Achtergrond

Niet effectiviteit, maar waarden beheersen Kamerdebat over hulp

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Ontwikkelingssamenwerking is een heikel thema: verschillende politieke partijen lijken vaak lijnrecht tegenover elkaar te staan. Ongetwijfeld zullen politici ook dit jaar tijdens de begrotingsdebatten fel met elkaar debatteren over uitgaven aan dit beleidsterrein. Bestuurskundige Anna Jüngen bestudeerde deze debatten nauwkeurig en concludeert onder meer dat effectiviteit lang niet zo prominent op de agenda staat als misschien gedacht. 

Waar moet het geld naartoe?
Traditiegetrouw zijn ook dit jaar de stukken voor Prinsjesdag  weer vroeg uitgelekt. Het formele jaarlijkse debat over hoe ons belastinggeld te besteden, laat echter nog even op zich wachten. Pas in het najaar  buigen kamer en oppositie zich tijdens de begrotingsdebatten over de voorgestelde begrotingen. Ook nemen politici de uitgaven aan ontwikkelingssamenwerking onder de loep. Kabinet en oppositie discussiëren daarbij over vragen als: geven we geld direct aan de overheden van de ontvangende landen of  indirect via ngo’s? Leggen we de focus op mensenrechten, klimaat of de gezondheidszorg? 

Argumenten
Kamerleden dragen tijdens deze budgettaire debatten allerlei argumenten aan om hun voorstel kracht bij te zetten. Bestuurskundige Anna Jüngen heeft voor haar promotieonderzoek al deze argumenten verzameld en gecategoriseerd. Ze bestudeerde daarvoor heel precies de uitschreven versies van een aantal debatten in de periode 2000-2013. Een analyse van deze debatten onthult een aantal interessante feiten.

Argumenten met betrekking tot 'effectiviteit' worden steeds minder vaak aangehaald

Allereerst blijkt dat politici vooral debatteren over welke sectoren en welke kanalen prioriteit zouden moeten krijgen. Daarnaast is het opvallend dat argumenten met betrekking tot ‘effectiviteit’ (bijvoorbeeld over behaalde resultaten of Evidence-Based-Policy), steeds minder vaak worden aangehaald. Tegelijkertijd is er juist een toename van argumenten die focussen op normen en waarden, zoals het belang van mensenrechten en het beschermen van minderheden. Dit is tegen de verwachting in, aangezien effectiviteit juist hoog op de agenda lijkt te staan. Ook in internationale afspraken over ontwikkelingssamenwerking speelt effectiviteit vaak de hoofdrol, zoals bij de nieuwe Werelddoelen (Sustainable Development Goals)

Ook in Zweden en VK toename waarden in debat
Anna Jüngen heeft voor haar onderzoek de Nederlandse debatten over hulp ook vergeleken met die in Zweden en het Verenigd Koninkrijk. Ook in die landen wordt ‘effectiviteit’ steeds minder prominent naar voren geschoven.

De focus op normen en waarden is niet per definitie een pleidooi voor meer hulp; waarden worden ook ingezet als argument om hulp te stoppen of sancties op te leggen

Net als in Nederland wijzen de Zweden en de Britten in hun argumentatie steeds vaker op normen en waarden. Anna Jüngen benadrukt dat deze focus op normen en waarden niet per definitie een pleidooi is voor meer hulp; waarden worden ook ingezet als argument om hulp te stoppen of sancties op te leggen. Volgens haar kan deze ontwikkeling daarom verschillende kanten op gaan. De terugkeer van waarden in het debat kan leiden tot een verdere versobering van het beleid, maar kan ook tot hernieuwd commitment. Of deze betrokkenheid vervolgens ook echt bijdraagt aan het behalen van bijvoorbeeld de werelddoelen, hangt af van hoeveel aandacht er tegelijkertijd blijft bestaan voor effectiviteit.

Anna Jüngen is promovendus en docent Bestuurskunde aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Zij doet onderzoek naar welke factoren invloed hebben op de verdeling van ontwikkelingssamenwerkingsbudgetten als onderdeel van haar proefschrift ‘ideas, interests and information in sectorial development aid allocation – the domestic politics of aid’. Daarnaast ontwikkelt en verzorgt zij vakken over beleid en politiek, internationale organisaties en onderzoeksmethoden. 

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons