Imago van klimaatactivist: toen ‘hippie’, nu ‘extremist’
De Britse fotograaf Adrian Fisk zag de reacties op klimaatactivisten in 25 jaar grimmiger worden. Vroeger – toen de acties al radicaal waren – noemde men ze spottend ‘boomknuffelaars’, nu wekken ze veel agressie. Een selectie uit zijn fotoboek Until The Last Oak Falls, over de legendarische Britse klimaatprotesten van de jaren 90.
Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Adrian FiskBeeld:Helen Abraham
Eén van de meest legendarische slagvelden van de Britse milieubeweging, het Newbury-Bypass-protest in 1995 en 1996, maakte fotograaf Adrian Fisk (1970) mee vanuit een boomhut. De overheid was van plan een ringweg aan te leggen door oeroud bos van 350 hectare; milieuactivisten bouwden kampen, boomhutten en tunnels langs de route om de kap te voorkomen. “Samen met een activist zat ik in een dennenboom van ruim 45 meter langs de Newbury Bypass route. Met een enorme kettingzaag werden bomen om ons heen omgezaagd en ik vreesde dat ze een van ons zouden raken”, vertelt Fisk meer dan 25 jaar later.
Tegenwoordig raakt het publiek al van slag als er soep tegen een glasplaat gegooid wordt, maar in de jaren negentig waren de acties van milieuactivisten veel harder en langduriger. Om de activisten van toen te eren en de nieuwe generatie te informeren maakte Fisk vorig jaar het fotoboek Until The Last Oak Falls. Het boek – dat tot stand kwam met behulp van crowdsourcing – toont beelden van Britse milieuprotesten tussen 1995 tot 1999, waaronder acties tegen de aanleg van wegen en de kap van bomen; maar ook de beroemde Reclaiming The Streets-protesten, waarbij voetgangers wegen blokkeerden als protest tegen de alleenheerschappij van auto’s en winkels in het straatbeeld. “Ik wil laten zien hoe activisten hun leven – soms letterlijk – op het spel hebben gezet”, vertelt Fisk. “Sommige acties waren ongelooflijk gevaarlijk.”
“
Veel activisten raakten in de jaren 90 opgebrand
Reclaim the Streets, Londen 1995 – Mensen
dansen op de muziek van de Rinky Dink, een door fietsen aangedreven geluidsinstallatie.Beeld:Adrian Fisk
De foto’s van Fisk zijn zeldzaam, omdat activisten niet happig waren op fotografen: ze waren bang voor undercoveragenten en lieten daarom niet iedereen toe. Fisk won hun vertrouwen door met ze samen te leven: hij werd onderdeel van de beweging door zijn eigen boomhut te bouwen. Toen Fisk en de activisten uit de boom werden gehaald, liet de fotograaf tevergeefs zijn perskaart zien. Met een waarschuwing kwam hij ervan af, maar hij moest alsnog overnachten in een politiecel.
Na een paar intensieve jaren van ‘hardcore activisme’ raakten veel mensen in de Britse milieubeweging eind jaren 90 ‘opgebrand’. Fisk: “Het is ongelooflijk zwaar om fulltime activist te zijn. Je wordt continu gevolgd door de politie en in de gaten gehouden door de geheime dienst. Het eist zijn tol en daarom is het logisch dat je het niet eeuwig kan blijven doen.” Ook merkt hij een gebrek aan kennis bij de jonge generatie milieuactivisten: ze hebben vaak geen idee wat zich 25 jaar geleden afspeelde. “Dat zou wel moeten”, vindt hij, “want bewegingen zijn als bomen: als je je bewust bent van je wortels, worden die dieper. En hoe dieper ze reiken, hoe sterker je staat.”
Tekst gaat verder na de foto.
Newbury Bypass 1996 – Een activist houdt werktroepen tegen die onderweg zijn naar de ringweg. Hij wordt langzaam gewurgd door undercover politie. Op de voorgrond een politieagent die wegkijkt van de wreedheid van zijn collega’s.Beeld:Adrian Fisk
Boomknuffelaars
Een vrouw genaamd ‘Cake’ wordt 2,5 uur lang boven in een ruwe berk gelaten in de
ijskoude winterwind, nadat de bomen onder haar zijn gekapt door de ploeg van de sheriff van Newbury.Beeld:Adrian Fisk
De reacties op klimaatactivisme zijn volgens Fisk grimmiger geworden. “In de jaren 90 werden milieudemonstranten spottend omschreven als ‘onbeschaafde boomknuffelaars’ en ‘hippies’; beledigingen die je ook terugzag in de media. Tegenwoordig worden milieuactivisten algauw weggezet als ‘extremisten’; ze wekken irritatie wanneer ze met demonstraties snelwegen blokkeren waardoor mensen te laat komen op hun werk.”
