Partnerbericht

Geloof en Politiek in Tanzania

De brochure riep gemengde gevoelens op. De leiders van de grootste oppositiepartij en van de grote protestantse kerken zagen er niets verkeerd in. Maar enkele moslim groepen eisten onmiddellijke stopzetting van de campagnes. Die zouden de eenheid van het land schaden en groepen tegen elkaar opzetten. De aartsbisschop van Dar es Salaam, Kardinaal Polycarp Pengo, reageerde daarop met de verklaring dat het niet de bedoeling was een stemadvies uit te brengen en ook niet om de zittende (moslimse) president Jakaya Kikwete te wippen. Ook verwierp hij de suggestie dat de rooms katholieke kerk zelf een presidentskandidaat naar voren wilde schuiven.

 

De controverse volgt op een reeks aanvaringen tussen moslims en christenen in dit land dat bekend staat om zijn religieuze en etnische harmonie en tolerantie. Deze aanvaringen begonnen kort na het aantreden in 1985 van Ali Hassan Mwinyi als eerste moslimse president. Het lidmaatschap van de Organisation of Islamic Conference, de inrichting van islamitische rechtbanken, en de eenheid tussen het vasteland (Tanganyika) en het overwegend islamitische Zanzibar zorgden sedertdien steeds weer voor oplopende spanningen en ruzies.

 

De controverse laat een stukje onverwerkt verleden in Tanzania zien. Tanzania werd na de onafhankelijkheid ingericht als een seculiere staat met een ideologie van nationale eenheid. Het was het socialisme dat de klok sloeg. Over etniciteit en religie werd niet gepraat. Maar die hebben een centrale plaats in het publieke debat, nu het socialisme passé is. Wat religie betreft liet de ‘Vader van de Natie’, Julius Nyerere, overigens zelf een vrome rooms katholiek, altijd een ambivalentie boodschap horen. Aan de ene kant riep hij de geloofsgemeenschappen op, "doe met ons mee". Maar aan de andere kant zei hij, "vermeng religie niet met politiek".

 

In een conferentie aan de Universiteit van Dar es Salaam eind 2009, waaraan ik een bijdrage mocht leveren, liepen de meningsverschillen hoog op tussen voorstanders van een strikte scheiding tussen geloof en politiek aan de ene kant, en de verdedigers van de sociale verantwoordelijkheid van de kerk aan de andere kant. Natuurlijk moeten de bisschoppen opkomen voor de armen en corruptie aanklagen. Maar hun acties komen soms zo triomfalistisch over. En hun oproep is alleen geloofwaardig als ze ook opkomen voor armen en onrechtvaardigheid aanklagen in hun eigen huis.

 

Frans Wijsen.

Frans Wijsen is geassocieerd lid van de SMA. Ben je geïnteresseerd om als SMA geassocieerde uitgezonden te worden naar Afrika, kijk dan op www.sma-nederland.nl of mail naar vc@sma-nederland.nl