Wie als asielzoeker in Duitsland of België binnenkomt, kan door naar een open asielzoekerscentrum. In Nederland worden velen opgesloten. De Asielzoekmachine zoekt oplossingen voor een beter asielbeleid.
De Asielzoekmachine onderzoekt via een webdoc, tentoonstellingen en een reeks bijeenkomsten ons asielbeleid. Hoe werkt het beleid? En hoe zouden we eigenlijk willen dat het werkt? In de bijeenkomsten wordt gebrainstormd over nieuwe ideeën voor het asielbeleid met steeds een ander thema: de procedure, integratie, uitgeprocedeerden, vertrek en het Europees asielbeleid. Het thema dit keer: Van Idee naar Impact: Hoe schaffen we grensdetentie af?
Goede ideeën zat, maar hoe zet je die om in daadwerkelijke maatschappelijke impact? Met deze vraag zijn bezoekers van de bijeenkomst in de Nieuwe Liefde in Amsterdam op 18 mei, aan de hand van de casus ‘hoe schaffen we grensdetentie af?’, aan de slag gegaan.
Wil je sociale verandering voor elkaar krijgen? Tips en tricks op een rijtje:
- Wat: Formuleer een helder doel en bied alternatieven. Wat is de ‘call to action’?
- Wie: Bepaal bij wie je wil dat de boodschap landt. Verpak de boodschap op de juiste manier voor verschillende doelgroepen, zodat die hiermee aan de haal kunnen in hun netwerk of achterban.
- Wanneer: Ontdek wanneer een onderwerp op de politieke agenda komt, zodat je daarop mee kunt liften. Zorg dat je je verhaal klaar hebt, voor als je snel moet handelen.
- Hoe: Wees, naast een traditionele lobby met ‘deskundige professionals’, zichtbaar in de media met spectaculaire acties. Wat is je persstrategie en sociale-mediastrategie?
- Mobiliseer mensen op wie het te veranderen sociale fenomeen betrekking heeft om handtekeningen te zetten, te demonstreren en/of andere acties te voeren.
‘Het voelt als een gevangenis als je daar rondloopt. Maar zo mag je het niet noemen. Een cel heet geen cel maar een “kamer”, een luchtplaats een “tuin”, een isoleercel een “observatiecel”.’ Els van Driel, samen met Eefje Blankevoort initiatiefnemer van de asielzoekmachine, laat beelden zien van het Justitieel Complex Schiphol uit de webdocumentaire die zij gemaakt hebben. Dit is het detentiecentrum waar asielzoekers die Nederland per vliegtuig binnenkwamen worden opgesloten, voordat de asielprocedure begint. Extra bewaking, want de zee- en luchthavens van Nederland zijn buitengrenzen van het Schengengebied. Wie via Duitsland of België binnenkomt, kan wel gewoon direct door naar een open opvang- of asielzoekerscentrum.
Schrijver Hatim ‘Tommy’ Sherif en LHBT-activist Yvonne Artis Shaw hebben allebei vastgezeten op Schiphol en vertellen hoe dat was. Want, benadrukt Artis Shaw (en hier hebben we meteen een van de ingrediënten voor sociale verandering te pakken): ‘Verhalen veranderen de wereld.’ ‘Toen een andere asielzoeker zei dat we naar een gevangenis werden gebracht, geloofde ik dat niet,’ vertelt Sherif. ‘Maar toen ik mijn deur probeerde te openen merkte ik dat het waar was. Maar waaróm? In Egypte wist ik waarom ik gevangen was gezet, maar hier niet.’ De nachten waren het ergst, ook voor Artis Shaw: ‘Mijn vrouw en ik bleven om de beurt wakker, vanwege onze kamergenoten, we waren bang. We wisten niets van moslims, maar iemand had ons verteld dat zij niet van homoseksuelen houden.’
‘Grensdetentie is het gevolg van Europese afspraken,’ verklaart directeur van de IND Rob van Lint in de webdocumentaire, er niet op wijzend dat het in andere Europese landen wel degelijk anders geregeld is. Van Lint lijkt zich in te dekken: ‘Het aantal mensen [in grensdetentie, red.] is al verminderd.’ Maar voor een echt andere praktijk moeten we in Den Haag zijn, voegt hij toe: ‘Het is aan de politiek om alternatieven te bieden.’
Voor Annemarie Busser van Amnesty International is het duidelijk wat die alternatieven zijn. Omdat de grensdetentie door het gevangeniswezen geregeld is, is het lastig de “gesloten opvang” soepeler te organiseren. Dus van dat geslotene moeten we af. Een check van maximaal een aantal uur ten behoeve van de buitengrenzen is voldoende – zoals op dit moment ook al het geval is voor gezinnen met kinderen. Na die controle moet deze groep asielzoekers gewoon net zo behandeld worden als degenen, die via land zijn gearriveerd.
Maar hoe krijgen we dat voor elkaar?
Om het tweede deel van de bijeenkomst, een brainstormsessie, te voeden, geeft Tessa Hagen van campagne bureau BKB een stappenplan. De eerste twee stappen zijn in dit geval eigenlijk al gezet: het formuleren van een doel en het bieden van een alternatief. ‘Vervolgens moet je bepalen bij wie je wil dat je boodschap landt. Per doelgroep moet je het op de juiste manier verpakken, op verschillende aspecten focussen.’
Dan de vraag van wanneer. Er komt een wetswijziging aan – vlak voor óf na de zomer, dat is nog onbekend – en volgend jaar zijn er parlementsverkiezingen. Voor lobbyisten de uitdaging een Ronde Tafeloverleg te ‘regelen’ voorafgaand aan de behandeling van de wetswijziging in de Kamer en input te leveren voor partijprogramma’s. Zowel politieke bondgenoten als te overtuigen partijen moeten worden benaderd.
‘Onverwachte allianties zijn ontzettend belangrijk,’ benadrukt lobby-adviseur Myrthe Kusse van public affairs-bureau WKPA. Daarnaast moet een publieke campagne ervoor zorgen dat een lobby echt leeft in de samenleving, voegt ze toe: ‘Alleen achter de schermen werken is niet voldoende, er is ook externe druk nodig. De beste campagne is een brede campagne.’
De komende weken vinden er nog meer brainstorms plaats. Een burgerjury woont ze allemaal bij en doet verslag van hun bevindingen. In de volgende afleveringen lichten zij de volgens hen beste ideeën toe.
Kijk hier voor het programma.