Terwijl we toen al naar ze hadden moeten luisteren, vindt Fisk. “Vijfentwintig jaar geleden, wilde niemand het horen. Maar de helft van alle CO2- uitstoot sinds de Industriële Revolutie rond 1750, vond de afgelopen 25 jaar plaats. Dat is dus sinds ze in de boomtoppen schreeuwden dat we deze waanzin moesten stoppen. Wat als we eerder naar de activisten hadden geluisterd? Zouden we dan in dezelfde krankzinnige situatie zitten als nu?” vraagt Fisk zich af.
Tekst gaat verder na de foto’s.
Reclaim the Streets. Trafalgar Square, Londen, 1997. Een van de grootste illegale bijeenkomsten die ooit op het plein zijn gehouden.Beeld:Adrian Fisk
Demonstratie tegen de M11-autosnelweg. Leytonstone, Londen 1995.Beeld:Adrian Fisk
“
De agressie komt vooral vanuit de westerse wereld
In mei 2018 werd in Groot-Brittannië Extinction Rebellion opgericht, een beweging die inmiddels wereldwijd aanhangers heeft. Maar ook in andere landen stond een nieuwe generatie milieuactivisten op, onder wie Greta Thunberg met haar school strikes en Vanessa Nakate uit Uganda die met haar Rise up-movement een stem wil geven aan klimaatactivisten van het Afrikaanse continent.
Newbury Bypass 1996 – De sheriff van Newbury verjaagt de boomklimmers en de politie wordt overweldigd door een aantal activisten.Beeld:Adrian Fisk
Ondanks de irritatie die de nieuwe generatie milieuactivisten oproept, is het fundamentele verschil met vroeger dat de urgentie van de klimaatcrisis meer dan ooit leeft. Zo bleek in oktober 2021 uit een onderzoek van de Office for National Statistics dat 75 procent van de volwassen bevolking in Groot-Brittannië zich zorgen maakt over de gevolgen van klimaatverandering.
Volgens Fisk is de agressie die mensen uiten naar klimaatactivisten een ‘logische’ reactie gebaseerd op angst. “Zulke reacties komen vooral vanuit de westerse wereld en westerse politici. In India, waar ik jarenlang heb gewoond, begrijpen ze de realiteit van de klimaatcrisis volledig, omdat ze de gevolgen daar al meemaken. In het westen zijn mensen bang dat de aanpak van de klimaatcrisis hun comfortabele bestaan aantast.”
Tekst gaat verder na de foto’s.
Reclaim the Streets – Stop the city – Juni 1999Beeld:Adrian Fisk
Newbury Bypass 1996 – Een demonstrant zat zestien dagen lang op zijn zelfgebouwde zetel in de lucht. Hij kwam alleen naar beneden
om te eten en naar de wc te gaan.Beeld:Adrian FiskReclaim the Streets (RTS) Camden 1995 – RTS-leden laten hun creativiteit los op de auto’s die ze gebruikt hebben om een ongeluk in scène te zetten.Beeld:Adrian Fisk
De terugkerende boodschap die Fisk daarom centraal stelt in zijn boek, is volgens hem heel simpel: luister naar milieuactivisten. “Klimaatacties zijn radicaler, omdat milieuactivisten wanhopiger zijn. Actievoeren is een ultieme wanhoopsdaad; een laatste redmiddel om het bewustzijn aan te wakkeren.”
Dat is ook de reden dat hij dit soort acties fotografeert. Met zijn foto’s kan hij dat besef aanwakkeren. Toen hij als 20-jarige jongen onverwacht getuige was van een van de dodelijkste cyclonen in de geschiedenis – de ramp in Bangladesh in 1991 – en die met zijn camera vastlegde, had hij zijn roeping gevonden, schrijft hij op zijn website. Zijn missie: natuur en mensen in extreme omstandigheden fotograferen, om anderen te inspireren hulp te verlenen en verandering te brengen.
