Politiegeweld tegen migranten gaat Romeinen te ver

De hardhandige ontruiming afgelopen donderdag van een plein in Rome met migranten, drukte Europa met de neus op de feiten: een groot deel van de migranten uit Afrika komt in Italië aan en blijft daar. Italiëkenner Cecile Landman kwam geregeld in de kraakpanden waar de migranten – die legaal in het land verblijven – jarenlang woonden. Totdat de ontruimingen begonnen.

Dit artikel krijg je cadeau van OneWorld. Word abonnee
De escalatie in Rome begon toen begin vorige week een gekraakt kantoorpand aan de Via Curtatone werd ontruimd, vlakbij het Centraal Station. De ex-bewoners bivakkeerden met hun schamele bezittingen in het verdorde grasveld op het Piazza Indipendenza. Het waren vooral Eritreeërs, meest toegelaten asielzoekers. Mensen ‘met documenten’.

Een paar dagen na de ontruiming van het pand kreeg de politie opdracht het plein te ontruimen. Ze ramden er lustig op los en gebruikten een waterkanon. Vlak onder de uitgespreide armen van het enorme beeld van Paus Johannes Paulus riep een agent tegen zijn collega’s dat ze “een arm moesten breken” van de wegrennende Eritreeërs.

Een deel van de ontruimde Eritreeërs ging naar de Via Collatina, aan de rand van Rome. Het oude bruine kantoorpand is sinds 2004 gekraakt. Er wonen ongeveer 800 vluchtelingen.

Migratie in rubberboten stamt uit de jaren '90

Italië kent het fenomeen van aanspoelende vluchtelingen al sinds de verwoestende Balkanoorlog in de jaren negentig. Mensen uit voormalig Joegoslavië werden overgezet door mensensmokkelende Albanezen met rubberboten die werden voortgestuwd door krachtige buitenboordmotoren. In die tijd kwam ook de migratie vanuit Afrika langzaam op gang. In West-Afrika werden mensen op schepen geladen en vervoerd tot onder Kreta, om daar te worden overgezet op een zogenaamd ‘moederschip’. Van daar af werden ze in kleinere rubberboten naar de Italiaanse of Griekse kust vervoerd.

In die jaren stonden Noord-Amerikanen overigens bovenaan in de Italiaanse immigratiestatistiek, die de Caritas op het Piazza San Giovanni in jaarlijkse rapporten nauwkeurig bijhoudt.

Italië zelf was in die jaren nog aan het wennen aan haar veranderde positie van emigratieland naar immigratieland. Al snel werd het land bekritiseerd met de benaming colabrodo (vergiet), door haar moralistische Noord-Europese broeders die iets minder kustlijn, of een ‘veiliger’ geografische ligging hadden.

De grillige, lange Italiaanse kusten zijn sindsdien de redding voor vele vluchtelingen die de gevaarlijke oversteek over de Middellandse Zee wagen. De aankomst van boten met vluchtelingen is sindsdien alleen toegenomen. Het aantal doden dat op de bodem van de Middellandse Zee ligt ook.

Velen komen terecht in onhoudbare situaties van dagelijkse uitbuiting en dakloosheid

In het pand aan de Via Collatina leidt de brede ingang op de begane grond naar een eetzaal met gammele eettafels en stoelen, en een keuken met bar. In een hoek staat een tv, meestal afgestemd op een Italiaanse nieuwszender. De bewoners van het pand komen vooral uit Eritrea en Ethiopië en zijn in regola. Ze hebben toestemming om in Italië te verblijven. Maar dat is dan ook alles. Daarna zoeken ze het zelf maar uit. Velen komen terecht in onhoudbare situaties van dagelijkse uitbuiting en dakloosheid.

De Eritrese kok tikte me op mijn schouder bij mijn eerste bezoek aan het pand in 2013. “Je bent journalist?” Hij slikte en zei ten einde raad te zijn. Zijn broer was uit Eritrea gevlucht, maar was ergens in het grensgebied tussen Eritrea en Sudan ontvoerd, waar hij werd vastgehouden.

Amanuel zei dat hij al 5000 dollar had betaald voor de vrijlating van zijn broer, maar dat diens kidnappers daarna nog eens 8000 dollar wilden. Dat geld had hij niet. Ook de eerdere 5000 had hij niet, maar hij had het bedrag met veel moeite bij elkaar geschraapt. Uiteindelijk betaalde Amanuel in totaal 20.000 dollar om zijn broer vrij te krijgen. De geldtransacties liepen via Western Union.

Kidnappers uit Sudan

In de sms’jes die Amanuel me in de dagen daarop stuurde zei hij veel verhalen te kennen over mensen die op hun vlucht werden gekidnapt. En ook dat hij meer informatie had over de zwaar bewapende kidnappers, en hun basis in het grensgebied van Israël en de Sinaï. Hij kende veel mensen die het losgeld niet hadden weten op te brengen, en van wie de ontvoerde familieleden ‘dus’ waren vermoord. Via mobiele nummers hield Amanuel contact met de ontvoerders. De telefoonnummers stonden geregistreerd in Gaza en Zweden. Het Zweedse nummer was van een vrouw die bemiddelde tussen Amanuel en de kidnappers.

In de loop van de onderhandelingen veranderden de telefoonnummers naar nummers in Israël, Khartoum en Juba. De kidnappers kwamen uit Sudan, het zijn Palestijnen en Egyptenaren, zei Amanuel, die de Sinaïwoestijn noemde als de plek waar mensen zaten met informatie over de ‘business’.

Zijn broer had hem verteld dat hij gevangen werd gehouden met negentien andere mannen en zes meisjes. De kidnappers, had zijn broer hem gezegd, waren zeer religieus, en gingen iedere vrijdag naar de moskee. Maar daarna kwamen ze terug, en verkrachtten de jonge meisjes die ze hadden ontvoerd. Het lukte Amanuel niet verder te praten, te zeer aangedaan door de verhalen van zijn broer.

Tijdens ons laatste contact liet Amanuel me weten dat zijn broer was vrijgelaten en ergens in Egypte verbleef, maar dat de andere gijzelaars nog vastzaten. 

Amanuel kan ik niet meer terug vinden. Zijn nummer is onbereikbaar, en de laatste keer dat ik hem in de Via Collatina zocht, bleek de situatie in het pand veranderd. Voor de deur hield een man de wacht; hij liet me niet binnen. Amanuel was vertrokken en zat ergens in een gekraakt pand bij het Centraal Station van Rome, zei de Eritrese man.

Honderd panden op de lijst om ontruimd te worden

Dat is het pand aan de Via Curtatone dat afgelopen week werd ontruimd. Die ontruiming is onderdeel van een groter plan: in totaal zouden honderd panden moeten worden ontruimd. Maar het overmatige politiegeweld bij de ontruiming van het Piazza Indipendenza heeft geleid tot onderling moddergooien door de betrokken autoriteiten.

Het Italiaanse politieke gezelschapsspel van verantwoordelijkheid afschuiven is na de rellen op het Piazza Indipendenza in volle gang

Het Italiaanse politieke gezelschapsspel van verantwoordelijkheid afschuiven is na de rellen op het Piazza Indipendenza in volle gang

Zelfs politiechef Gabrielli is geïrriteerd. Volgens hem had de Regio Lazio, waarin Rome ligt, een bedrag van 130 miljoen euro vrijgemaakt voor oplossingen voor de opvang van geregistreerde asielzoekers en anderen die ontruimd zouden worden. “Maar wat is er met dat plan en het geld daarvoor gebeurd?!” De burgemeester van Rome, Virginia Raggi, heeft zich pas na dagen mediastilte getergd uitgelaten over de prefect, die op haar beurt spreekt van een ‘cleaning’ operatie. Het gebeurt zelden dat Italiaanse autoriteiten zich in eigen land in het Engels over iets uitlaten. De prefect is op haar beurt weer kwaad op andere autoriteiten. Minister Minniti van Binnenlandse Zaken zegt intussen dat het zijn pakkie-an niet is, en dat alle verantwoordelijkheid bij het Romeinse stadsbestuur, de Regio en de politie ligt. Kortom, het Italiaanse politieke gezelschapsspel van verantwoordelijkheid afschuiven is na de rellen op het Piazza Indipendenza in volle gang.

De ex-bewoners van de Via Curtatone en anderen – niet alleen vluchtelingen – die met woningnood kampen, vragen intussen om de oprichting van een institutionele Ronde Tafel, waarin zij en alle andere betrokken partijen overleg met elkaar voeren, om zo tot oplossingen te komen. Momenteel overwegen de Italiaanse autoriteiten om gebouwen in te zetten die aan de maffia zijn ontnomen, in het kader van de Italiaanse ‘pluk-ze’ wet.

Ik wil dat OneWorld blijft bestaan

AbonneerDoneer

Lees je bewust met OneWorld en draag bij aan een rechtvaardige wereld.

Dat kan al vanaf 6 euro per maand

Ontvang onze beste verhalen in je mailbox

Volg ons