig opgetuigd dat je je er in een winkel waant die kerstversieringen verkoopt.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
Niet dat er zoveel christenen wonen in die Iraakse steden. Bagdad heeft er maar een paar duizend over; de meeste verlieten de ooit bloeiende gemeenschap al jaren geleden, op de vlucht voor het geweld tussen de geloofsgroepen. In Mosul zijn volgens de berichten hooguit zestig families teruggekeerd na hun vlucht voor ISIS, die aan alle christenen een belasting oplegde en hen die daaraan wilden ontkomen bij de controleposten zelfs hun schoenen afnam.

Met het christelijke kerstfeest heeft de versiering in de twee grootste Iraakse steden dus weinig te maken, want hier wonen nu vooral moslims. Het gaat om het gebaar, zowel gericht aan de christenen als de buitenwereld. Kijk: wij zijn ISIS kwijt en pas op dat je ons niet over een kam scheert, want wij zijn wél verdraagzaam ten aanzien van andere geloven. In Mosul zeggen mensen zelfs hardop: we willen onze christenen graag terug.

Nostalgie viert hoogtij: opeens herinneren mensen zich dat ze het wel feestelijk vonden, die winterse gewoonte van hun christelijke buren en winkeliers. Het is een van de vele dingen die ze misten onder ISIS. En er gaat ook een soort verlate rebellie in schuil, die alles wat onder ISIS niet mocht opeens dubbel aantrekkelijk maakt: van roken tot en met het afdoen van je hoofddoek.

De kerstviering geeft inwoners van de steden bovendien de gelegenheid eventjes te doen alsof er niets is veranderd. Alsof de littekens die ISIS achterliet, net zo gemakkelijk uit te wissen zijn als huizen te repareren. Alsof niet nog steeds vele duizenden ontheemd zijn, en niet vrijwel iedereen in de stad trauma’s heeft opgelopen. Alsof er geen demografische verandering heeft plaatsgevonden.

De boodschap van vrede die Kerstmis brengt is belangrijk in Irak, waar het geweld na de zoveelste comeback in steeds weer een andere vorm, voorlopig even tot zwijgen gebracht lijkt. Vrede op aarde, in de mensen een welbehagen – het is een mooie wens voor Irak. Die voor de christenen die onlangs wel terugkeerden naar hun christelijke steden op de Nineve Vlakte buiten Mosul, gelukkig al opgaat. Maar voor de duizenden die dat niet durven omdat ze de veiligheidssituatie niet vertrouwen, helaas nog niet.

Vrede op aarde, in de mensen een welbehagen – het is een mooie wens voor Irak.

Want hoewel de Iraakse premier Abadi ISIS overmoedig verslagen heeft verklaard, is de cirkel van geweld waarvan de groep onderdeel was, in werkelijkheid niet verbroken. En dáár heeft die angst van de christenen alles mee te maken. De sjiitische milities die zijn opgericht voor de strijd tegen ISIS, laten zich niet zomaar weer in hun hok duwen. Voor christenen in een van de van origine christelijke steden, waar na de vlucht van christenen steeds meer huizen en grond in handen kwamen van de sjiitische Shabak-minderheid, betekent dit dat ze er geconfronteerd zullen worden met zo’n militie. Dat voedt de roep onder christenen om eigen bewakers. Zo kan je als minderheid in Irak niet meer zonder je eigen militie.

Maar ook elders zorgen de milities voor problemen. Buiten de oliestad Kirkuk verjoegen ze Koerden en plunderden en vernielden hun huizen. In reactie daarop hebben sommige Koerdische strijders in de regio zich verenigd in een militie die aanslagen uitvoert op de sjiitische strijders.

En de milities zijn voorlopig niet weg uit Irak, want de sjiitische ayatollah Sistani die hun oprichting in 2014 in de strijd tegen ISIS goedkeurde, zag er onlangs van af ze te demobiliseren. Wellicht dat hij zich realiseerde dat al die getrainde en bewapende jonge mannen werkeloos thuis alleen maar problemen zullen veroorzaken, maar diezelfde problemen dienen zich aan als ze straks geen nieuwe strijd te voeren hebben.

In Irak zullen velen met mij vooral hopen dat de zaden van vrede de kans krijgen te ontkiemen

Mijn gedachten zijn dezer dagen bij mijn vrienden, die drie jaar naar hun vlucht voor ISIS eindelijk weer Kerst thuis kunnen vieren. Die pas een jaar na de bevrijding van hun stad Qaraqosh terug durfden te gaan – bang voor de schade die ze zouden aantreffen, maar ook voor de terugkeer van ISIS. Die angst is grotendeels onder controle, al vertrouwen ze de moslims in de buurdorpen niet. En door de schade op te ruimen en hun huizen in vrolijke tinten te verven, probeerden ze een deel van de littekens en de slechte herinneringen te wissen.

Kerst is de tijd om elkaar vrede op aarde toe te wensen. In Irak zullen velen met mij vooral hopen dat de zaden van vrede de kans krijgen te ontkiemen.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons