Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld.
Word abonnee
Data wordt al tijden de ‘nieuwe olie’ of zelfs het ‘nieuwe goud’ genoemd. De hoeveelheid data in de wereld groeit met de dag, en steeds meer apparaten worden met internet verbonden. Onze economie kan niet zonder al die data en dat betekent dat we voldoende energie nodig hebben om de data op te slaan, te verwerken en te versturen. Software wordt door geavanceerde algoritmes – ofwel kunstmatige intelligentie – bovendien steeds slimmer. Hierdoor groeit de energieconsumptie van software nog verder en draagt deze inmiddels significant bij aan het totale energieverbruik wereldwijd. Hiermee wordt ook de behoefte aan energiezuiniger software urgenter.
Software: deel van het probleem
Software geeft simpel gezegd functies aan hardware. De smartphone bijvoorbeeld: een snelle computer met beeldscherm, sensoren, camera en ingebouwde batterij die dankzij de software een flexibele alleskunner wordt. Alles van chatten tot navigeren, van video’s kijken tot gamen, en van tekenen en fotograferen wordt mogelijk op één apparaat. De afgelopen tien jaar verdubbelde de capaciteit van de smartphonebatterij dan ook ruimschoots
1. Dus als je nog steeds elke dag je mobiel oplaadt, gebruik je twee keer zo veel stroom als toen. Ditzelfde geldt voor televisies, die ook steeds ‘slimmer’ worden, in verbinding staan met het internet, en bovendien vaak geen uitknop meer hebben.
“
Smartphones gebruiken ruim twee keer zo veel stroom als tien jaar geleden
Dit komt deels door het grotere beeldscherm en de snellere en krachtigere processor in je nieuwste smartphone. Het komt óók door het snellere internet en dataverbruik: data is energie, dus meer data betekent dat er meer energie heen en weer moet worden gestuurd tussen de telefoonmasten en de smartphones.
De volgende energieslurper is software: de apps die je gebruikt, de menu’s van het besturingsprogramma, het synchroniseren met de cloud en visualiseren van beeld. Alles wat beweegt kost nog eens extra: van bewegende icoontjes tot hoge resolutievideo en snelle games.
Kunstmatige intelligentie: slimme software
Steeds meer ‘apparaten’ worden net als smartphones opgebouwd uit standaardcomponenten en met software en met internet verbonden. Zo kun je een
elektrische auto zien als een grote iPad op wielen. En de apparaten worden steeds slimmer: ze kunnen onze gezichten of verkeerssituaties herkennen en we kunnen met ze praten en ze vragen stellen. Denk aan Siri, Alexa en Google Assistent en slimme luidsprekers die in steeds meer huizen te vinden zijn. Ze houden in toenemende mate rekening met onze omgeving: waar we zijn en wat we doen bepaalt continu wat we te zien of te horen krijgen. Dit alles heeft een prijs: energieverbruik. Eenvoudig gezegd: slimmere software, meer beweging en interactiviteit kost meer energie.
Een grote ontwikkeling die dit mogelijk maakt is kunstmatige intelligentie, de software die een computer (of avatar, of robot) menselijke intelligentie geeft: het vermogen om patronen te herkennen (gezichten, stemmen, taal) en te kunnen redeneren en nadenken. Kunstmatige intelligentie wordt gezien als de grootste ontwikkeling van dit moment. Immers, nu we met apparaten overal data kunnen verzamelen en via internet kunnen versturen, groeit de behoefte om daar iets nuttigs en intelligents mee te doen. De software, of beter gezegd het wiskundige algoritme dat complexe berekeningen uitvoert, is nodig om de data te kunnen interpreteren.
“
Het trainen van één algoritme kan net zoveel CO2 ‘uitstoten’ als vijf auto’s hun hele levensduur
Software: óók deel van de oplossing
Maar niet elk algoritme kost evenveel energie. Bovendien kan energie bespaard worden door algoritmes te hergebruiken. De software hoeft dan minder bij te leren omdat hij kan voortbouwen op wat hij al weet. Alleen de nieuwe algoritmes moeten dan nog getraind worden. Als bedrijven meer zouden samenwerken en elkaars software meer zouden hergebruiken, zou energie bespaard kunnen worden.
Ook kan energie bespaard worden door af te kijken bij het menselijke brein, dat ten opzichte van computers weinig energie verbruikt en vanaf onze geboorte alsmaar slimmer wordt. Bedrijven als IBM onderzoeken daarom of computerchips energiezuiniger kunnen worden, bijvoorbeeld door ze te maken van hele andere materialen en andere productieprocessen, die bijvoorbeeld anders op licht of andere prikkels reageren, en veel meer lijken op ons brein. Of door algoritmes te gebruiken die net zo (efficiënt) als onze hersenen informatie verwerken.
“
Door intelligente software strategisch in te zetten kan per saldo energie bespaard worden
Slimme algoritmes kunnen ook helpen om energie te besparen. Door bijvoorbeeld naar het
energieverbruik te kijken van alle verkeerslichten en lichten in de openbare ruimte, en deze beter af te stemmen op het aanwezige daglicht en de hoeveelheid verkeer, wisten diverse steden wereldwijd hun energierekening al drastisch (met 30 procent) terug te brengen. Door intelligente software strategisch in te zetten kan dus per saldo energie bespaard worden, zoals ook in je smartphone gebeurt.
Fabrikanten van smartphones doen er alles aan om de batterij zo lang mogelijk mee te laten gaan. Daarom worden apps die je niet gebruikt voortdurend gepauzeerd, en wordt slim omgegaan met controleren of er nieuwe berichten zijn (die moeten van internet worden gedownload). Bepaalde fabrikanten schakelen automatisch videospelers uit op websites. Om deze te activeren moet je ze eerst aanklikken. In de ICT is ook steeds meer aandacht voor energiezuinige software en energiezuinige algoritmes.
Dit kun je zelf doen
Deels zijn we als consument afhankelijk van de software die bedrijven ontwikkelen en gebruiken in hun producten. Wat we zelf kunnen doen is beperkt; tenzij drastisch minder gebruik maken van smartphone en computer een optie is. Het is natuurlijk ook prettig als je smartphone snel werkt en met je meedenkt (en dus een beetje intelligent is).
“
Wat je zelf kunt doen: ga in dark modus!
Wel kun je om simpel te beginnen, een deel van de functies op je telefoon pauzeren tot je ze echt nodig hebt, zoals de videospeler op een website die niet automatisch alles afspeelt. Ook kun je minder vaak je berichten (inclusief e-mails) checken, foto’s en video’s met je vrienden delen in een lagere resolutie, de optie voor automatisch bewaren en synchroniseren uitzetten, en in plaats daarvan handmatige back-ups maken, bewegende achtergronden en screensavers vervangen door stilstaande, liefst met zo min mogelijk kleuren en details.
Vanaf deze zomer komt er een nieuwe mogelijkheid bij: Apple en Google introduceren dan ook op de smartphone de zogeheten dark mode of night mode. Hierin worden alle menu’s en schermen donker weergegeven, deels zelfs zwart. Dat is prettiger aan de ogen als het donkerder is. Bij de nieuwe generatie beeldschermen (zogeheten AMOLED of OLED) scheelt dat significant veel energie omdat zwarte pixels op het scherm geen stroom verbruiken.
Misschien moet je soms iets langer wachten als een app aan het laden is maar de vraag is of je dan werklijk iets mist. Het kan ook een mooie bijdrage zijn aan het reduceren van de energieconsumptie. Met als prettige bonus dat de smartphone langer meegaat.
