Tineke Ceelen, directeur van Stichting Vluchteling, zegt het volgende: “Wat mij betreft is een Europese deal met bepaalde Afrikaanse landen een ‘no go’. Neem nu bijvoorbeeld Libië. Het land kent geen functionerende rechtsstaat, waardoor het onduidelijk is met wie je daar de deal sluit.”
Afrika-deal
Ceelen is het met Willink eens dat er een oplossing gezocht moet worden. “Je kunt niet eindeloos door blijven gaan met het redden van mensen op zee”, aldus Ceelen.
Hoe kan dit probleem dan wel opgelost worden?
Volgens Ceelen ligt de oplossing in de regio zelf: “Ik geloof dat het echt beter is om afspraken te maken met de landen waar die mensen vandaan komen, in plaats van dat je de hele groep tegenhoudt. Zolang daar de situatie slecht is en perspectief op verbetering uitblijft, brengen mensensmokkelaars ook mét een Afrika-deal wanhopige mannen, vrouwen en kinderen deze kant op.”
Afspraken met de landen in de regio die de vluchtelingen opvangen, vindt Ceelen ook belangrijk: “Europa moet veel meer investeren in humane opvang in de regio en economisch perspectief. Daarnaast ben ik groot voorstander van hervestiging, het gecontroleerd hierheen halen van vluchtelingen, op uitnodiging, om de regio te ontlasten. Zo kun je er zeker van zijn dat ook de zwaksten een kans krijgen op een nieuw bestaan.”
Ceelen wijst er ook op dat de Europese Unie landen in de regio niet te vriend houdt door de grenzen dicht te doen. “De druk van vluchtelingen op de straatarme buurlanden wordt hoger. De dichte Europese grenzen stralen naar deze landen uit dat de EU denkt dat zij het probleem zelf maar moeten oplossen. Dit zorgt voor diplomatieke spanningen.”
Als een land zoals Libanon of de rest van de regio door haar hoeven zakt, heb je de poppen aan het dansen.
Prof dr Henk van Houtum, hoofd van het Nijmegen Centre for Border Research van de Radboud Universiteit, is ook kritisch op de aanpak van de EU: “De EU laat landen waar veel asielzoekers aankomen, zoals Italië en Griekenland, aan hun lot over. Juist nu is het belangrijk dat de EU-landen internationaal samenwerken om vluchtelingen op te vangen.”
Het beleid rondom opvang in de zogenaamde regio vindt Van Houtum ook problematisch: “Deze overvolle buurlanden van de EU worden nauwelijks ondersteund. Sterker nog, in plaats van internationale solidariteit, zet de EU de regio onder druk om nog meer asielzoekers op te nemen. Als een land zoals Libanon of de rest van de regio door haar hoeven zakt, heb je de poppen aan het dansen.”
EU onwaardig
“Omdat de lidstaten samen er niet uitkomen, sluiten ze deals met autoritaire regimes om de migrantenstroom terug te dringen. EU onwaardig”, aldus Van Houtum. “De EU is na de Tweede Wereldoorlog opgericht met het doel om de rechtsstaat en mensenrechten te herstellen. En nu is het de EU die de mensenrechten uitbesteedt aan landen die het daarmee juist minder nauw nemen.”
Deze samenwerking met autoritaire regimes zorgt ook voor problemen: “De EU maakt zich hierdoor chantabel bij deze autoritaire regimes en verliest ook zijn geloofwaardigheid als liberaal-democratische unie.”
“Dit werkt vervolgens ook weer door naar de landen binnen de EU. Landen zoals Hongarije en Polen zien hun kans schoon voor extreem-nationalistisch beleid. Het gebrek aan solidariteit en ook de xenofobie wordt op deze manier acceptabel gemaakt”, aldus Van Houtum. Zo zei de Poolse premier bijvoorbeeld gisteren in een herdenkingstoespraak in Auschwitz dat Polen alles op alles moeten zetten om hun burgers te beschermen en refereerde daarmee indirect naar de door de huidige Poolse regering verworpen vluchtelingendeal.
“De politiek schiet zichzelf met deze deals kortom in de voet. Er is sprake van auto-immuniteit: Om de eigen Europese rechtsstaat te beschermen wordt diezelfde rechtsstaat zelf juist geweld aangedaan”, stelt Van Houtum.
Tineke Ceelen is directeur van Stichting Vluchteling. Ook schrijft zij regelmatig artikelen voor OneWorld over vluchtelingen en migratie.
Prof dr Henk van Houtum is hoofd van het Nijmegen Centre for Border Research, Radboud Universiteit en Professor Border Studies aan de University of Eastern Finland. Samen met Leo Lucassen schreef hij het boek ‘Voorbij Fort Europa: een nieuwe visie op migratie’. Meer weten over ‘Voorbij Fort Europa’: klik hier
Foto header: wikicommons
