Sinds afgelopen jaar probeert ondernemerscollectief Ondernemers van Nu een andere ondernemersstem in het publieke debat te laten horen. Veel Nederlandse entrepreneurs zijn er immers wel degelijk van doordrongen dat duurzaamheid vraagt om economische herinrichting. Op dinsdag 20 juni 2017 bood het collectief daarom een petitie aan de Kamercommissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking aan.
Het is een warme zomermiddag in Den Haag. Een groep duurzame bedrijfjes verbonden aan ondernemerscollectief Ondernemers van Nu heeft een vijftiental stands opgebouwd op het Plein voor de Tweede Kamer. Ze promoten elektrische auto’s, eerlijk geproduceerde koffie, recyclebaar servies en lokaal gebrouwen bier. De Rotterdamse sociale onderneming Kromkommer heeft een grote stapel lelijke en kromme pastinaken uitgestald. Kleine bakjes pastinaaksoep worden rondgedeeld. Supermarkten willen geen kromme of lelijke groenten in hun schappen en dat leidt weer tot onacceptabel veel verspilling van voedsel, vertelt een medewerker van Kromkommer: “Deze pastinaken kunnen mensen meenemen om er thuis iets lekkers van te maken. Liefst wél met achterlating van een kleine vrijwillige bijdrage voor de teler die anders alles moet weggooien.”
Petitie
De Impact Economy Fair komt uit de koker van Ondernemers van Nu, een ondernemerscollectief dat zich inzet voor een transitie naar een duurzame economie en zich om die reden ook tegen grote vrijhandelsverdragen als TTIP en CETA keert. Meer dan duizend Nederlandse bedrijven ondertekenden de petitie die initiatiefnemers Tom van de Beek en Joost van Beek net hebben aangeboden aan GroenLinks-Kamerlid Isabelle Diks. “Het is van groot belang dat we als ondernemers een signaal afgeven aan de politiek dat er wel degelijk ondernemers zijn die graag zouden zien dat de economie een andere richting uitgaat. We willen niet meer allemaal zomaar meegaan in regels die het huidige economische model dicteert”, vertelt Van Beek buiten op het Plein na overhandiging van de petitie aan de Kamercommissie voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking.
Met dat economische model is heel wat mis, beaamt Evelien Vernooij van Moyee Coffee. Ze schenkt een bekertje Ethiopische koffie in. Moyee Coffee is relatief nieuw op de koffiemarkt. Het in Amsterdam gevestigde bedrijf haalt niet alleen zijn bonen uit Ethiopië maar verwerkt die ook in het Afrikaanse land: “Wij produceren ‘fair-chain’. Dat gaat nog een stapje verder dan fairtrade dat eigenlijk niet meer wil zeggen dan dat je boeren een goede prijs betaalt voor hun product.” De meeste bedrijven die hun grondstoffen fairtrade inkopen produceren zelf de eindproducten waardoor de grootste winstmarges alsnog in Europa gemaakt worden. “Tony Chocolonely maakt zijn chocolade ook gewoon in Antwerpen. Doordat wij de koffie zelf ook in Ethiopië laten produceren, zorgen we ervoor dat de meeste ketenwinst in het land blijft waar ook de koffieboeren wonen”, vertelt Vernooij. “Al moet ik toegeven dat zo’n productielijn wel een kwestie is van de lange adem. Want naast de onvermijdelijke cultuurverschillen is het logistiek een behoorlijke opgave om die hele keten vanuit hier aan te sturen.”
De meeste bedrijven die hun grondstoffen fairtrade inkopen produceren zelf de eindproducten, waardoor de grootste winstmarges alsnog in Europa gemaakt worden
Verderop begint tussen de pastinaken van Kromkommer en de huurcaravans van de KantoorKaravaan een eveneens door Ondernemers van Nu georganiseerd debat tussen jongerenleden van GroenLinks en de VVD, wetenschappers en ondernemers. Allemaal benadrukken ze hoe groot de benodigde veranderingen zijn om een duurzame economie transitie mogelijk te maken. Marcus Rolloos is medeoprichter van DeoDrive en importeert met dat bedrijf auto’s die rijden op waterstof. Hij is zelf VVD-raadslid in de gemeente Oegstgeest – maar benadrukt ondanks die liberale inborst de rol die de overheid zou moeten spelen in de strijd tegen klimaatverandering: “Het probleem is dat er te weinig financiële prikkels bestaan om duurzame brandstoffen rendabel te maken tegenover fossiel. Juist daarin is bij uitstek een rol voor de overheid weggelegd. Liberaal zijn betekent ook helemaal niet dat de overheid niks mag doen. Door rood rijden is ook gewoon verboden.”
Ook de jongerenleden van zowel VVD als GroenLinks zijn het roerend met Rolloos – en met elkaar – eens. Ondernemer Tomas Friedhoff is bestuurslid van VVD Young Professionals en lid van Liberaal Groen. “Helaas wordt echte verandering binnen mijn partij nog wel eens tegengehouden omdat de gevestigde orde daarin soms wat conservatiever in is. Ik hoop dat de wisselingen binnen de partijtop enige ruimte scheppen om meer aandacht te gaan besteden aan duurzaamheid”, grapt de in een gestileerd blauw pak gestoken Friedhoff. Zelf heeft hij de petitie tegen vrijhandelsverdragen TTIP en CETA mede ondertekend en gaat daarmee recht tegen de kabinetslijn in. “Ook binnen de VVD is er sprake van schuivende panelen”, legt hij zijn keus uit. “Zeventig procent van de VVD-kiezers wil ambitieuzer actie op klimaat en Liberaal Groen is met ruim zeshonderd leden het grootste netwerk binnen de partij. Ik merk dat voor die stem steeds meer ruimte ontstaat. We moeten immers echt kritisch gaan kijken naar hoe we onze economie opnieuw kunnen inrichten. De 500 miljard die we als Europa nu nog overmaken aan oliebaronnen kunnen we beter in Nederland zelf investeren in onderzoek naar innovatie en het creëren van duurzame banen.”
Geld dat we nu nog overmaken aan Arabische sjeiks die ons van olie voorzien kunnen we beter in Nederland zelf investeren in onderzoek naar duurzame innovatie
Toch is het nog maar de vraag hoeveel veranderingsbereidheid er precies bestaat in politieke machtscentra als Den Haag of Brussel – waar de belangen groot zijn en de bedrijfslobby van fossiele industrie of autofabrikanten alomtegenwoordig. “Wij als collectief van ondernemers hebben in elk geval hard gewerkt om te laten zien dat niet elke ondernemer voorstander is van TTIP of CETA. Een petitie aan de Tweede Kamer aanbieden waarin ondernemers oproepen het volledige herziening van het handelsbeleid wat mij betreft een mijlpaal”, vertelt Joost van Beek. Verschillende Kamerleden komen ondertussen even snel een kijkje nemen tussen de standjes op het Haagse Plein. Ook demissionair staatssecretaris Sharon Dijksma snelt voorbij. Ze roept haastig geen tijd te hebben voor een praatje.
Van Beek: “Ik ben blij met de belangstelling van Kamerleden voor onze petitie. Maar op de suggestie dat multinationale ondernemingen teveel macht krijgen en dat het huidige beleid te weinig doet voor kleine ondernemers reageerden niet alle aanwezige Kamerleden enthousiast, moet ik toegeven.”
