Veganisme is geen eitje, maar wiens schuld is dat?

Ten eerste zou ik zelf, als veganist, willen benadrukken dat deze leefstijl geen dogma is waarbij je jezelf moet kastijden als je eens iets dierlijks eet. Shit happens. Onze samenleving is voor een groot deel ingericht op het gebruik van dieren, dus als je eens verleid wordt of niet oplet is dat jammer, maar begrijpelijk. Je hoeft dat echt niet direct publiekelijk op te biechten met hoop op vergiffenis. Volgende keer beter.

Er zijn veel dingen die je kunt doen voor de wereld om je heen (niet vliegen, tweedehands of geen kleding kopen, je eigen beker overal mee naartoe nemen). Maar het minste wat je kunt doen is níet iets eten wat van een dier komt. De schade is namelijk direct: het dier moet lijden of zelfs het leven geven voor wat jij consumeert. Ook voor zuivel en eieren gaan dieren dood: stiertjes en bokjes zijn bijproducten van de zuivelindustrie (moederdieren geven immers alleen melk als ze jongen baren).

De schade door niet-dierlijke producten is indirect: als je nieuwe kleding koopt is het niet vanzelfsprekend dat mensen hiervoor uitgebuit zijn. Nieuwe kleding kán ook op eerlijke en duurzame wijze geproduceerd worden. Maar als je dierlijke producten koopt, zijn dieren daar wel per definitie voor uitgebuit. Het is immers niet iets wat dieren maken; maar iets wat van of uit hun lichaam komt.

Omdat het fijn is voor de dieren? Biodynamische, lokale zuivel klinkt leuk, maar kalfjes en bokjes zijn nog steeds een voor de veehouder overbodig restproduct van zuivel. En alle consumptiedieren worden op een gegeven moment minder productief of overbodig, en worden dan gedood. Lokaal, biologisch of regulier: dieren gebruiken is nooit in het belang van dieren zelf.

En die verandering is nodig. Niet alleen voor de dieren, maar ook voor de mens. Als je je druk maakt om voedselverspilling, is dat alleen maar een extra reden om vegan te worden. Dierlijke producten leveren namelijk slechts 18 procent van de calorieën die we binnenkrijgen, terwijl ze 83 procent van de mondiale landbouwgrond innemen. Hier gaat iets dus goed mis: een dier zet voedsel om in warmte, energie en poep. Wij hebben ooit bedacht dat vlees, melk en eieren goed voedsel zijn, maar in feite zijn ze zeer inefficiënt; een verspillende productieketen waar in de EU 61 procent van al het graan aan op gaat. De door ons gefokte dieren moeten immers ook eten. Daarom is het eten van dierlijke producten om voedselverspilling tegen te gaan onlogisch.

Veganisme blijft een prachtig streven. Mensen die druk ervaren om zich volledig aan de leefstijl te wijden, kunnen daar best wat relaxter mee omgaan. Als het niet 100 procent lukt, is dat geen schande, maar óók geen reden om argumenten te zoeken waarom veganisme niet goed is.

Dit artikel verscheen eerder op OneWorld.nl op 15 november 2018.