Kindhuwelijken vormen in Afrika nog altijd een groot probleem. Toch is er licht aan het eind van de tunnel: Isaura Nyusi, de First Lady van Mozambique, is een project gestart om het aantal meisjes dat op jonge leeftijd trouwt sterk te verminderen. Deze week was zij op bezoek bij Plan Nederland om erover te praten.
Van de tien landen waar kindhuwelijken het meest voorkomen, liggen er negen in Afrika. Mozambique is een van die landen. Jong trouwen heeft grote consequenties: meisjes kunnen hun school niet afronden, waardoor ze niet de kans krijgen om zich te ontwikkelen. Ook ligt het risico om te overlijden aan complicaties tijdens zwangerschap of bevalling voor meisjes onder de 18 jaar vijf keer zo hoog als bij volwassen vrouwen. De kinderen van deze jonge moeders zijn vaker ondervoed. Doordat ze geen vast inkomen hebben, zijn de moeders niet in staat goed voor hun kind te zorgen.
Vrouwen zijn ondergeschikt
In Mozambique trouwt ruim 60 procent van de vrouwen voor hun 18e, blijkt uit een onderzoek van Unicef. Van deze groep is bijna een kwart zelfs al voor hun 15e getrouwd. Isaura Nyusi: "Als we dit probleem oplossen, heeft dat een enorme sociale impact." Vrouwen worden in Mozambique vaak als ondergeschikte in het gezinsleven gezien. Wanneer meisjes door onderwijs de kans krijgen zichzelf te ontwikkelen, helpt dat enorm. "Het is heel belangrijk om vrouwen een krachtige plek in de maatschappij te geven," aldus Isaura Nyusi.
Om kindhuwelijken tegen te gaan, heeft Isaura Nyusi een plan opgesteld. Zo wil ze meisjes aanmoedigen om hun school af te maken, en wil ze vrouwen een krachtiger positie geven binnen het gezin. Hiervoor moeten niet alleen vrouwen, maar ook mannen worden voorgelicht. Het moet namelijk ook mannen duidelijk zijn dat vrouwen een gelijkwaardige rol in het gezinsleven innemen. Die traditionele gedachte leeft vaak nog wel in Mozambique.
Theater, muziek en sport
Daarnaast wil de First Lady meisjes voorlichting geven over de gezondheid van moeder en kind. Zo wordt het voor de meisjes duidelijker welke risico's er vastzitten aan een (te) vroege zwangerschap. Ook wil ze meisjes bij elkaar brengen met theater-, muziek- en sportgroepen, zodat ze elkaar kunnen steunen. En als sluitstuk wil de First Lady kwetsbare groepen extra ondersteunen. Wanneer gezinnen een te laag inkomen hebben, halen ouders hun dochters vaak van school om te gaan werken.
Als we kindhuwelijken daadwerkelijk willen uitbannen, moeten we de sociale normen veranderen.
Momenteel organiseert Isaura Nyusi bijeenkomsten door het hele land om haar plan te verwezenlijken. In haar strijd tegen kindhuwelijken staat zij niet alleen. Zo voert Plan Nederland in zeven landen, waaronder Mozambique, een project uit om het aantal kindhuwelijken en tienerzwangerschappen terug te dringen. ‘“Als we kindhuwelijken daadwerkelijk willen uitbannen, moeten we de sociale normen veranderen. Het bevorderen van een gelijkwaardige relatie tussen meisje en jongens is daarbij erg belangrijk", zegt Jet Bastiani, gender- en gezondheidsadviseur bij Plan Nederland.
Nog veel vooruitgang te boeken
Communicatie in Mozambique verloopt vaak moeizaam, waardoor het een lastige opgave is om iedereen voor te lichten. Deze stroeve communicatie zorgt er tevens voor dat overleg tussen de betrokken instanties niet altijd goed verloopt, terwijl dat wel noodzakelijk is. Tot slot hebben meisjes in Mozambique toegang nodig tot kwalitatief hoog onderwijs en goede zorg. Vooral daar is nog veel vooruitgang te boeken. Mozambique kampt met een stevig scholentekort. Hierdoor komt het vaak nog voor dat voorgelichte meisjes wel gedreven zijn om hun school af te maken, maar hier niet de mogelijkheid toe hebben.
