Recent reisde een handelsmissie af naar Tsjaad, mede georganiseerd door het ministerie van Buitenlandse Zaken en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). De RVO sprak na afloop van een “verrassend succesvolle handelsmissie”. Tsjaad is een land dat erg hoog scoort op de Fragile States Index; volgens Transparency International is het land in hoge mate corrupt en volgens de Democracy Index functioneren alleen democratische staten Syrië en Noord-Korea slechter dan Tsjaad. Het aantal fragiele landen waar gewelddadige conflicten gaande zijn, neemt volgens de VN toe; deze landen zijn ook de grootste bronnen van vluchtelingenstromen.
Fragile States Index
Tsjaad is nummer 7 op de Fragile States Index (FSI) van 2016. De FSI is een jaarlijkse ranglijst van 178 landen, gebaseerd op niveaus van stabiliteit en ook de druk die deze landen het hoofd bieden. Tsjaad staat met haar positie in de categorie ‘zeer hoog alert’.
Perspectief
Hoewel bovenstaande scores op het eerste gezicht de wenkbrauwen zouden kunnen doen fronsen; deze scores gaan volledig voorbij aan wat zulke landen wél te bieden hebben. Naar schatting wonen er in fragiele landen wereldwijd een half miljard mensen. Dit zijn mensen met behoeften, met (weliswaar beperkte) koopkracht en met erg veel veerkracht. Door deze groep te bereiken en door met ze samen te werken, kan innovatie en creativiteit gestimuleerd worden. Was het niet juist Afrika dat voorop liep met mobiel bankieren?
Het is nodig om het economische perspectief in fragiele landen te verbeteren
Vluchten voor geweld en voor het ontbreken van enig economisch perspectief is volkomen legitiem. Het is nodig om dit economische perspectief in deze landen te verbeteren. Ondernemen met en in fragiele landen om economische ontwikkeling te ondersteunen is derhalve een uitstekende manier om vluchtelingenstromen te verminderen. Bied de jongeren daar een toekomst. Als ze die niet hebben, liggen nieuw geweld en sociale onrust op de loer.
‘Fragiele’ ondernemers
Een onlangs door Windesheim afgerond verkennend onderzoek naar de percepties van Nederlandse ondernemers over zakendoen in fragiele landen, laat – zoals verwacht – de negatieve beeldvorming rondom ondernemingsmogelijkheden in zulke landen zien. Ambassades en bedrijven die actief zijn in fragiele landen zijn zich bewust van deze negatieve beeldvorming. Maar zij weten ook dat het wel degelijk mogelijk is om er succesvol te ondernemen.
Succesverhaal
Een van de bedrijven die deelnam aan de betreffende handelsmissie naar Tsjaad is een voorbeeld van succesvol ondernemerschap in fragiele landen. Vencomatic produceert innovatieve systemen in de pluimveesector en Vencomatic Group is al actief in een aantal andere Afrikaanse landen. Het bedrijf geeft aan dat de vraag naar eieren groot is in Tsjaad en RVO bericht dat verschillende lokale bedrijven hun productie willen opvoeren.
Om het negatieve beeld bij ondernemers bij te stellen, is een handelsmissie naar fragiele landen een goed instrument. Zo kom je als belangstellende ondernemer in contact met reeds succesvolle ondernemers. Wel is het dan van belang om je als ondernemer goed voor te bereiden en om na afloop een follow-up plan te hebben. Ondernemen in Tsjaad is anders dan zakendoen in bijvoorbeeld Duitsland. Daarom is het belangrijk om gericht en actief in te zetten op het ontwikkelen van ondernemerscompetenties die specifiek gericht zijn op het kunnen omgaan met omstandigheden in fragiele landen. Het vraagt ook om te kunnen omgaan met zowel etnische, religieuze en culturele gevoeligheden, zoals beperkt functionerende overheidsinstellingen. Ook onmisbaar zijn innovativiteit en creativiteit om op lokale marktomstandigheden in te spelen.
Ontwikkel ondernemerscompetenties die specifiek gericht zijn op het omgaan met de omstandigheden in fragiele landen
Handelsmissie: geen gek idee
De Nederlandse economie mag dan wel te boek staan als ‘open’ en internationaal, maar in werkelijkheid drijven we vooral handel met Duitsland, België, Frankrijk, de rest van de EU, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Om de Nederlandse internationale economie verder te versterken en te verbreden, is er meer focus en positieve aandacht voor ondernemerschap in fragiele landen nodig. Zo’n handelsmissie naar Tsjaad is dus helemaal geen gek idee.
Dr. Huub Ruël is lector International Business bij Hogeschool Windesheim. Het onderzoek van zijn lectoraat richt zich op de innovatie van export- en handelsbevordering en de instrumenten voor export- en handelsbevordering. Op 17 november organiseert Ruël een Ronde Tafel-bijeenkomst over Zakendoen in Fragiele Staten. Hier worden resultaten van onderzoek gepresenteerd over de benodigde competenties voor Nederlandse ondernemers om succesvol zaken te doen in en met fragiele staten. Geïnteresseerd? Aanmelden kan hier.