Tekst gaat verder na de foto’s.
Newbury Bypass 1996 – Een activist pleit voor zijn onschuldBeeld:Adrian Fisk
Newbury Bypass 1996 – Een activist klimt in een boom volgens de ‘prusik’ methode: door enkele touwen te gebruiken en het touw achter hem steeds omhoog te trekken, wordt een soort ophaalbrug gecreëerd.Beeld:Adrian Fisk
“
In het hedendaagse activisme zie ik meer verdeeldheid dan vroeger
Fisk hoopt dat de huidige klimaatbeweging dat bewustzijn kan vergroten op een manier die mensen niet verdeelt, maar ze juist uitnodigt. “In het hedendaagse milieuactivisme zie ik meer verdeeldheid dan vroeger: it’s us versus them, good versus bad. Terwijl deze tweedeling mensen ontmoedigt om zich aan te sluiten”, denkt hij. Toch hoopt hij dat het de huidige generatie milieuactivisten lukt om anderen te inspireren om actie te ondernemen; individuen in hun dagelijkse leven, politici met hun beleid, en CEO’s van bedrijven. “We moeten luisteren naar de milieubeweging, omdat ze al decennialang bewijzen het bij het rechte eind te hebben.”
Een kortere versie van dit artikel verscheen in december 2022 in OneWorld Magazine.
Deze site maakt gebruik van cookies om u een optimale bezoekerservaring te bieden en onze site te verbeteren. AccepterenInstellingen
Cookiebeleid
Overzicht cookies op oneworld.nl
We verzamelen via cookies gegevens met het doel de technische werking van de website en uw gebruiksgemak te garanderen. De cookies (kleine tekstbestanden die bij het eerste bezoek aan deze website worden opgeslagen op uw computer, tablet of smartphone) zorgen ervoor dat de website naar behoren werkt en onthouden bijvoorbeeld uw voorkeursinstellingen. Ook kunnen wij hiermee onze website optimaliseren.
Hiervoor gebruiken wij cookies van Google Analytics, dat het sitegebruik geanonimiseerd registreert en hiervan gegevens opslaat. Met deze gegevens maken wij bezoekstatistieken, op basis waarvan we verbeteringen doorvoeren op onze website. Google Analytics verschaft deze geanonimiseerde data aan derden indien wettelijk verplicht, of als deze derden de data namens Google Analytics verwerken. Door gebruik te maken van deze website geeft u toestemming voor deze anonieme gegevensverwerking door Google Analytics.
Daarnaast gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn.
Via deze cookiebalk krijgt u de mogelijkheid om de cookies te accepteren of de instellingen aan te passen. Onder 'Overige cookies' kunt u diverse cookies van externe diensten (zoals youtube, facebook, vimeo) uitzetten.
Een opt-out van Google Analytics op deze website kan via deze link.
Mocht u hierover vragen hebben, kunt u mailen naar: lezers@oneworld.nl
Op deze site gebruiken we functionele cookies van WordPress en WooCommerce. De cookies van WordPress zorgen ervoor dat de website beter kan worden gebruikt door bezoekers. Deze cookies zorgen er bijvoorbeeld voor dat u kunt zien of u bent ingelogd, ze houden ook bij welke individuele voorkeuren u hebt gekozen op uw profielpagina. De cookies van WooCommerce zijn van onze betaalde diensten (Vriendenabonnement, Vacaturebank, Partnernetwerk, Online agenda) en zorgen ervoor dat producten worden onthouden tijdens het aankoopproces. Elke aankoopsessie bij WooCommerce bevat een unieke code voor elke klant, zodat er kan worden achterhaald waar de productgegevens voor elke klant te vinden zijn. Deze cookies kunt u niet uitzetten.
In onze artikelen gebruiken wij content van diverse externe diensten. Het is mogelijk om de volgende cookies uit te schakelen. Hiermee wordt deze content niet langer getoond.
Naam cookie
Soort content
youtube_embed
Youtube player embed
vimeo_embed
Vimeo player embed
google_maps
Google maps embed
twitter_widget
Twitter social widget
soundcloud_embed
Soundcloud player embed
instagram_embed
Instagram embed
Daarnaast gebruiken we Google reCaptcha om de website te beschermen tegen bots. Ook dit kan hier uitgezet worden, maar formulieren die hiervan gebruik maken kunnen dan niet ingediend worden
