‘Durf te kiezen: wie verdient er zorg?’

“Als ik aan gezondheid denk, en dat gebeurt door mijn werk voor Amref Health Africa nogal eens, denk ik normaal gesproken niet aan politiek. De afgelopen weken lag dat anders. Want de uitslag van de komende verkiezingen kan óók op het vlak van mondiale zorg verstrekkende gevolgen hebben.

Het kabinet Schoof hield slechts elf maanden stand. Toch is er in die korte tijd veel veranderd op mijn werkterrein. Ontwikkelingssamenwerking, waar mondiale gezondheidszorg voor een groot deel onder valt, werd nauw ingekaderd rond binnenlandse belangen. Met name de koppeling aan handel en het terugdringen van migratie kreeg gewicht. Op het budget werd zwaar beknibbeld. Steun voor vrouwenrechten en gendergelijkheid kwam bovendien onder druk te staan – met alle gevolgen voor de gezondheid van kwetsbare groepen.

Ontwikkelingssamenwerking wérkt

Dit is vreselijk zonde. Want ontwikkelingssamenwerking wérkt. Sinds de jaren negentig van de vorige eeuw, toen ik studeerde aan de Rotterdamse Erasmus Universiteit, is de gemiddelde levensverwachting van mensen in het zuiden en westen van Afrika gestegen van 51 naar 63 jaar. Het aantal baby’s dat voor de eerste verjaardag sterft, daalde van 103 naar 44 per 1.000. En 69% van alle meisjes maakt tegenwoordig de basisschool af, tegenover 53% toen.

Non profit-organisaties als de mijne hebben in hoge mate bijgedragen aan dat succes. Maar gefaald hebben we ook. Want het is ons niet gelukt om mensen, in politiek Den Haag én daarbuiten, het belang van deze vooruitgang duidelijk te maken. Het idee dat we in Nederland solidair willen zijn met mensen die het minder hebben, is bovendien tussen onze vingers door geglipt.

Nederland is geen eiland

Ik trek me dat aan. Bijvoorbeeld als ik, heel concreet, denk aan een jonge vrouw die ik vorig jaar op het platteland van Kenia ontmoette. Door goede medische zorg, waarmee we haar dorp hadden bereikt, was er bij haar diabetes vastgesteld. Ze werd behandeld en is nu weer fit en gezond – klaar om te werken, voor haar kinderen te zorgen en bij te dragen aan haar gemeenschap. Wat als we die zorg moeten terug schalen? Dan vallen vrouwen als zij onherroepelijk terug, met grote gevolgen voor haar hele gezin.

Maar ook als ik, zoals vorige week, lees dat het RIVM een nieuwe variant van het mpox-virus heeft vastgesteld in Nederland, hou ik mijn hart vast. Want alleen door goede internationale samenwerking en investeringen in mondiale gezondheidszorg kunnen we een nieuwe epidemie het hoofd bieden. Nederland is immers geen eiland.

De grote vraag is nu of we na 29 oktober de lijn van afbreuk voortzetten, of dat de afgelopen maanden een korte neergang vormen in een grafiek die daarna verder omhoog gaat.

We hebben allemaal invloed op de uitkomst. Daarom vraag ik je: durf te kiezen wie er zorg verdient. En laat, als je geeft om solidariteit, vooruitgang en gelijkheid, die waarden dan meewegen in de stem die je uitbrengt.”