Achtergrond

Waar blijven de eerlijke supermarktrozen?

Het is Valentijnsdag. Maar voor ons romantische bosje rozen uit de supermarkt betalen nog steeds geen eerlijke prijs. Volgens Hivos zou een verantwoord boeket maar 13 cent extra hoeven kosten. Ergens zit een kink in de kabel, maar waar?

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
De meeste rozen die in Nederland worden verkocht, komen uit Ethiopië en Kenia. Zo’n zeventig procent van de werknemers in deze industrie is vrouw. Ze verdienen te weinig: in Kenia verdiende een bloemenplukster in 2014 gemiddeld 113 dollar per maand, in Ethiopië verdiende een werknemer uit de bloemensector zo’n 51 dollar per maand (2015). Volgens Hivos kunnen de bloemenpluksters voor een meerprijs van dertien cent per bos rozen in de supermarkt al een leefbaar loon uitbetaald krijgen.

Zwakke overheid

Lage lonen, en andere misstanden in de Oost-Afrikaanse bloemensector, zoals milieuverontreiniging, zijn volgens Caroline Wildeman van Hivos het gevolg van een zwakke overheid. “Er is wel arbeidswetgeving, maar weinig inspectie op de naleving en handhaving daarvan.” Dat maakt de regio aantrekkelijk voor buitenlandse bedrijven. “De bloemenindustrie is daar de op een na grootste sector en levert het meeste op aan buitenlandse handel.”

Vandaar dat de Keniaanse en Ethiopische overheden buitenlandse bedrijven proberen aan te trekken: die zorgen voor werkgelegenheid. Al erkent Wildeman dat de buitenlandse bloementelers mensenrechtenorganisaties toelaten om de werknemers bewust te maken van hun arbeidsrechten, volstaat dat volgens haar niet. “De meeste buitenlandse bloementelers daar voldoen niet aan de regels voor maatschappelijk verantwoord ondernemen.”

Verplichte certificaten

De bloemenindustrie is daar de op een na grootste sector en levert het meeste op aan buitenlandse handel

Redacteur van vakblad De bloemisterij Arie-Frans Middelburg vindt dat Nederlandse bloemenkwekers in Kenia al flink vooruit zijn gegaan. “Maar er zitten ongetwijfeld rotte appels tussen.” Hij bezocht tien bloemenbedrijven in het land. “Ik heb de indruk dat er wel controle is vanuit de regering, want bedrijven moeten verplichte certificaten hebben, zoals het Kenya Flower Council (KFC).”

“Zes op de honderd bedrijven in Kenia is Nederlands. Dat maakt dat onze invloed beperkt is”, zegt Michel van Schie van bloemenveiling FloraHolland. De kwekerijen die hun producten daar op de veiling aanbieden, moeten gecertificeerd zijn. Maar hij vindt het moeilijk te bepalen hoe hoog een leefbaar loon moet zijn..

“De kosten van levensonderhoud zijn in een stad hoger dan daarbuiten. Dan is het lastig om te berekenen hoeveel een gemiddeld loon precies moet zijn”, zegt hij. Maar net als Middelburg vindt Van Schie dat de kwekerijen voldoende stappen ondernemen. Zo bieden bloemenbedrijven hun werknemers vaak extra voorzieningen aan. “Dit zie je niet direct in de loonsom terug, maar het draagt wel bij aan het welzijn van de werknemers.”

Gezamenlijke standaard

Als we dertien cent verdelen over alle betrokken schakels in de keten is dat maar een paar cent per schakel

Afriflora Sher, een van de grootste rozenkwekerijen ter wereld, zit in Ethiopië. Ze werken samen met Hivos en hebben zich aangesloten bij The Living Wage Lab. Bij het bedrijf worden de salarissen gemiddeld vijftien procent per jaar verhoogd. “Zodra producten in het dorp bijvoorbeeld duurder worden, bewegen wij mee.”

Dat klinkt geweldig, maar Zembla ontdekte in 2016 dat de mensen die deze fair trade rozen plukken, nog steeds in grote armoede leven. Afriflora Sher verzet zich tegen deze conclusie. “Wij houden rekening met een leefbaar loon maar de definitie verandert steeds”, zo verweert Michel van den Bogaard van het bedrijf zich. Van Den Bogaard bedoelt met ‘de definitie’ de hoogte van het leefbaar loon. Afriflora Sher zegt dat kinderen van werknemers tot hun achttiende jaar gratis scholing krijgen en er is een ziekenhuis beschikbaar. Maar ja, zou dat nodig zijn wanneer Afriflor meer loon zou betalen?

Betere afspraken

Volgens Van den Bogaard moet de bloemensector betere afspraken maken over het leefbaar loon in Oost-Afrika. “Afriflora Sher is voorstander van een gezamenlijke standaard met bijvoorbeeld formules over het minimumloon, maar wel samen met andere bedrijven.” Wildeman van Hivos snapt dat standpunt wel: wanneer een individuele kweker ineens meer loon gaat betalen dan andere bedrijven, werkt dat marktverstorend. Er moet samengewerkt worden. Maar het gaat haar te traag. “We proberen nu druk uit te oefenen via de consumenten om de arbeidsomstandigheden in Oost-Afrika te verbeteren. Als we dertien cent verdelen over alle betrokken schakels in de keten van kwekers, handelaren, supermarkten en consumenten is dat maar een paar cent per schakel. Zo kan een kleine verandering een groot verschil maken”, zegt Wildeman.

Maar in het Keniaanse Naivasha hebben bloemenpluksters bijna een verdubbeling van hun loon nodig om rond te kunnen komen. In Ethiopië zijn de lonen echter nog lager. Het loon daar moet zelfs verdrievoudigd worden om op een leefbaar loon uit te komen.

Leefbaar loon
Onder een leefbaar loon, vastgesteld in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, wordt verstaan een salaris waarvan je voedzaam eten, water, onderdak, kleding, medische zorg, vervoer en onderwijs kunt betalen. Ook moet er ruimte zijn voor spaargeld.

Dat verdient een bloemetje

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Verder lezen?

Rechtvaardige journalistiek verdient een rechtvaardige prijs.
Maak jij OneWorld mogelijk?

Word abonnee

  • Digitaal + magazine  —   8,00 / maand
  • Alleen digitaal  —   6,00 / maand
Heb je een waardebon? Klik hier om je code in te vullen

Factuurgegevens

Je bestelling

Product
Aantal
Totaal
Subtotaal in winkelwagen  0,00
Besteltotaal  0,00
  •  0,00 iDit is het bedrag dat automatisch van je rekening wordt afgeschreven.

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons