Doe iets met mannen!

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Wat hebben mannen met seksuele en reproductieve gezondheid en rechten (SRGR) te maken? SRGR wordt vooral gezien als een vrouwenonderwerp. Als mannen al aan bod komen dan worden ze vooral gezien als ‘de bad guys’, als veroorzakers van problemen. De vraag ‘What’s men got to do with it’ stond centraal in het debat georganiseerd door de IS Academy Educatie en Internationale Samenwerking aan de Universiteit van Amsterdam. Het onderwerp zorgde niet meteen voor een grote toeloop aan mannen. Van de 75 bezoekers, onder wie veel studenten, was zo’n 10% man.

Van Nederland tot Uganda en Panama

Het debat schakelt moeiteloos van Nederland naar Uganda, India, Bangladesh en weer terug. Een studente uit Panama vertelt dat seksuele voorlichting op scholen verboden is en dus niet wordt gegeven. Maar ze vertelt ook over de schok toen ze haar eigen kinderen naar een Nederlandse crèche bracht. Jongetjes speelden in de blauwe hoek met treinen en meisjes in de roze hoek met poppen. “Ik dacht dat ik in een modern land terecht was gekomen”. Zo modern blijkt ons land niet. Nederland heeft nog veel stappen te maken als het gaat om de rolverdeling tussen meisjes en jongens. De Braziliaanse overheid gaat veel verder dan de Nederlandse als het om gelijkwaardige zorgtaken gaat (zie kader). Lambert Grijns, ambassadeur voor SRGR bij het ministerie van Buitenlandse Zaken: “Niemand heeft mij ooit gevraagd hoe ik toch de zorg voor mijn drie kinderen en baan combineer”.
Nederland kent ook goede voorbeelden: rondom seksuele voorlichting loopt Nederland voorop. In vergelijkend onderzoek tussen Nederland en de Verenigde Staten (VS) blijkt dat het aantal tienerzwangerschappen drie keer zo hoog ligt in de VS als in Nederland. In de VS ziet men seksualiteit als iets waar je bang voor moet zijn en wat je weg moet stoppen terwijl er in Nederland openlijker over wordt gesproken.

Leren van Brazilië

In Brazilië is onderzoek gedaan naar het verband tussen sociale relaties en gezondheid van mannen. Met de onderzoeksresultaten heeft het Braziliaanse ministerie van gezondheid een gezondheidsbeleid opgezet met specifieke aandacht voor mannen. Mannen worden bij de geboorte van hun kinderen betrokken en gezondheidsinstellingen zijn hierop ingesteld. Minister Ploumen van hulp en handel wil de banden met Brazilië als progressief partnerland graag aanhalen. Samen met de Braziliaanse overheid speelt Nederland een belangrijke rol in de internationale SRGR-lobby. Inmiddels verkennen Nederland, Brazilië of ze samen met een lager inkomensland kunnen samenwerken, waarbij de vernieuwende aanpak vanuit Brazilië centraal staat.

Jongens maken maandverband

Veel projecten in ontwikkelingslanden richten zich in de eerste plaats op vrouwen. Maar als je echt iets wilt veranderen dan moet je de mannen betrekken, stelt Jan Reynders, consultant op het gebied van gender en SRGR. Op een school in Uganda maken meisjes én jongens uitwasbaar maandverband van gerecycled materiaal. Op die manier kunnen de meisjes als ze ongesteld zijn gewoon naar school gaan. De school besteedt ruim aandacht aan seksuele voorlichting en het belang van hygiëne. Deze informatie bereikt ook de ouders van de kinderen. Reynders vertelt dat Ugandese mannen er nu geen problemen meer mee hebben dat hun vrouwen hun maandverband buiten te drogen hangen ‘overal waar de zon maar schijnt’ terwijl dat voorheen vooral thuis op schimmige plekjes gebeurde.

