Achtergrond

‘Soldaten die mediteren maken betere keuzes in de strijd’

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

Eén man, Sunil Kariyakarawana, zorgt als geestelijk verzorger voor het spirituele welzijn van alle boeddhistische soldaten in het Britse leger. Gaat het boeddhistische principe van geweldloosheid wel samen met het bestaan als soldaat?

In het Britse leger dienen naast christenen, moslims, sikhs en hindoes ook bijna 3.000 boeddhisten. Het meest bekende boeddhistische regiment is dat van de Gurkha’s uit Nepal: Groot-Brittannië nam al in 1816 een deel van deze strijders in haar leger op, nadat zij indruk op de Engelsen hadden gemaakt tijdens een veldslag. De Gurkha’s staan bekend om hun moed in de strijd en dienen nog altijd onder de Britse vlag. Daarnaast worden steeds meer Britten ook boeddhist. 

Elke godsdienst wordt bediend door een eigen 'chaplain', of geestelijk verzorger,  die de soldaten spirituele ondersteuning biedt. Voor de boeddhisten is dat dr. Sunil Kariyakarawana, oorspronkelijk uit Sri Lanka. Nu reist hij over de Britse eilanden om de soldaten thuis en op hun legerbases te bezoeken. Hij leidt meditatiesessies en voert gesprekken over hoe de soldaten het best kunnen handelen in oorlogssituaties. Met een flinke dosis Engelse humor geeft hij antwoord op de vraag waarom het boeddhisme zo populair is: “Natuurlijk zijn mindfulness en meditatie populair. Er is al zo veel mindlessness tegenwoordig.”

Kariyakarawana kwam de vacature voor een boeddhistisch geestelijk verzorger gewoon in de krant tegen, maar in de eerste instantie voelde hij er niets voor om te solliciteren. Als tiener was hij een monnik in een klooster in Sri Lanka en bestudeerde hij de leer van Boeddha. Hij trad uit om aan de universiteit te kunnen studeren en woonde in Amerika en in Canada, waar hij studenten ook leerde mediteren. Hoewel het hem eerst moeilijk leek het boeddhistische idee van vredelievendheid met het leger te verenigen, liet hij zich toch overhalen: hij doet zijn verhaal nu gezeten in lotushouding op de vloer van de huiskamer van een bevriend echtpaar in Amsterdam.  

Waarom worden Britse soldaten nu ook boeddhist?

“Als chaplain mag ik niemand bekeren, dus wanneer een militair zegt boeddhist te willen worden ga ik altijd met hem in gesprek over waarom hij dat wil. Een van de soldaten zei dat hij het prettig vond dat we hem niet vragen in een god te geloven, maar alleen ondersteuning geven wanneer hij het nodig heeft. Ik denk dat er in het leger nog te weinig aandacht is voor hoe je met moeilijke ethische kwesties om moet gaan – dat is zwaar, veel militairen kampen met psychologische stress en trauma's."

Ik denk dat er in het leger nog te weinig aandacht is voor hoe je met moeilijke ethische kwesties om moet gaan

"Soldaten leren mediteren kan ze helpen in de strijd de juiste beslissing te maken, omdat ze zelfbewuster zijn. Kijk naar de Gurkha’s: die zijn heel trots om soldaat te zijn, ze groeien op met een krijgerstraditie en begrijpen de verantwoordelijkheid van het beroep. Dat niveau van professionaliteit zouden alle soldaten moeten hebben. Wanneer je een wapen vasthebt moet je dat met je volle aandacht doen: dat betekent in het moment aanwezig zijn en nagaan waarom je handelt.”

Het belangrijkste voorschrift in het boeddhisme is dat je andere levende wezens niet mag doden. Hoe kan een boeddhistische soldaat toch zijn werk doen?

“Een soldaat die net uit Afghanistan was teruggekeerd kwam me opzoeken in mijn kantoor. Hij vroeg me zijn naam van mijn lijst te verwijderen. ‘Ik heb de trekker overgehaald’, zei hij, ‘en nu kan ik geen boeddhist meer zijn.’  

Maar het Boeddhisme is niet zwart-wit, omdat de wereld dat ook niet is. Op elk voorschrift zijn uitzonderingen. Je mag iemand nooit doden om een slechte reden, zoals angst of haat of onwetendheid. Maar soms is het nodig om te vechten om andere doelen te bereiken, om jezelf of het welzijn van anderen veilig te stellen. Het gaat om de weg van het midden. Je moet de consequenties van je daden aanvaarden maar ook compassie voor jezelf kunnen opbrengen. Je moet het jezelf vergeven. Tenslotte is dit wel je beroep. Als je daar niet mee om kunt gaan, moet je een andere baan zoeken.”

Waarom koos u ervoor toch met het leger te werken?
“Kijk, natuurlijk had ik er moeite mee toen ik door het leger werd uitgenodigd om te solliciteren. Maar toen ik erover nadacht, realiseerde ik me dat soldaten mij misschien wel het meest nodig hebben. Ik doe mijn beste werk op plekken waar mensen stress hebben en in een situatie zitten waar ze misschien niet willen zijn."

Je land willen verdedigen is een nobel doel: je kunt levens redden

"We hebben allemaal de mogelijkheid onszelf te veranderen, en bij het leger gaan is ook een manier om dat te doen. Veel van de soldaten hebben het moeilijk in hun persoonlijke leven, ik krijg net zoveel vragen over familie- of relatieproblemen als over het soldaat zijn. Relatief veel van hen groeiden op in achterstandswijken. In het leger krijgen de soldaten een baan en een goede opleiding, een toekomstperspectief. Je land willen verdedigen is een nobel doel: je kunt levens redden."

"Voordat ik deze baan had leerde ik gevangenen mediteren. Net zoals ik de militairen nu als meer dan hun daden zie, zo zag ik in de gevangenis ook geen criminelen, maar mensen die een misdaad hadden gepleegd. Het is makkelijk om jezelf te veroordelen om wat je hebt gedaan en in negatieve gewoontes te blijven hangen, maar iedereen kan veranderen. De lotusbloem is niet voor niets het symbool van het boeddhisme: we vergeten alleen vaak dat zo’n prachtige bloem uit de modder groeit.”

U zegt dat een soldaat de verantwoordelijkheid moet nemen voor wat hij doet. Dat is vast niet altijd makkelijk, omdat een soldaat ook bevelen van bovenaf moet uitvoeren. Hoe kan hij daar het best mee omgaan?

“Boeddha zei ooit: raak niet betrokken bij de politiek, je zult je weg kwijtraken. Ik denk niet dat individuele personen veel aan een politiek besluit kunnen veranderen, zoals toen de Britse regering besloot Irak en Afghanistan binnen te vallen. Veel mensen nemen ook niet de moeite zich te bemoeien met iets dat buiten hun directe verantwoordelijkheid ligt. Dat is een probleem in de wereld."

"Een soldaat kan een oorlog dus niet voorkomen en hij kan ook niet kiezen welke bevelen hij uitvoert. Het belangrijkste is de intentie waarmee hij zijn beroep uitoefent. Militairen helpen ook gemeenschappen in oorlogsgebieden weer op te bouwen en verdienen de kost voor hun eigen gezin. Iemand die alleen maar wil vechten is geen goed soldaat. Als je zelf geen vrede hebt, kun je die ook niet delen.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons