‘Illegalen werden tot voor kort ‘spontane migranten’ genoemd’

Het debat over illegaliteit werd in de jaren negentig nog niet gevoerd. “Illegaliteit werd ook niet geproblematiseerd. Wanneer deze migranten, of ‘irregulieren’, zoals ze nu worden genoemd, ook nog eens zelf werk hadden gevonden, dan hadden ze zich bewezen en was het verkrijgen van een verblijfsvergunning geen probleem meer. ‘Illegalen’ konden zich als het ware de verzorgingsstaat inverdienen. Het gaat natuurlijk ook vaak om ondernemende types. Dat hoor je nu nergens meer terug.”

Voedt haar onderzoek naar mensenhandel en criminaliteit onder migranten die angst? “We kunnen ontzettend mooie verhalen vertellen, maar onder migranten zitten nu eenmaal ook mensen die dingen doen die we niet willen. Daar kunnen we over zwijgen, maar dan gaat die discussie een heel eigen leven leiden. Het is goed om bijvoorbeeld mensenhandel te onderzoeken. Er wordt enorm veel geld verdiend op hoog crimineel niveau.

Er is een merkwaardige paradox ontstaan: hoe meer we in Europa migratie proberen af te knijpen, hoe interessanter het wordt voor de criminelen. We hebben het dan niet alleen over criminele ondernemers, maar over tal van netwerken van ondernemers en corrupte ambtenaren. De enige reëele oplossing is om legale kanalen voor migratie te creëren en op Europees niveau veel beter samen te werken. Maar ik behoor ook niet tot de groep wetenschappers die denkt dat we iedereen kunnen en moeten toelaten.”

Hetzelfde gebeurt keer op keer met cijfers over criminaliteit onder migranten. Dat is heel lastig. Moet je daar dan maar geen onderzoek naar doen? Dat is zeer onbevredigend, dan kan iedereen van alles beweren. Juist in dit zo gepolariseerde debat – waarin vluchtelingen of als profiteur of als slachtoffers worden gezien – zijn feiten keihard nodig.”

De term ‘illegaal’ wordt in dit artikel in juridische zin gebruikt voor iemand die zonder geldige papieren in Nederland verblijft. Omdat het woord ‘illegaal’ een gekleurde en politiek geladen term is, en (kwetsbare) mensen ontmenselijkt, heeft het alternatieve woord ‘ongedocumenteerd’ onze voorkeur bij gebruik buiten deze juridische context.