 ‘Ga iets doen met onze mannen’

Rachel Ploem van Rutgers WPF vertelt dat haar organisatie zich op nadrukkelijk verzoek van vrouwen meer op mannen is gaan richten. Deze vrouwen stelden: “de relatie hoeft niet te eindigen maar het geweld moet stoppen, dus ga iets doen met onze mannen”. Een filmpje van het Mencare+programma van Rutgers WPF uit Nicaragua laat zien, dat veel mannen zelf met geweld en misbruik te maken hebben gehad. In tegenstelling tot vrouwen, hebben veel mannen geen veilige plaats waar ze hun verhaal kwijt kunnen. Het delen van die negatieve ervaring blijkt heel belangrijk. Zo stelde één van de deelnemers aan het Mencare+programma dat hij zijn verhaal eerst kwijt moest voordat hij open kon staan voor nieuw positief gedrag. Het Mencare+programma wordt gefinancierd door het ministerie van Buitenlandse Zaken en betrekt mannen in hun rol van partner én vader bij gender- vraagstukken en bij het terugdringen van geweld tegen vrouwen. Door meer zorgtaken op zicht te nemen kunnen ze zich beter verplaatsen in de ander en zijn ze beter in staat zijn om gelijkwaardige relaties aan te gaan.

Mannenproblemen

Ook Jan Reynders stelt dat mannen vaak niet gelukkig zijn met de stereotiepe rolverdeling waar ze in gedrukt worden. Reynders: “Veel mannen krijgen zelf geen of slechte informatie, hebben slechte voorbeelden zoals afwezige vaders en agressie thuis of ze voelen de druk van leeftijdsgenoten. Veel mannen zijn ook gefrustreerd doordat ze geen baan hebben of die kwijt raken waardoor hun traditionele rol in het gedrang komt. De vraag is of jongens en mannen het probleem zijn of dat ze een probleem hebben. Ze zijn in ieder geval onderdeel van de oplossing”. Hij noemt Menengage.org als een interessante wereldwijde alliantie van ngo’s die mannen betrekt bij gendergelijkheid.

Teleurstellende VN-top

Lambert Grijns komt net terug van een VN-bijeenkomst in New York, precies 20 jaar na de ‘International Conference on Population and Development’ (ICPD) in Caïro. Hij is teleurgesteld. Zo vond hij het opvallend dat in de eerste dagen veel mooie verklaringen door vrouwen werden ingebracht, maar dat de besluitvorming hierover alleen door mannen werd gedaan. Het Vaticaan klaagde dat er over seks gesproken werd; seks mocht alleen genoemd worden in relatie tot reproductie. Een Egyptische vrouw vroeg zich openlijk af waarom mannen überhaupt betrokken moesten worden. Verder werd een tekst die door Afrikaanse landen was samengesteld, verworpen door een groep Arabische landen. Zij wilden een uitruil met een heel ander onderwerp: klimaatverandering. Lambert Grijns constateerde dat het meer een strijd tussen landen leek dan dat het om de mensen ging waar het om zou moeten gaan.

Masturbatie een brug te ver

Veel vragen na afloop. Een jonge vrouw uit Kenia stelt dat westerse landen niet met termen moeten komen waar lokale partners nog niet aan toe zijn. “Ik voel me zelf ook niet comfortabel om het over masturbatie te hebben”. Ze reageert op het verhaal van Jan Reynders waarin hij dat als voorbeeld noemt. Zowel Reynders als Grijns zijn het er over eens dat er in de eerste plaats aansluiting moet zijn op de lokale context. Soms kan op andere manieren toch over gevoelige onderwerpen gesproken worden. Een jonge Franse student is optimistisch en stelt dat veel jongens van nu door feministen zijn grootgebracht en heel anders tegen rolverdeling aankijken. De voorbeelden uit Brazilië en Indonesië waar jongeren andere jongeren informeren over SRGR, inspireren deelnemers aan het debat: kunnen deze voorbeelden ook naar Nederland gebracht worden? Duidelijk is dat SRGR een onderwerp is dat overal speelt maar dat er nog een lange weg te gaan is voordat de stereotiepe beelden over man- en vrouwrollen worden doorbroken. Dat ligt aan de basis van veel SRGR-vraagstukken. En daarom is het ook zo belangrijk om mannen er van kinds af aan bij te betrekken. Ook in Nederland. Rachel Ploem vat het belang van het betrekken van mannen mooi samen door middel van een quote van een jongen uit India: “We have to change together, because if you only change one half of the equation, won't you get half the result?”.

 

Fotograaf: Jon Spaull

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons