Achtergrond

Improviseren met kanker in Kenia

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Kanker een westerse welvaartsziekte? In Kenia is het derde doodsoorzaak. Kankerpatiënten in Kenia hebben ruim twee keer zo veel kans om te overlijden dan patiënten in westerse landen. Er is een tekort aan van alles; personeel, apperatuur en medicijnen. Een kijkje op een kankerafdeling van een ziekenhuis in Kenia.

Benson Mulemi is medisch antropoloog en verbonden aan Catholic university of Eastern Africa. Hij promoveerde in 2010 op een onderzoek naar een kankerafdeling in Kenia aan de Universiteit van Amsterdam.

Kanker komt overal te wereld voor, ook in Afrika. In Kenia is het aantal mensen met kanker de laatste vijftien jaar verdubbeld. Met meer dan 39.000 nieuwe gevallen en 27.000 doden per jaar is het nu de derde doodsoorzaak, direct na infectieziekten en hart- en vaatziekten. De toegenomen ziektelast van kanker wordt ook wel ‘de stille epidemie van de niet overdraagbare ziekten’ genoemd. Besmettelijke ziekten hebben altijd meer aandacht gekregen in het internationale beleid en de focus op deze ziekten draagt er toe bij dat kanker 'politieke onzichtbaar' is en dat publieke gezondheidswerkers zich niet goed van dit gezondheidsprobleem bewust zijn.

De zorgsystemen in Afrika kunnen de zorglast niet aan. Het ontbreekt aan moderne behandelingstechnologieën en expertise om het leven van kankerpatiënten te verbeteren. Kankerpatiënten in Afrika hebben ruim twee keer zo veel kans om aan de ziekte te overlijden  dan patiënten in rijkere landen.  

Wereldwijde gezondheid krijgt weinig aandacht in het Nederlandse beleid. En dat terwijl grensoverschrijdende gezondheidsproblemen, zoals antibiotica-resistentie, steeds belangrijker worden. Op Wereldgezondheidsdag presenteerde Kaleidos Research het rapport ‘Health has no borders’ en een filmpje dat in één minuut laat zien hoe onze gezondheid samenhangt met andere delen in de wereld. Op 27 mei vindt een afsluitend debat plaats 'Health & the City' in Pakhuis de Zwijger.

Een ziekenhuis en vijftien oncologen
Het Kenyatta National Hospital in Nairobi is het enige publieke ziekenhuis in Kenia dat kanker behandelt en dat voor de armen toegankelijk is. De meeste mensen hebben geen gezondheidsverzekering en er is een tekort aan personeel, medische apparatuur en materiaal. De enige oncologen – minder dan vijftien – die er in Kenia zijn, zitten allemaal in de hoofdstad Nairobi

Ter vergelijking: volgens de Zorgkaart Nederland zijn er 152 chirurgen met specialisatie oncologie in Nederland bekend. Daarnaast zijn er 242 internisten met specialisatie oncologie. De oncologen zijn verdeeld over 75 ziekenhuizen en de internisten over 92 ziekenhuizen. Kenia is ongeveer veertien keer zo groot als Nederland en heeft ongeveer 45 miljoen inwoners.

Twee verouderde bestralings-apparaten
Er is een tekort aan medische apparatuur om kanker vast te stellen en te behandelen. zoals Magnetic Resonance Imaging (MRI) en bestralings-apparaten.

Er zijn slechts twee bestralings-apparaten en die zijn regelmatig kapot. 

Daardoor worden veel behandelingen onderbroken en uitgesteld. Soms gaan behandelingen helemaal niet door. Het ziet er niet naar uit dat dit probleem snel wordt opgelost omdat de reserveonderdelen van de verouderde apparaten inmiddels niet meer worden gemaakt.

Improviseren met kanker
Kankerpatiënten en hun families kunnen de hoge kosten vaak niet opbrengen. In veel gevallen zijn ze niet voor zorg verzekerd en aangezien behandeling alleen in de hoofdstad Nairobi mogelijk is, zijn de reiskosten voor veel Keniaanse families hoog. Met de middelen die er zijn moet de medische staf vaak improviseren. Zo stelde een manager van een Keniaans ziekenhuis dat ze ‘proberen om uit te zoeken hoe ze patiënten bij kunnen staan’. Dat gaat lang niet altijd volgens precieze voorschriften. De standaardbehandeling van kanker is om medicatie volledig en tot aan het eind van de behandeling te geven, maar in veel gevallen is dat financieel niet haalbaar. Binnen de kankerafdeling is er ook sprake van ongelijkheid; de meest kwetsbare groepen die behandeling niet kunnen betalen worden soms alleen ondersteund in plaats van behandeld.

Valse hoop
Het zorgpersoneel voelt zich vaak moreel verplicht om de patiënten en hun families hoop mee te geven op een positieve uitkomst van de behandeling. Dat helpt de patiënten om positief te blijven denken, maar het is vaak valse hoop. De moeizame behandelingen verergeren in veel gevallen de onzekerheid en chronische pijn van de patiënten. Vaak is de behandeling tevergeefs.

Een wereldwijd probleem
De zorglast voor kanker in ontwikkelingslanden is gerelateerd aan de wereldwijde ongelijkheid van de gezondheidszorg. In Kenia is het publieksziekenhuis direct verbonden aan de overheid, die op haar beurt diensten van nationale en internationale bedrijven betrekt. Belangrijke spelers, zoals de farmaceutische industrie, hebben belang bij de gezondheidssector en zijn vooral gericht op economische winst. In Kenia gaat het gebrek aan moderne apparatuur en deskundig medisch personeel  vaak samen met hoge kosten van medicijnen en pijnstillers. De mondiale linken werken op die manier direct door naar een plaatselijk ziekenhuis en naar de meest kwetsbare groepen. Dat verdient veel meer aandacht. Vooral omdat kanker voor versnelde armoede zorgt onder families die toch al kwetsbaar zijn. 

Dit is deel zeven in de blogreeks over mondiale gezonheid. Zie voor de andere delen op www.oneworld.nl/research

Dit artikel is vertaald uit het Engels door Edith van Ewijk.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons