"Veel van de grootste kansen voor jouw generatie bestaan uit iedereen toegang geven tot internet.", schreef Mark Zuckerberg en zijn vrouw in een open brief aan zijn net geboren dochter begin december vorig jaar. In de brief beloven ze hun dochter dat ze hun best gaan doen om bij te dragen aan een zonnige toekomst voor de wereld waarin ze geboren is. Internet voor iedereen maakt hier een belangrijk deel van uit. Ondanks dat het leven zonder buienradar, internetbanking en plaatjes van schattige katten onvoorstelbaar is voor mij en jou, heeft 40 % van wereldburgers nog steeds geen internetverbinding.
Hoeveel mensen heeft toegang tot internet? Klik op de jaren en kijk terug in de tijd.
Om een kans te geven aan deze burgers heeft de Facebook CEO medio 2013 partnerschap aangesloten met grote tech-giganten zoals Samsung, Ericsson, en Opera om het project internet.org te lanceren. “Ik geloof dat toegang tot internet een mensenrecht is, als we samenwerken, kunnen we dat realiseren.”, beweert hij in de projectdoelstelling. Het doel van internet.org is om aan iedereen die een computer of een smartphone heeft, gratis toegang tot internet te geven. Maar dat blijkt nogal ingewikkeld.
Gratis Basis
Internet volgens FreeBasics
Veel burgers hebben geen geld voor computers en dataplannen en de bouw van internetinfrastructuur is duur. Bovendien weet lang niet iedereen wat internet eigenlijk is. Ter illustratie, de meerderheid van deelnemers van een enquête over internet in Nigeria, Indonesië of Brazilië stelt Facebook gelijk aan internet. Omdat burgers niet weten waarom internet nuttig voor ze kan zijn, is het des te moeilijker om een dataplan aan ze te verkopen.
Na ongeveer een jaar van plannen hoe deze problemen aan te pakken en op te lossen, is de app FreeBasics geboren. In juli 2014 lanceerde de gratis app als eerste in Zambia. Klanten van de provider Airtel konden via de app gratis op internet. Of tenminste een deel van internet. Free Basics biedt namelijk toegang tot alleen een handvol websites, onder anderen het weerbericht, BBC nieuws, woordenboek en natuurlijk Facebook.
Netneutraliteit
Wat in eerste instantie als een mooi idealistisch idee lijkt, heeft soms in de praktijk onverwachte gevolgen. Door gratis toegang te geven tot alleen een handvol van internetservices gaat FreeBasics namelijk tegen de principes van netneutraliteit.
Netneutraliteit betekent dat alles online, zowel een YouTube-video over tuineren als dit OneWorld artikel, gelijkwaardige inhoud is die gelijkwaardig bereikbaar moet zijn. De internetprovider mag daarom niet alleen geen extra kosten verbinden aan verschillende internetdiensten (zoals Skype of WhatsApp, zoals KPN dat in 2011 van plan was), maar hij mag ook niet de snelheid van de verbinding naar een bepaalde website beperken. Internet-giganten zouden zo geld rechtstreeks aan de internetproviders kunnen betalen om voordelen in prijs en snelheid van hun services te krijgen. Dit zou een oneerlijke situatie opleveren voor services die hiervoor geen geld hebben.
Save the internet
Begin 2015 lanceerde FreeBasics ook in India. Later in het jaar werd aan de Telecom Regulatory Authority of India (Trai) een document voorgelegd waarin Indiaanse telecombedrijven lobbyden voor de mogelijkheid om extra geld te vragen voor zogenaamde OTT’s (over the top) diensten. Alhoewel, wat in het document als OTT’s worden beschouwd, zijn eigenlijk doodgewone diensten als Skype, WhatsApp, Instagram, Amazon of Facebook. In een antwoord op deze lobby is de actiegroep SAVE THE INTERNET geboren. En omdat FreeBasics alleen gratis toegang aanbiedt tot een handvol van services, werd die vervolgens ook een slachtoffer van deze beweging. Zodra ge campagne van SAVE THE INTERNET groot is geworden, stapten vier grote partners (NDTV, Cleartrip, Newshunt en de Times Group) meteen uit FreeBasics.
De Indiaanse comedygroep AIB ondersteunde de zaak met een reeks video-explainers over netneutraliteit.
Eind 2015 werd de service officieel on-hold gezet. Dit maandag zei India als eerste land in de wereld officieel 'nee' tegen FreeBasics en 'ja' tegen netneutraliteit.
Zuckerberg ontkent dat de uitvoering van zijn visie een mogelijk gevaar betekent voor de neutraliteit van internet: “Het doel van netneutraliteit is dat internetproviders geen limiet zetten op toegang tot internetdiensten die mensen willen gebruiken. Het doel van Free Basic is om gratis toegang aan mensen te geven. Free Basic en internet kunnen en moeten naast elkaar bestaan.”
Het is zeker heel goed, nodig en nuttig om informatie voor elke burger toegankelijk te maken. Dit proberen te bereiken door een vrij willekeurige voorselectie van diensten aan te bieden kan niettemin een gevaarlijke precedent vormen voor de toekomst. Zo zou straks iedereen die veel geld heeft gratis toegang tot zijn services kunnen aanbieden. Zodat internet vrij (zoals in 'vrije keuze') blijft, is het belangrijk dat internet één geheel blijft. Facebook beweert, dat de helft van Free Basic gebruikers binnen 30 dagen in het gebruik van de app hun eigen internetverbinding hebben aangeschaft. Maar zeker blijft men liever gratis data gebruiken dan betaalde. Het is daarom van uiterste belang dat we een manier kunnen vinden om internet als één geheel voor iedereen toegankelijk te maken.
