Director of photography (hoofd camera) Nina Badoux werkt zowel in Nederland als in het buitenland en verzorgde de cinematografie van de prijswinnende documentaire Radio Kobani. Tijdens haar verblijf in de VS ervoer ze dat er daar meer aandacht was voor vrouwen in de filmindustrie dan in Nederland. Zo zijn er verschillende fondsen speciaal voor vrouwen, bijvoorbeeld Women in Film. Zo stond Badoux op een all-female set voor een Disney-pilot, maar ook Nederland kent vrouwelijke crews. “In vergelijking tot Amerika loopt Nederland achter. De industrie daar is natuurlijk vele malen groter. We maken in Nederland nou eenmaal veel minder speelfilms waardoor het makkelijker voor Nederland is om een hogere score in percentage te halen dan Amerika wat betreft verdeling van man/vrouw op het makersvlak. Ook worden in Amerika subsidies gegeven speciaal aan vrouwelijke filmmakers. Van zoiets heb ik in Nederland nog niet gehoord. Als het er wel is, hoor ik er graag van”, aldus Badoux. “Gelukkig staat Nederland niet helemaal stil. Zo is er bij de Nederlandse Federatie voor Cinematografie (NFC) een groep opgericht door vrouwelijke cinematografen die zich inzetten voor vrouwen in het cameravak.”
Cameraman/vrouw
Badoux studeerde af in 2014 aan de Nederlandse Filmacademie, maar zit al langer in het vak. Ze stond dan ook met haar mond vol tanden toen een regisseur verbaasd was dat zij een camera kan dragen. Blijkbaar zijn er in het cameravak vooroordelen over de technische kennis en de fysieke kracht die nodig is om het beroep uit te oefenen. Badoux: “Voor mij is het camerawerk net zo zwaar als voor een man.” Daarnaast wordt in de Nederlandse benoeming van Badoux’s beroep meteen onderscheid gemaakt tussen mannen en vrouwen: “De Engelse benaming, cinematographer of director of photography, vind ik heel fijn omdat deze sekseneutraal is.”
Nederland versus Amerika
De constante aandacht van de media voor vrouwen en minderheden in films heeft zich nog niet uitbetaald in banen, volgens Badoux. De cijfers van The Centre for Women in Film and Television (zie kader onderaan) lijken hier ook op te wijzen. Er is geen stijgende lijn ten opzichte van vorig jaar, er werkten namelijk 2 procent minder vrouwen aan de 250 Hollywood-producties met de meeste omzet. “De korte tijd dat ik in Amerika zat, zag ik wel veranderingen”, vertelt Badoux.
Het rapport van het Nederlands Filmfonds over de situatie in eigen land afgelopen jaar, volgt komende maand. De Nederlandse gegevens uit 2015 zijn een stuk positiever dan de Amerikaanse uit datzelfde jaar: 9 procent van de regisseurs (van de 250 beste kassuccessen) waren vrouw, in Nederland was dit 38,8 procent (voor films ondersteund door het Nederlands Filmfonds). Met meer aandacht voor geslacht verschuift de focus op het werk. Badoux: “Ik zou zelf liever zien dat je benaderd wordt om je werk en niet om je geslacht.”
Volgens de gegevens van het Nederlands Filmfonds is de verdeling van mannen en vrouwen gelijker in de Nederlandse filmindustrie dan in de Amerikaanse. Regisseur Martin Koolhoven (Oorlogswinter, Het Schnitzelparadijs, Brimstone) onderstreept de gegevens van het Nederlands Filmfonds op basis van zijn ervaringen in de Nederlandse filmindustrie. “Maar”, nuanceert hij, “ik ben een man, dus áls het gebeurt, heb ik daar geen last van.”
Op bestuurlijk niveau doet Nederland het ook niet slecht, vertelt Koolhoven: “Als je naar de beslissingsmacht hier kijkt, zie je zelfs een behoorlijk vrouwelijk aandeel. Het Nederlands Filmfonds, EYE, het Nederlands Filmfestival, Filmproducenten Nederland, ze worden allen geleid door een vrouw.” Ook de zichtbare functies zijn volgens Koolhoven niet het probleem: “Ik heb het idee dat de mensen die hier in de spotlights staan redelijk divers zijn, dus de regisseurs en actrices. Maar de crews zijn behoorlijk mannelijk, naar de klassieke man-vrouwverdeling. Denk aan vrouwen op visagie en kostuum, en mannen op licht en camera.”
Instroom academies
De reden voor deze verdeling is volgens Koolhoven het gevolg van een aantal factoren. Voor een ervan wijzen zowel Koolhoven als Badoux op de instroom op de filmacademies. Voor de zeer kleine klassen (zo’n acht studenten per jaar) van de Nederlandse Filmacademie in Amsterdam melden zich soms jaren achtereen geen vrouwen aan voor de meer technische richtingen.
Een blik op de lichting afgestudeerden van 2016 toont dat er geen vrouwen bij ‘componeren voor film’ of ‘cinematografie’ zitten – allebei categorieën waarbij nog nooit een vrouw genomineerd is voor een Oscar. Sinds 2011 zijn zeven vrouwen (van de in totaal 42 studenten) afgestudeerd in Cinematografie. Badoux was er een van. Bij zo weinig aanwas, is het dan vreemd dat er minder vrouwen op dat grootse podium terecht komen? Koolhoven vindt van niet: “Als je procentueel kijkt naar vrouwen die camera doen, dan is het logische gevolg dat geen vrouw ooit genomineerd is.” Badoux: “In sommige departementen hebben vrouwen minder interesse, dus dan krijg je ook minder snel een balans.”
Vrouwelijke belichters
Een diverse samenstelling van zowel cast als crew wordt volgens Koolhoven in Nederland op de set nagestreefd: “Als ik een crew zou hebben die voor 90 procent bestaat uit mannen, zou dat niet goed zijn voor de sfeer op de werkvloer. Zo ken ik twee vrouwelijke belichters, daar zijn er niet veel van, en het is heel erg leuk om hen op de set te hebben. Als je alleen mannen weet te noemen als voorbeeld van mensen waarmee je werkt, zit er wel iets scheef.”
Een evenredige verdeling is gewenst, maar het is de vraag hoe je die kunt stimuleren. Zowel Badoux als Koolhoven zeggen dat ze met mensen willen werken vanwege hun kwaliteiten, niet vanwege hun geslacht. De tijd zal meer vrouwelijke filmmakers naar boven brengen, volgens Koolhoven. Badoux ziet een rol weggelegd voor de Academy: “Ik denk dat het zou helpen wanneer een vrouw een Oscar wint voor cinematografie.” Het spreekt voor zich dat het dan om de kwaliteit van het werk gaat, en niet om haar geslacht. Die vertegenwoordiging op het meest zichtbare podium is volgens The Women’s Media Center zeer belangrijk: “If you can see it, you can be it”, schrijven ze. In de tussentijd blijven de Oscars een meetlat voor een discussie die groter is dan de filmsector zelf.
Hollywood
Het Amerikaanse Centre for Women in Film and Television bracht in januari een rapport naar buiten over de bijdrage van vrouwen aan de Amerikaanse film in 2016. Het Center onderzocht het aandeel vrouwen in de 250 films die in 2016 de meeste omzet maakten. Vrouwen maakten 17 procent uit van deze films, in de functie van regisseurs, scenarioschrijvers, uitvoerend producent, editors en cinematografen. Daarnaast concludeert het Center dat vrouwelijke regisseurs sneller geneigd zijn andere vrouwen aan te stellen op andere posities.
Bron: The Centre for the Study of Women in Television and Film
Nederland
Het Nederlands Filmfonds bekeek in 2016 het aandeel vrouwen in de Nederlandse filmindustrie. Van de totale omzet in 2015 was 31 procent voor rekening van vrouwelijke regisseurs. Van de scenarioschrijvers was 40,4 procent vrouw, van de regisseurs 38,8 procent. Het betreft producties gesteund door het Filmfonds. Bij de experimentele en onafhankelijke films werken ongeveer evenveel mannen als vrouwen mee. In maart komt het rapport over 2016 uit.
Bron: Nederlands Filmfonds
Verder lezen?
Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?
Word abonnee
- Digitaal + magazine — € 8,00 / maand
- Alleen digitaal — € 6,00 / maand
