Verviers, Parijs, Oekraïne, Syrië, Boko Haram, .… Het is een tijd van veel vragen, van veel discussies, van uitgesproken meningen. Een tijd van veel informatie en desinformatie ook. Over essentiële zaken van leven en dood, van ver weg en dichtbij, van angst en veiligheid.
Er wordt een constant beroep op ons gedaan om een mening te hebben, een positie in te nemen, in actie te komen. Ik ben directeur van een internationaal werkende Nederlandse vredesbeweging. Het is mijn werk en wezen om hiermee bezig te zijn. Maar ik ben ook vader van opgroeiende kinderen. Ik heb gesprekken aan de keukentafel met mijn kinderen, ik kijk met ze naar het nieuws, ik reageer op de discussies die mijn kinderen op school hebben.
Angst
Ik ging met mijn oudste naar de manifestatie ‘Je suis Charlie’. Is het wel veilig bij die Charlie manifestatie? Is het wel veilig op het centraal station? En toch wil ik niet wegblijven, me niet laten verjagen, ondanks mijn angst. Want wat op het spel staat is te belangrijk om te verschuilen of over te zwijgen. Ik kan en wil het ook niet weghouden van mijn kinderen. Ik deel deze levenslessen graag met hen.
Collectieve emotie
‘Je suis Charlie’; daar stonden we. Met de medewerkers van PAX hebben we een foto via social media gedeeld en daarna zijn we naar het Domplein getogen. Als een uitdrukking van onze emotie, van onze angst, maar ook van onze vasthoudende oproep tot geweldloosheid. Ik kies ervoor om me te verbinden aan de collectieve expressie van ‘dit mag niet’. Het is goed om daarna te bedenken waar deze expressie voor staat, voor ons zelf. Het is zinloos om de spontane emotie te verwerpen; het is verstandig haar te voelen, te delen en vervolgens te denken: ‘En wat nu?’.
Ik was bij ‘Je suis Charlie’ omdat ik geweld als oplossing voor conflict afwijs. Ik ben tegen geweld, waar dan ook en door wie dan ook.
Ik wijs geweld af
Dit zei ik ook tegen mijn zoon. Vanzelfsprekend veroordelen de meeste Nederlanders extremistisch geweld. Vanzelfsprekend voelen wij ons verbonden met de Fransen en hun lot, maar hoe goed realiseren we ons dat we ook verbonden zijn met bijvoorbeeld Irak, door de oorlogen die wij daar gevoerd hebben? Dat we verbonden zijn met het lot van de honderdduizenden burgerslachtoffers in Syrië, doordat we Assad zijn gang laten gaan, en nog steeds …?
Niet alle Nederlanders keuren ons Nederlandse militaire geweld goed en PAX staat er ook kritisch tegenover. We moeten ons realiseren dat maatschappelijke spanningen en dit extremistisch geweld niet los kan worden gezien van ons eigen geweld. Dit geweld is niet iets van ver weg dat naar ons toekomt, het is iets ván onze samenleving, ín onze eigen samenleving als een reactie op hoe wij ons als samenleving opstellen naar elkaar, in Nederland en in het buitenland.
Sluit je niet af, maar wees verbonden
Ik weet het, er zijn geen makkelijke of sluitende antwoorden in de geopolitieke worsteling. Er zijn allerlei dilemma’s, maar we kunnen op zijn minst besluiten niet naïef te zijn. Leren de consequenties van ons eigen handelen onder ogen te zien. Begrijpen dat leven enkel vanuit onze eigen veiligheid en onze eigen angst, alleen maar zal leiden tot meer verdeeldheid, angst en geweld. Dat geeft alleen maar meer voedingsbodem aan extremisten, in Nederland en daarbuiten, politiek en gewelddadig.
Het is belangrijk dat we ons eigen leven verbonden weten en verbinden met andere mensen om ons heen. Om te beginnen in onze buurt, in onze stad, in ons land.
Kom in beweging
Verbinden vraagt wel om actie, dat gaat niet vanzelf. Dat merk ik ook bij mijzelf, ik moet er voor in beweging komen, naar de ander toe en me zelf in het geding brengen. Laten zien wie ik ben en waar ik voor sta; mezelf kennen en de ander oprecht willen kennen. Dat vraagt durf, om mezelf bloot te geven, me kwetsbaar op te stellen en niet te verschuilen achter mijn onwrikbare waarheid of eigen gelijk. Telkens als ik die stap durfde te zetten, bleek de ander bereid tot gesprek. Of dat nou was bij rebellen in Afrika of een ruzie in Nederland. Ik bewonder die mensen, zoals onze partners in oorlogsgebieden, die ondanks de angst, elke keer weer die stap naar voren durven te zetten.
Meer dan in de angst, geloof ik in de kracht van de gematigde meerderheid, die tot uiting komt als wij ons als mensen met elkaar verbinden; met onze angsten, onze zorgen, onze waarden en onze levenswensen. Niet omdat wij dan allemaal gelijk moeten of willen zijn, maar omdat wij geen angst hoeven te voelen voor onze verschillen en elkaar moed in kunnen spreken. Omdat wij in onze verschillen, elkaar zullen herkennen en bevestigen als mens, met ten diepste de wens tot leven. Een gelijkwaardig leven. Als we zo leven, dan gaat onze verbondenheid verder dan een incidentele manifestatie op een plein en wordt ons samenleven een manifestatie van de waarde van menselijk leven zonder geweld. Mijn voornemen is nog actiever op zoek te gaan naar dergelijke waardevolle ontmoetingen. Ik hoop je te ontmoeten, dan ben ik niet Charlie, dan ben ik Freek en ben jij hopelijk jezelf.
Reageren kan op www.paxvoorvrede.nl