Achtergrond

Macedonische vluchtelingenhulp niet winterklaar

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee

“Niemand verstaat elkaar hier. Ik heb geen idee wanneer of waarheen deze trein gaat,” zegt Mohanned, een vierentwintigjarige ingenieur uit Irak. Achter zijn donkere zonnebril beweegt maar een oog. Een autobom in Kirkuk. Met een grijze deken om zijn schouder geknoopt, staat hij in de straffe wind voor het perron in Vinojug in het zuiden van Macedonië. Mohanned heeft haast. Hij wil hier zo snel mogelijk weg, door naar Noord-Europa voor het te koud wordt. 

In het provisorisch transitiekamp Vinojug wachten en slapen vluchtelingen op de grond of houten banken in tochtende tenten. Foto: Eva Huson © Migranten wachten en slapen op de grond of houten banken.  Foto: Eva Huson (c)

Samen met hem drommen zo’n driehonderd vluchtelingen voor het spoor. Slechts een fractie van de 2000 vluchtelingen die hier dagelijks per trein arriveren, vetrekt naar het noorden. Een barre reis waar de Macedonische spoorwegen 25 euro per persoon voor rekenen. Ook voor de vele meereizende baby's en kinderen.

Geen van de aanwezige hulpverleners spreekt Arabisch. Bang om de trein te missen, wacht de menigte, onderwie veel gezinnen, buiten in de bijtende kou. Niet dat ze veel keuze hebben. Het provisorisch transitiekamp naast de treinrails telt een zorgpost, toiletten en tochtende tenten. Wachten en slapen kan hier alleen op de grond of houten banken.

Geld is op
De vluchtelingenstroom het hoofd bieden, valt Macedonië zwaar. Het land heeft net een politieke crisis achter de rug en de economie zit al jaren in de slop. Momenteel is bijna een derde van de bevolking werkeloos. Op een enkeling na, vragen vluchtelingen hier geen asiel aan.

De regering had tien miljoen euro voor noodhulp. Dat was binnen drie maanden op

De Macedonische hulp schiet tekort en is niet winterklaar, zegt Goran Stojanovski, manager van het transitiekamp in Tabanovce, het dorp naast de Macedonisch-Servische grens waar de trein uit Vinojug stopt. “De regering had tien miljoen euro om de doortocht te ondersteunen. Dat was binnen drie maanden op”. Op steun van de Europese Unie rekent hij niet. “We zijn geen EU-lid en krijgen dus niets.” Ook is hij weinig tevreden over UNHCR, de VN-Vluchtelingenorganisatie die de Macedonische overheid ondersteunt. De drie grote wintertenten die de organisatie bouwt zijn nog niet af. Stojanovski: “Ze beloven van alles, maar doen uiteindelijk weinig.”

Barre omstandigheden
Hulporganisaties en vrijwilligers proberen bij te springen, maar ook hun geld en middelen zijn beperkt. De Macedonische tak van hulporganisatie SOS Kinderdorpen schortte hulpprojecten in eigen land op om de vluchtelingen hulp te kunnen bieden. “Dat voelde eerst logisch en goed, maar het wordt steeds zwaarder. Er komt geen einde aan”, zegt directeur Julijana Nakova Gapo.

De Macedonische hulp schiet tekort en is niet winterklaar, zegt Goran Stojanovski, manager van het transitiekamp in Tabanovce. Foto: Eva Huson © De Macedonische hulp schiet tekort en is niet winterklaar, zegt Goran Stojanovski, manager van het transitiekamp in Tabanovce. Foto: Eva Huson (c)

In Tabanovce tuigde de organisatie een speelruimte op voor kinderen. De enige verwarmde ruimte op het terrein. “Soms voelt het alsof we geen verschil maken. We werken keihard, maar kunnen het niet alleen.” Met name de coördinatie van de hulp op de doorreisroute schiet volgens de directeur “ernstig tekort”.

De weersomstandigen maken het voor de Macedonische hulpverleners en vrijwilligers lastig om hun werk te doen. Zo werkte de Irakese-Macedoniër David Mohammed Ali vijf maanden als overheidstolk bij een registratiepost. Maar de barre werkomstandigheden dwongen hem uiteindelijk te stoppen. “Er was geen plek om je op te warmen en dus werkte ik elke dag elf uur buiten in de vrieskou. Dat was fysiek gewoon onmogelijk”, zegt de tolk.

Lang blijven de vluchtelingen niet in het transitiekamp. De meesten zetten hun reis haastig voort via het onverharde pad naast het spoor dat hen na vier kilometer bij de Servische grens brengt.

Geen van de aanwezige hulpverleners spreekt Arabisch. Bang om de trein te missen, wacht iedereen buiten in de bijtende kou. Foto: Eva Huson (c)Geen van de aanwezige hulpverleners spreekt Arabisch. Bang om de trein te missen, wacht iedereen buiten in de bijtende kou. Foto: Eva Huson © 

'Gewoon in onze achtertuin’
Vanuit mensenrechtenorganisaties klinkt kritiek op de Macedonië. Het land plaatse onlangs een hekwerk bij de Griekse grens en laat sinds november enkel Syriers, Irakezen en Afghanen toe. Iets wat in strijd is met internationale wetgeving.

Als wij niet selecteren, blijven mensen hier vast zitten” 

Volgens Stojanovski heeft Macedonië geen keuze. Slovenië, Kroatië, en Servië, die begonnen met het selectiebeleid, veroorzaakten een domino-effect. “Griekenland maakte tot deze week geen onderscheid, terwijl Servië hen niet meer doorlaat. Als wij niet selecteren, blijven mensen hier vast zitten.” Griekenland heeft inmiddels ook het selectiebeleid overgenomen nadat het afgelopen donderdag de geweigerde migranten aan de Griekse kant van de grens evacueerde om een tweede ‘Calais’ te voorkomen. Wat er met deze groep gaat gebeuren, is nog onduidelijk. 

Volgens Kinderombudsman Marc Dullaert is het tijd dat Europa verantwoordelijkheid gaat nemen. “Ik mis de totale regie van Europa en haar leiders. Hoe kan deze humanitaire crisis gewoon in onze achtertuin gebeuren?” Dullaert reisde deze week naar Macedonië om aandacht te vragen voor de problemen rondom minderjarige vluchtelingen in Europa. De helft van de vluchtelingen uit Syrië is minderjarig, waarvan een deel reist zonder begeleiding. 

Na de treinreis moeten de vluchtelingen vier kilometer lopen naar de Servische grens. Foto: Eva Huson © Na de treinreis zetten veel vluchtelingen hun reis haastig voort via het onverharde pad naast het spoor dat hen na vier kilometer bij de Servische grens brengt. Foto: Eva Huson (c)

Samen met de andere Europese Kinderombudsmannen doet Dullaert onderzoek naar deze mistanden. In januari preseteert hij de resultaten en aanbevelingen aan de Europese Commissie. Dat is hard nodig, vindt de Kinderombudsman. “Europa is alleen maar bezig met aantallen en grenzen sluiten, terwijl zich ondertussen een drama afspeelt en elke vorm van coördinatie ontbreekt. Het is symptoombestrijding.”

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons