Europa trilt op haar grondvesten. Met een vluchtelingencrisis, een naderende ‘Brexit’ en een Griekse schuldencrisis kan de EU er weinig bij hebben. De Global Goals, internationale afspraken voor duurzame ontwikkeling en armoedebestrijding wereldwijd, kunnen de broodnodige positieve energie geven. Dat blijkt uit de initiatieven die tot nog toe in Europese landen plaatsvinden. Hoe wordt deze agenda Europees uitgevoerd en welke lessen kunnen we leren?
Dat was de vraag voor Kaleidos Research in de publicatie ‘Ready for Change’ , een samenwerking van kennisinstellingen, maatschappelijke organisaties en bedrijven onder aanvoering van de Foundation Max van der Stoel, Partos en Woord en Daad. Gezien het grote aantal beleidsonderwerpen waar ook de EU iets over te zeggen heeft, is het van belang dat de uitvoering van de zeventien Global Goals ook Europees wordt gecoördineerd. Europese belanghebbenden, zoals bedrijfsleven, gemeenten, politici en maatschappelijke organisaties zijn cruciaal om de Global Goals tot een succes te maken.
milieu-professionals, hulporganisaties en multinationals werkten niet eerder zo duidelijk aan een gezamenlijke agenda
Actie op de global goals: een politieke keuze
Met de Global Goals moeten Europese landen zowel in ontwikkelingslanden als binnen Europa actie ondernemen. Dit betekent een noodzakelijke verandering in de Europese ‘manier van denken’. De milieu-professionals, hulporganisaties in ontwikkelingslanden en multinationals werkten niet eerder zo duidelijk aan een gezamenlijke agenda. Deze samenwerking zorgt natuurlijk ook voor moeilijkheden. Wie pakt welke rol op? En ondanks dat het een gezamenlijke verantwoordelijkheid is ontbreekt juridische aansprakelijkheid; actie van regeringen moet dus voornamelijk vanuit het hart komen. Daadwerkelijke actie op de Global Goals is een politieke keuze. Tijdens de ready for change conferentie bleek juist politieke wil en leiderschap ver te zoeken.
Chefsache?In sommige landen ligt de verantwoordelijkheid voor de global goals bij de premier of president. Dit gebeurt bijvoorbeeld in Zweden of Duitsland. Ook in Finland, Slovenië en Tsjechië is de premier aan zet. Op Europees niveau ligt de verantwoordelijkheid ook op hoog niveau: Eurocommissaris Timmermans is ‘in the lead’ om de SDG-agenda te implementeren, geflankeerd door Eurocommissaris Katainen (Economische Zaken) en de Hoge Vertegenwoordiger voor het Buitenlandbeleid, Federica Mogherini.
Vergelijking Europese landen
In veel Europese landen bestaan al initiatieven op duurzaamheid of ontwikkelingssamenwerking, maar dit samenbrengen is lastig, terwijl de Global Goals gebaseerd zijn op de verbinding tussen mens en milieu. Er zijn vele rollen op te pakken: van uitvoering, monitoren van de doelen, communicatie over de doelen tot financiering van de uitvoering ervan. In Nederland is er energie van een aantal ‘nieuwe’ actoren: onder andere gemeenten en het grotere bedrijfsleven lijken een rol te willen spelen. Tussen landen zijn grote verschillen. Sommige landen hebben een afwachtende houding; ze wachten op een oplossing voor de vluchtelingencrisis in Europa zelf en de zoektocht naar indicatoren voor het meten van de doelen op mondiaal niveau. Anderen pakken al wel een leidende rol, bijvoorbeeld Zweden, Slovenië, Duitsland en Nederland (zie kader).
Nederland als voorbeeld?In andere Europese landen wordt Nederland als één van de voorlopers gezien in de uitvoering van de Global Goals. Dit komt onder meer door het gehanteerde ‘poldermodel’ van de ‘Global Goals Charter’ waar het (grotere) bedrijfsleven en maatschappelijke organisaties samenwerken in de uitvoering van de doelen. In Tsjechië is nu een vergelijkbaar initiatief gestart en ook andere Europese landen overwegen dit.
Strategie of korte termijn?
Nu de doelen voor de wereld voor 2030 zijn aangenomen is het ook in Europa tijd om de bakens te verzetten. De belangrijkste interne doelstellingen in Europa zijn tot 2020 en de Global Goals zouden de weg tot 2030 kunnen plaveiden. Europa’s ‘Mondiale Strategie’ voor de toekomst wordt verwacht in juni 2016, waar de Global Goals een rol in zouden kunnen spelen. Ook veel lidstaten broeden op nieuwe duurzaamheid-strategieën voor de lange termijn waar deze doelen een rol in zouden kunnen spelen. De vluchtelingencrisis en naderend onheil zoals een Britse uittreding uit de EU drukken deze lange termijn vraagstukken echter naar de achtergrond. De grote vraag is dus: is Europa bereid de verandering in te zetten, oftewel is Europa ‘Ready for Change’?
Zie de gehele publicatie ‘Global Goals at home and abroad’ en het eerdere OneWorld artikel over deze conferentie.
